Les: Wat is deepfake?

Wat zijn deepfakes?

Kan jij deepfake-video's herkennen?

Deepfakes zijn beelden, geluiden en teksten die door kunstmatige intelligente software worden gemaakt.

Daarbij wordt “slimme software” gebruikt voor het maken en/of manipuleren van beelden, geluiden en teksten. Dat noemt men dus ook wel ‘deepfakes‘.

De bekendste deepfakes zijn die waarin het gezicht van de ene persoon wordt verwisseld met dat van een ander.

De term deepfake combineert de Engelse woorden deep en fake. Deep verwijst naar de kunstmatig intelligente deep learning-netwerken. Fake staat voor nep. Deepfake content kan een hoop hilariteit opleveren.

Maar deepfake-technologie vormt ook een bedreiging. De toepassing kan op vele manieren gebruikt worden en zo meningen manipuleren, mensen chanteren of reputatieschade toebrengen. We leven in een online tijdperk waarin we onze ogen en oren niet meer kunnen vertrouwen.

Werken aan mediawijsheidcompetenties

Mediawijsheid: De verzameling competenties die je nodig hebt om je bewust, kritisch en actief te kunnen bewegen in de mediasamenleving.

 

Acht competenties & tien gebieden

In het midden van het model staan de 17,5 miljoen burgers die zich vermaken, sporten, naar school gaan, werken, van hun pensioen genieten, hun hobby uitoefenen, vriendschappen sluiten en verliefd worden in de mediasamenleving van nu.

In de binnenring staan de acht mediawijsheidcompetenties: Bedienen, Exploreren, Vinden, Creëren, Verbinden, Discussiëren, Doorgronden en Reflecteren. Deze acht mediawijsheidcompetenties maken het begin uit van de definitie door de Raad voor Cultuur: het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit die iedere burger nodig heeft.

In de buitenring staan de tien gebieden waarbinnen individuen concrete doelen kunnen behalen door hun mediagebruik. Door deze tien gebieden op te nemen in het model wordt benadrukt dat mediawijsheid geen abstracte, academische aangelegenheid is. Mediawijsheid gaat erom dat je door media gelukkiger wordt, betere vriendschappen krijgt, gezond blijft, een leuke baan vindt, prettig je vrije tijd besteedt, je gehoord en gezien weet, et cetera.

Meer informatie is te vinden op de website Mediawijzer.net.

Discussievragen

Bespreek met elkaar de volgende vragen:

 

  • Als je een foto of filmpje krijgt toegestuurd is het dan automatisch waar?
  • Welk filmpje vind jij (on)geloofwaardig?
  • Kun je voorbeelden noemen van deepfake?
  • Hoe kun je controleren of iets deepfake is? (bijv. bronnen checken, kijken of het item ook op andere media is te vinden)
  • Welke van de volgende dingen zijn mogelijk met een device?
    • Iemand in beeld brengen op een plek waar hij helemaal niet echt is geweest.
    • Iemand iets laten zeggen wat hij niet echt heeft gezegd op die plek of over dat onderwerp.
    • Beelden van verschillende gebeurtenissen door elkaar heen monteren alsof het lijkt dat het bij elkaar hoort.
    • Iemand's antwoord op een vraag juist gebruiken als antwoord op een andere vraag.
    • Geef zelf voorbeelden van wat er nog meer 'fake' kan met foto- en videobewerking.

Media maken

Bekijk samen het filmpje over de app "WOMBO" en breng daarna een discussie op gang. Vervolgens ga je in groepjes aan de slag met deze app of een andere “reface” tool. 

Reflecteren door samen de filmpjes aan het einde van de les te bekijken en elkaar te bevragen:

  • Hoe geloofwaardig is het?
  • Wordt het duidelijk hoe deepfake werkt?
  • Hoe heeft deze les onze houding veranderd?

WOMBO AI: Wat is het en is het veilig?

Meer leren over ECHT en NEP

Is dat ECHT zo?
Isdatechtzo.nl is ontwikkeld door Netwerk Mediawijsheid in samenwerking met Beeld en Geluid Den Haag en ECP om bezoekers te informeren over de werking van nepnieuws en hoe je kan herkennen of een bericht betrouwbaar is.

  • Het arrangement Les: Wat is deepfake? is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Elle Peters Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2023-09-19 09:38:45
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Les deepfake, een techniek die wordt gebruikt voor het samenstellen van menselijke beelden met behulp van computers. Met deze software kun je iemand dingen laten zeggen of doen die hij of zij in werkelijkheid nooit gezegd of gedaan heeft. Dit arrangement is bedoeld voor eindgroepen in het PO, Brugklassen VO, leerlingen in de oudste groepen van het SO en SBO, het VSO en praktijkonderwijs.
    Leerniveau
    VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 1; HAVO 1; VMBO gemengde leerweg, 1; PO groep 8; PO groep 7; PO groep 6; VWO 1; Praktijkonderwijs; VSO; Speciaal basisonderwijs; SO;
    Leerinhoud en doelen
    Burgerschapsvorming; Computervaardigheden/ICT;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    Kan jij deepfake-video's herkennen?
    https://youtu.be/l8JC2R3sbsk     		Video
    WOMBO AI: Wat is het en is het veilig?
    https://youtu.be/z7okjQyPw1w     		Video
    Is dat ECHT zo?
    https://www.isdatechtzo.nl/     		Link

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van