Vmbo gl/tl geschiedenis: wat moet je weten

Vmbo gl/tl geschiedenis: wat moet je weten

Belangrijke begrippen tijdens jouw examen

Op deze pagina bieden we een overzicht van de begrippen die je moet kennen voor jouw examen. Weet je waar deze begrippen over gaan, herken je ze én kun je ze toepassen in een specifieke context? Dan ben je al een heel eind op de goede weg. De precieze leerdoelen voor dit vak staan in de syllabus.

HC: De periode 1848-1914

Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:

  • belangrijke kenmerken van de Nederlandse staatsinrichting herkennen en beschrijven

 

De begrippen en/of onderwerpen die je bij dit domein in ieder geval moet kennen luiden als volgt:

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

monarchie, republiek, democratie, dictatuur

 

grondwet, constitutie, scheiding tussen de wetgevende, de uitvoerende macht, de rechterlijke macht

 

rechtsstaat, onafhankelijke rechtspraak,

 

recht van budget, enquête en interpellatie.

 

controlerende en wetgevende bevoegdheden van Eerste en Tweede Kamer

 

recht van initiatief, recht van amendement.

 

Verkiezingen, regering, coalitiepartijen, oppositiepartijen

 

de belangrijkste stappen van wetsvoorstel tot wet

 

Tweede Kamer, Eerste Kamer

 

staatshoofden van Nederland: Willem II, Willem III, Wilhelmina, Juliana, Beatrix, Willem-Alexander

 

 

Je kan:

  • enkele grondrechten herkennen en noemen, die in de loop van de 19e en 20e eeuw in de grondwet zijn opgenomen en daarbij onderscheid maken tussen klassieke en sociale grondrechten. Je kan daarbij aangeven dat bepaalde grondrechten met elkaar op gespannen voet kunnen staan.

 

De begrippen en/of onderwerpen die je bij dit domein in ieder geval moet kennen luiden als volgt:

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

klassieke grondrechten (bescherming tegen de overheid):

 

vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers, vrijheid van vereniging en vergadering, vrijheid van onderwijs

 

sociale grondrechten (bescherming door de overheid):

 

recht op bestaanszekerheid, recht op onderwijs, recht op gezondheidszorg

 

recht op woongelegenheid, recht op bewoonbaarheid van het land

 

recht op werk, recht op rechtsbijstand

 

 

Je kan:

  • veranderingen herkennen en beschrijven in de bevoegdheden van parlement / volksvertegenwoordiging / Staten-Generaal/ Eerste en Tweede Kamer die in 1848 tot stand kwamen.

 

De begrippen en/of onderwerpen die je bij dit domein in ieder geval moet kennen luiden als volgt:

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

parlementaire democratie, constitutionele monarchie, parlementair stelsel

 

klassieke grondrechten (bescherming tegen de overheid)

 

vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting

 

recht van amendement

 

recht van enquête

 

koning, macht, parlement, ministeriële verantwoordelijkheid, onschendbaarheid

 

rechtstreekse verkiezingen, gemeenteraad, Provinciale Staten

 

censuskiesrecht, indirecte verkiezing Eerste Kamer door de Provinciale Staten

 

 

Toepassingen

Dit weet ik

Je kan:

  • opvattingen herkennen van politieke en maatschappelijke organisaties van liberalen, socialisten, confessionelen en feministen aan het eind van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw en enkele van hun voormannen en -vrouwen

 

 

Toepassingen

Dit weet ik

Je kan:

  • uitleggen waarom bepaalde groepen in de samenleving aan het eind van de 19e eeuw zich tot liberalisme, socialisme, christelijk politiek denken en/of feminisme aangetrokken voelden.

 

 

Toepassingen

Dit weet ik

Je kan:

  • beschrijven hoe de toenemende politieke en maatschappelijke participatie van burgerij, protestanten, rooms-katholieken, arbeiders en vrouwen in de tweede helft van de 19e eeuw leidde tot bewustwording van eigen identiteit en tot (verdere) emancipatie van deze groepen

 

 

De begrippen en/of onderwerpen die je bij dit domein in ieder geval moet kennen luiden als volgt:

begrippen en/of onderwerpen

Dit weet ik

liberalen, Liberale Unie

 

hogere burgerij, grondwetsherziening 1848, overheidsbemoeienis, socialisten

 

sociaal-democraten, Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP), arbeiders,

 

sociaaleconomische positie

 

protestanten

 

Anti-Revolutionaire Partij (ARP), kleine luyden, confessionelen,

 

christelijk denken, rooms-katholieken, Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP), confessionelen

 

emancipatie, verzuiling, media, onderwijs, verenigingsleven, vakbond,

 

feministen, vrije Vrouwenvereniging, Vereniging voor Vrouwenkiesrecht, Eerste Feministische Golf

 

algemeen kiesrecht, geleidelijke uitbreiding van het kiesrecht: Caoutchouc-artikel (1887)

 

koning Willem II, koning Willem III, koningin Wilhelmina, (Rudolf) Thorbecke, Aletta Jacobs, Wilhelmina Drucker, (Abraham) Kuyper, (Herman) Schaepman, (Pieter Jelles) Troelstra

 

 

Je kan:

  • kenmerkende gebeurtenissen en ontwikkelingen in Nederland, voor tijdens en na 1848 herkennen, beschrijven en in het juiste tijdsgewricht plaatsen

 

De begrippen en/of onderwerpen die je bij dit domein in ieder geval moet kennen, luiden als volgt:

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

Willem II, revolutie(dreigingen) elders in Europa, liberalen, grondwetsherziening in 1848

 

Willem III, de Luxemburgse kwestie (1866-1867).

 

industrialisatie  

 

modern imperialisme (grondstoffen en afzetmarkten)

 

verstedelijking, kinderarbeid, sociale kwestie

 

van liefdadigheid naar sociale wetgeving

 

armenwet, Kinderwetje van Van Houten, Ongevallenwet, Woningwet

 

 

Colofon

Het arrangement Vmbo gl/tl geschiedenis: wat moet je weten is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
Lerenvoorhetexamen
Laatst gewijzigd
2024-01-01 16:19:19
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Wat moet je weten voor het centraal eindexamen? Je kunt hier per examenonderdeel lezen wat je globaal moet kunnen. De begrippen, onderwerpen en/of opvattingen die je in ieder geval moet kennen, vind je hier. Maar let goed op! Deze begrippen, onderwerpen, en/of opvattingen moet je altijd kunnen duiden. Je moet de begrippen met elkaar verbinden, in een specifieke context herkennen en toepassen of elders weer gebruiken. Sec alleen het uit je hoofd leren van de begrippen is lang niet voldoende om je examen te halen. Vraag dus altijd aan je docent om je bij het leren te helpen.
Leerniveau
VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO gemengde leerweg, 4;
Leerinhoud en doelen
Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Trefwoorden
centraal eindexamen, eindexamen, voexamen, watmoetjeweten

Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

Wat moet je kennen - LVHE. (z.d.).

Disclaimer

https://maken.wikiwijs.nl/176566/Disclaimer

Wat moet je kennen - LVHE. (z.d.).

Sjabloon wat moet je weten

https://maken.wikiwijs.nl/174792/Sjabloon_wat_moet_je_weten

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

Meer informatie voor ontwikkelaars

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

close
Colofon
thumb  
gemaakt met Wikiwijs van kennisnet-logo
Vmbo gl/tl geschiedenis: wat moet je weten
open