Licht 2e klas nova

Hoofdstuk 7 licht

Om iets te kunnen zien, heb je licht nodig. In dit thema staat licht centraal. Je leert over lichtbronnen, over de lichtsnelheid, over onzichtbaar licht, over de verschillende lichtkleuren en over spiegels en lenzen, ook over de lens in je oog.

Dit thema bestaat uit 4 onderdelen:

  • Licht
  • Lenzen en spiegels
  • Lichtkleuren
  • UV en IR

Iedere les doorloop je een deel van de wiki, je leest de kennisbank, kijkt de filmpjes en beantwoord de vragen. als je klaar bent lees en maak je de bijbehorende paragraaf uit het boek. maak je huiswerk telkens op de website van NOVA.

Succes!

Start les 1

Wat weet je al

maak "wat weet je al" (7.0) van NOVA online.

Daarna ga je verder bij de Kennisbank

les 1: kennisbank licht

Kennisbank

Licht

Wat is een lichtbron en welke verschillende soorten lichtbronnen zijn er?
Wanneer is iets een directe lichtbron of een indirecte lichtbron?
Wat is de snelheid van het licht en kan je licht ook breken?

Bestudeer de Kennisbank en hopelijk gaat er dan bij jou ook een lampje branden.

Licht

Om iets te kunnen zien heb je licht nodig.
Licht komt van een lichtbron.

Lichtbronnen kun je onderverdelen in:

  • natuurlijke lichtbronnen
    De grootste natuurlijke lichtbron is de zon.
  • kunstmatige lichtbronnen
    De bekendste kunstmatige lichtbron is de lamp.

Komt het licht in je oog dan kun je de lichtbron zien.
Voorwerpen die door de lichtbron verlicht worden kun je zien, omdat ze het licht weerkaatsen (reflecteren).

Licht en schaduw

Een lichtbron straalt licht uit.
Lichtbronnen die zelf licht uit stralen noem je directe lichtbronnen. Een indirecte lichtbron is een lichtbron die het licht van een andere lichtbron weerkaatst.

Licht verspreidt zich van een lichtbron in alle richtingen.
Een kenmerk van lichtstralen is dat ze altijd rechtdoor gaan.
Een bundel lichtstralen noem je ook wel een lichtbundel.
Omdat lichtstralen altijd rechtdoor gaan, kan het licht op sommige plekken niet komen. Waar het licht niet kan komen, heb je schaduw.

Licht heeft geen medium nodig om zich te verplaatsen. Licht kan zich ook door vacuüm verplaatsen.
De lichtsnelheid waarmee licht zich door vacuüm verplaatst is ongeveer 300.000 km/s. De lichtsnelheid in water is ongeveer 225.000 km/s.

Dag en nacht

Dat het 's nachts donker is, komt niet omdat de zon niet meer schijnt, maar omdat je 's nachts aan de schaduwkant van de aarde zit. Omdat de stand van de aarde 's winters anders is dan 's zomers is het in bijvoorbeeld in Nederland (rode punt in de afbeelding) 's zomers langer licht dan 's winters.

Onzichtbare straling

Naast zichtbare straling (licht) is er ook onzichtbare straling. Voorbeelden van onzichtbare straling zijn infrarood straling, ultraviolet straling, röntgenstraling en radiogolven.

Schaduw

Een lichtbron straalt licht uit.
Voorwerpen die door de lichtbron verlicht worden kun je zien, omdat ze het licht weerkaatsen.
Omdat lichtstralen altijd rechtdoor gaan, kan het licht op sommige plaatsen niet komen. Waar het licht niet kan komen, heb je schaduw.

Omdat licht zich verplaatst in rechte lijnen, teken je lichtstralen ook als rechte lijnen.

Als er twee lichtbronnen een voorwerp beschijnen, zal er geen mooi schaduwbeeld ontstaan.

Je kunt te maken krijgen met een kernschaduw en een halfschaduw of bijschaduw.

Breking van licht

Als lichtstralen van een stof naar andere stof gaan treedt er op het grensvlak van de twee stoffen bijna altijd breking op: de lichtstralen gaan in een andere richting verder.
De oorzaak van de breking is dat de lichtsnelheid in beide stoffen verschilt.

Voorbeeld
Bekijk de figuur.
Een lichtstraal gaat van lucht naar glas.
Bij de overgang naar een dichtere stof is de breking 'naar de normaal' toe.
hoek i is groter dan hoek r.

Lichtstralen die loodrecht op het glas vallen worden niet gebroken.

 

 

 

ga nu verder bij de opdrachten van les 1

les 1: opdrachten Licht en schaduw

Opgave 1 licht en schaduw

bekijk het filmpje en beantwoord de vragen

licht en schaduw

Opgave 2 straling

Opgave 3 de zon

Bekijk de volgende video en beantwoord de bijbehorende opgaven.

De snelheid van het licht is 300.000 km/s.

Opgave 4 kijklijnen

Voor het maken van deze opgave heb je het werkblad licht nodig.

je kunt deze uitprinten of in het programma paint bewerken

Een kijklijn is de lijn waarlangs je kijkt. Kijklijnen lopen altijd rechtdoor.
De twee kijklijnen vormen samen een hoek. Die hoek noem je de kijkhoek.

Bekijk de afbeelding. Je kijkt door een gat in de muur.

 

 

 

Opgave 5 kijklijnen

Voor het maken van deze opgave heb je het werkblad licht nodig.

je kunt deze uitprinten of in het programma paint bewerken

Bekijk de plattegrond. Je ziet de figuur ook op het werkblad.

Afsluiting les 1

lees nu 7.1 en maak daarna de opgaven online,

de opgaven waarvoor je op een werkblad moet

tekeningen maak je natuurlijk in je boek.

volgende week gaan we verder met: 2 lenzen en spiegels

 

je bent klaar als:

  • "wat weet je al?" af is,
  • wikiwijs af is (heel les 1 gelezen en alle opdrachten gemaakt),
  • 7.1 gelezen is,
  • 7.1 gemaakt is (opdrachten online, werkblad opdrachten in je werkboek).

start les 2: Lenzen en spiegels

Spiegels

Bij het onderdeel spiegels leer je over de spiegelwet, welke regels hieraan verbonden zijn en waarom spiegels eigenlijk heel normaal zijn.

Je doorloopt je de wikiwijs over spiegels en lenzen.

Als je klaar bent met de wiki lees je 7.2 en maak je de opdrachten van 7.2.

Daarna maak je de test jezelf van 7.2.

Als afsluiting maak je een lessonup.

 

les 2: kennisbank

Kennisbank

Spiegelwet

Als licht op een spiegel komt, wordt het licht teruggekaatst.

Bekijk de tekening. Komt een lichtstraal op een gladde spiegel dan is de hoek waaronder de lichtstraal op de spiegel komt dezelfde als de hoek waaronder de lichtstraal wordt teruggekaatst.

Anders gezegd:
de hoek van inval (∠ i) is gelijk aan de hoek van terugkaatsing (∠ t).
Dit staat bekend als de spiegelwet.
De normaal is de denkbeeldige lijn die loodrecht op de spiegel staat.

Virtueel beeld

Het beeld dat je ziet als je in de spiegel kijkt, noem je het spiegelbeeld.
Het spiegelbeeld is een virtueel beeld; het bestaat niet echt.

Voor het tekenen van een spiegelbeeld gebruik je een potlood en een geodriehoek.
Bekijk hoe je driehoek ABC spiegelt in lijn m.

Het spiegelbeeld van driehoek ABC is driehoek A'B'C'

 

les 2: Lenzen en spiegels

Opgave 1 lenzen

Bekijk de volgende clip op de website van schoolTV: (tot 7:30)

Beantwoord daarna de volgende vragen.

Opgave 2 spiegels

Bekijk de volgende clip op de website van schoolTV en de video over spiegels

spiegels

afsluiting les 2

lees nu 7.2 en maak daarna de opgaven online,

de opgaven waarvoor je op een werkblad moet

tekenen maak je natuurlijk in je boek.

maak daarna de test jezelf van 7.2

tot slot maak je hier de lesson up

 

 

start les 3: Lichtkleuren

Lichtkleuren

In deze les leer je hoe licht uit elkaar kan vallen.
Je leert de primaire lichtkleuren kennen en leert wat er gebeurt als je deze lichtkleuren mengt.
En je onderzoekt of je kleurenblind bent....

vandaag ga je na de uitleg:

  • de socrative maken (lokaal = NASKPABST)
  • de kennisbank lezen
  • de 4 opgaven van wikiwijs maken
  • 7.3 lezen
  • de opdrachten van 7.3 online maken
  • de test jezelf van 7.3 online maken
  • exitticket beantwoorden

ga nu verder bij de kennisbank

 

 

 

les 3: kennisbank

Kennisbank

Lichtkleuren

Wit licht is een mengsel van kleuren. Dat zie je goed als je wit licht door een prisma ziet gaan.
Het licht breekt dan uiteen in verschillende lichtkleuren:

  • rood,
  • oranje,
  • geel,
  • groen,
  • blauw,
  • violet.

Deze kleuren vormen het zichtbare deel van het spectrum, de zichtbare kleurenband.

Een regenboog is ook 'uiteen gevallen' witlicht. Een regenboog ontstaat als wit licht weerkaatst wordt door een regendruppel. Een regenboog zie je dan ook alleen als de zon schijnt en als het geregend heeft.

Lichtkleuren

Een gekleurd voorwerp weerkaatst alleen licht dat dezelfde kleur heeft. Een rood voorwerp weerkaatst dus alleen rood licht, de rest van het licht wordt geabsorbeerd.

Een wit voorwerp absorbeert geen enkele kleur. Alle kleuren worden weerkaatst.
Een zwart voorwerp absorbeert alle kleuren. Geen enkele kleur wordt weerkaatst.

Rood, groen en blauw worden de hoofdkleuren of primaire lichtkleuren genoemd. Het menselijk oog is alleen gevoelig voor deze drie lichtkleuren of mengsels daarvan. Met deze drie lichtkleuren kunnen alle zichtbare kleuren worden gemaakt.

De hoofdmengkleuren zijn cyaan, geel en magenta:
geel is een mengsel van 100% groen en 100% rood, cyaan is een mengsel van 100% groen en 100% blauw, magenta is een mengsel van 100% blauw en 100% rood.

Kleurenblind

Als je niet goed kleuren kan onderscheiden, ben je kleurenblind. Een veel voorkomende vorm van kleurenblindheid is de rood-groen-kleurenblindheid. Mensen die aan deze vorm van kleurenblindheid leiden, hebben onderscheid te maken tussen rood- en groentinten. Dit is niet zeldzaam: ongeveer één op de twintig mannen heeft het.

Met afbeeldingen als hieronder kun je nagaan of je kleurenblind bent.

Kun je de cijfers in onderstaande cirkels maar vaag of niet onderscheiden? Dan ben je waarschijnlijk kleurenblind.

les 3: opgaven

Opgave 1 zichtbaar licht

prisma's

Opgave 2 kleur

absorberen en weerkaatsen

Opgave 3 kleuren mengen

De volgende twee filmpjes gaan over kleuren mengen. Bekijk de filmpjes.

Opgave 4 kleurenblind

Bekijk het filmpje.

Op internet zijn veel testjes te vinden waarmee je kunt nagaan of je kleurenblind bent.
Zoek een test op en onderzoek of jij wel of niet kleurenblind bent.

afronding les 3

lees nu 7.3 en maak daarna de opgaven online,

daarna maak je de test jezelf van 7.3.

tot slot beantwoord je hier de exitticket.

 

je bent klaar als je:

  • de socrative hebt gemaakt
  • de kennisbank hebt gelezen
  • de 4 opgaven van wikiwijs hebt gemaakt
  • 7.3 hebt gelezen
  • de opdrachten van 7.3 online hebt gemaakt
  • de test jezelf van 7.3 hebt gemaakt
  • exitticket hebt beantwoord

daarna mag je gaan.

start les 4

tijdens deze les:

wikiwijs doorlopen

D-toets maken

7.4 lezen

opdrachten 7.4 maken

test jezelf 7.4 maken

les 4: herhaling

kleur en absorbtie

bekijk de video en beantwoord de vragen

les 4: infrarood en ultra violet

onzichtbaar licht

Je ogen zijn gevoelig voor licht. Als het licht van een lamp in je ogen terechtkomt, merk je dat meteen. Het licht van een felle lamp doet zelfs pijn aan je ogen, waardoor je automatisch met je ogen begint te knipperen. Maar er zijn ook soorten straling waarvoor je ogen niet gevoelig zijn, zoals infrarood en ultraviolet.

bekijk de volgende video

het spectrum

 

 

 

 

 

 

 

Infrarood

Toepassingen

Infrarood is dus meer dan alleen het mechanisme om met de afstandsbediening de televisie te bedienen. We kennen heel veel soorten toepassingen met infrarood. Denk eens aan de volgende toerpassingen:

  • Communicatie (infrarood is ideaal voor korte-afstand communicatie zoals b.v. de afstandsbediening)
  • Opwarmen (infrarood verwarming, uitharden van coatings of vormen van kunststoffen)
  • Remote meten van temperaturen (b.v. met warmtecamera’s, weersvoorspellingen)
  • Night Vision (b.v. met nachtcamera’s)
  • Fotografie (b.v. infraroodfotografie)
  • Tracking (b.v. een warmtebom)


(ja… zelfs scheetjes worden zichtbaar met infrarood)

De meeste toepassingen van infrarood hebben dus eigenlijk te maken met “verwarming” of het kunnen uitlezen van warmte. Communicatie is slechts een klein gebied binnen het spectrum van mogelijkheden. Dit komt omdat infrarood niet over grote afstanden kan communiceren. Om te communiceren moet een signaal exact en zonder verstoring overgebracht kunnen worden. Bij infrarood zijn er teveel mogelijkheden om het signaal te verstoren (zoals zonlicht) waardoor infrarood alleen voor korte afstanden binnenhuis gebruikt kan worden om te communiceren.

In het kort werkt een afstandsbediening als volgt. Een afstandsbediening is uitgevoerd met een infrarode lichtdiode (LED) om infraroodstraling te zenden. Een druk op de knop zorgt ervoor dat een smalle gebundelde straal infrarood licht, bestaande uit golven naar het ontvangende apparaat gestuurd wordt. De LED zend dus alleen maar uit als er op een knop gedrukt wordt en niet continue. Het ontvangende apparaat is voorzien van een infrarood ontvanger (silicium fotodiode) welke het infrarood signaal omzet in elektrische stroom. Elke knop op de afstandsbediening genereerd een ander infrarood signaal welke dus weer omgezet wordt in een uniek signaal elektriciteit. Door de uniekheid van het elektrische signaal weet het ontvangende apparaat welk commando er uitgevoerd moet worden.

UV

6 toepassingen van UV-licht

In CSI gebruiken ze UV-licht om een dader te ontmaskeren en sommige reizigers gebruiken het om water te zuiveren. Zes handige toepassingen van ultraviolet licht.

In tegenstelling tot sommige dieren, kunnen mensen geen ultraviolette straling zien. Maar dit betekent niet dat we er geen gebruik van maken. Hier een lijstje met toepassingen van het voor ons onzichtbare uv-licht.

1. Geldcheck

Delen van bankbiljetten lichten op door ultraviolet licht. Hiermee checken caissières of je niet met vals geld betaald.

2. Bestrijding

Cellen van organismen sterven af door uv-licht. Een effectieve manier om bacteriën de kop in te drukken dus.

3. Schoon water

Uv-licht wordt ook wel gebruikt voor waterzuivering. Er is zelfs een klein uv-apparaatje op de markt waarmee je in het buitenland je eigen water kunt zuiveren.

4. Plaats delict

In CSI komt het vaak terug: het gebruik van ultraviolet licht om lichaamsvloeistoffen op te sporen.

5. Pepperspray

Sommige pepperspray bevat een soort uv-verf die niet zo gemakkelijk van je kleding af gaat. Dit helpt de politie bij het identificeren van daders.

6. Mooie huid

Een uv-behandeling kan bepaalde huidziektes verminderen die worden veroorzaakt door een overactief afweersysteem van de huid. Uv-licht onderdrukt deze afweer.

les 4: opdrachten

opdracht 1 onzichtbare kleuren

ga verder bij de D-toets

les 4: D-Toets

D- toets

Het thema 'Licht' sluit je af met een diagnostische toets.

De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.

Aan het eind van je toets zie je alle vragen nog een keer.
Je kunt dan de antwoorden die jij hebt gegeven, vergelijken
met de goede antwoorden.

Succes.

Test: Licht

Start

ga daarna verder bij afsluiting

afsluiting les 4

Na de D-toets maak je paragraaf 7.6.

Maak daarna de oefetoets (bij aflsuiting H7, NOVA online)

 

  • Het arrangement Licht 2e klas nova is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    j
    Laatst gewijzigd
    14-04-2021 19:16:44
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Het thema 'Licht en geluid' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO.

    Fair Use
    In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    nova 2 mavo
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO theoretische leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    NaSk;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, arrangeerbare, leerlijn, rearrangeerbare

    Bronnen

    Bron Type
    licht en schaduw
    https://youtu.be/SbusAtlh-WI     		Video
    als de video niet werkt, klik hier
    https://schooltv.nl/item/popup/kernpunt-afl11-een-scherp-beeld-goed-gekeurd/     		Video
    spiegels
    https://youtu.be/tPjM0q8IWhg     		Video
    prisma's
    https://www.youtube.com/watch?v=5EP8TSvO9i4     		Video
    absorberen en weerkaatsen
    https://www.youtube.com/watch?v=LlSrCl5AqQE     		Video
    luchtvervuiling en licht
    https://schooltv.nl/item/popup/hoe-meet-je-luchtvervuiling-vervuiling-meten-met-satellieten/#autoplay     		Video
    het spectrum
    https://youtu.be/5EP8TSvO9i4     		Video

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    pabst, j. (2020).

    licht en geluid

    https://maken.wikiwijs.nl/158334/licht_en_geluid

    VO-content - Kennisbanken. (2017).

    Licht

    https://maken.wikiwijs.nl/110921/Licht

    VO-content - Kennisbanken. (2017).

    Lichtkleuren

    https://maken.wikiwijs.nl/110959/Lichtkleuren

    VO-content - Kennisbanken. (2017).

    Spiegels

    https://maken.wikiwijs.nl/110974/Spiegels

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Licht

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Wikiwijs is een dienst van