Denk jij ook dat je origineel bent? Kijk je graagt de kunst af bij anderen of ben jij een voortrekker? Sta jij altijd pal voor je mening of laat je je makkelijk beïnvloeden?
En door wie word je eigenlijk beïnvloed? Al vanaf je geboorte leer je door te imiteren. Je hebt aangeboren eigenschappen, maar daarna kijk je af, doe je na en voeg je daar je eigen schepje originaliteit aan toe. Ook volwassenen leren op deze manier en je leert je hele leven lang.
Je leert je eigen mening ontwikkelen en je past die soms aan als je luistert naar anderen.
Hoe word je eigenlijk wie je bent? Wat heb je van jezelf en wat is invloed van de mensen om je heen? In dit thema, Cultuur en socialisatie, leer je daar meer over.
Welkom bij deze tweede quest maatschappijleer! Mevrouw Sigmond begeleidt je in een serieBlox door deze quest heen, met digitale lessen via LessonUp. Hiervoor heb je al een klassencode ontvangen. Je werkt hiermee aan het tweede thema van het examenvak maatschappijleer.
Dit SE gaat over het thema Cultuur en socialisatie.
In deze quest ga je op zoek naar antwoorden op de volgende vragen:
Hoe word je wie je bent?
Wie of wat hebben daar invloed op?
Welke keuzes maak ik? Wat zijn waarden en normen?
Welke invloed hebben (massa)media op onze keuzes?
Wat is de invloed van onderwijs?
Tijdbesteding
Zes weken lang besteden we een BloX per week aan maatschappijleer. Daarnaast ben je zelf ook met dit vak bezig. Bijvoorbeeld om de praktische opdracht (interview) te maken of om je voor te bereiden op het debat (slotopdracht).
Mate van vrijheid
Dit is een gestructureerde quest. Je rondt deze quest af met een interviewopdracht (individueel) en een debat (groepje). Het gemiddelde van deze cijfers telt mee voor jouw schoolexamen voor maatschappijleer. Als je elke week meedoet met de BloX en dit schema aanhoudt, komt het zeker goed!
SE voorbereiding:
Het (school)examen is niet alleen maar begrippen kennen, maar (vooral) kunnen argumenteren en uitleggen. Dat kun je trainen door elke BloX mee te doen met de oefeningen in LessonUp en het groepsgesprek.
Maak eigen aantekeningen tijdens het doorwerken van LessonUp (BloX) en neem alle aantekeningen nog een keer door.
Bouw aan je eigen woordenlijst in de stappen van deze quest en oefen of je de begrippen kent.
Attitude:
Bij het maken van deze quest train je alle spieren van de Building Learning Power.
Voor de hele quest geldt, dat je goed moet plannen (=Reflectie) Er zijn opdrachten waarbij er van je gevraagd wordt om logisch te redeneren (Vindingrijkheid), maar bovenal heb je doorzettingsvermogen (Veerkracht) nodig om tot een mooi resultaat te komen.
Afsluiting en beoordeling
Je sluit deze quest af met een debat over wat je hebt geleerd en je maakt een praktische opdracht, een interview. Voor beide onderdelen krijg je een cijfer. Het gemiddelde van deze cijfers is jouw tweede cijfer voor het schoolexamen voor maatschappijleer.
Doelen
Kennis
Aan het eind van dit thema kun je het onderstaande uitleggen en toelichten:
PERSOONLIJKE KEUZES: CULTUUR EN SOCIALISATIE
Samenleving en socialisatie
hoe een mens zich ontwikkelt tot lid van de samenleving;
welke rol het leren van waarden en normen, tradities en gewoonten hierin spelen;
het verschil tussen normen en waarden uitleggen;
hoe het socialisatieproces werkt en door wie mensen gesocialiseerd worden (media, ouders, vrienden, school, werk, etc.)
Subculturen
waarom mensen bij een subcultuur (willen) horen en dat elke subcultuur invloed heeft op het gedrag en het socialisatieproces;
verschillen tusen groepen met verschillende subculturen;
hoe het gedrag van mensen bepaald kan worden door socialisatie binnen een subcultuur.
Onderwijs
de rol van onderwijs in de ontwikkeling van een mens als lid van de samenleving;
het nut van onderwijs, zoals: voorbereiden op een beroep, aanleren van waarden/normen.
Je kunt uitleggen wat de volgende begrippen betekenen:
nature/nurture
identiteit
socialisatie en socialisatoren
waarden, normen, belangen
AWB-schema: actor, waarde, belang
dilemma
debat
media (massamedia)
functies van media: informatie, meningvorming, agendavorming, spreekbuis
Vaardigheden
In deze periode werk je ook aan vaardigheden als interviewen en debatteren.
Interview
Je kunt toepasselijke vragen stellen, die met het thema te maken hebben
Je kunt doorvragen
Je kunt je interview duidelijk en zorgvuldig uitwerken (geschreven of filmpje)
Debat
Je kunt samenwerken in een team
Je kunt argumenten en tegenargumenten bedenken bij een stelling
Je kunt een betoog houden (een speech waarin je jouw stelling verdedigt)
Je kunt deelnemen aan een debat, volgens de regels van een debat
Je hebt een professionele houding (lichaamshouding, stemgebruik, luisteren, kijken, taalgebruik)
Zie ook de eisen en het beoordelingsmodel bij de opdracht.
1 Hoe word je wie je bent?
Hoe word je wie je bent?
LET OP: deze les heb je gevolgd in LessonUp. Je kunt daar de hele les nog eens terugkijken.
Aangeboren eigenschappen krijg je van je ouders mee. Dat noemen we 'nature'.
Eigenschappen die je ná je geboorte hebt meegekregen, zijn aangeleerd: 'nurture'.
Opdracht 1 nature/nurture
Noem voorbeelden van eigenschappen die zijn aangeboren en noteer deze voor jezelf.
Noteer daarnaast voorbeelden van eigenschappen die je zijn aangeleerd.
Opdracht en uitleg 1A
Haarkleur, met bestek eten, glutenallergie, lengte, kunnen schrijven.
a) Welke van bovenstaande zaken zijn 'nature' en welke 'nurture'?
Noteer en/of bewaar de informatie die antwoord geeft op jouw vragen.
Je kunt deze opdracht ook nog eens doen in LessonUp. Je ziet daar direct of jouw antwoord goed is.
b) Wie heeft/hebben jouw gedrag aangeleerd?
Dit zijn jouw 'socialisatoren': de mensen en groepen die jou gedrag aanleren.
Socialisatie:
leren samenleven
ontwikkelen van aangeleerde eigenschappen
Bronnen:
Opdracht en uitleg 1B
Aangeboren en aangeleerd
Aangeboren eigenschappen krijg je van je ouders mee.
a) Noem een aantal eigenschappen die zijn aangeboren.
Aangeleerde eigenschappen heb je pas na je geboorte meegekregen. Deze eigenschappen heb je geleerd door te kijken en door gedrag of meningen over te nemen van jouw 'socialisatoren'.
Wie zijn dat? Socialisatoren zijn de mensen en groepen die jou gedrag aanleren.
Socialisatie is het leren samenleven en ontwikkelen van aangeleerde eigenschappen.
b) Geef een voorbeeld van gedrag dat jou op HVX is aangeleerd.
c) Docent /trainer/ social media/ ouders
Zet bovenstaande socialisator bij het bijpassende gedrag:
Je meldt je van tevoren af voor je voetbaltraining / Je komt op de afgesproken tijd thuis / Je laat het beste van jezelf zien / Je steekt je 'digitale' hand op tijdens een BloX.
Zo 'wordt je dus wie je bent'. Onderzoek deze vragen voor jezelf en vergelijk deze vragen later in jouw groepje.
Brainstorm interviewopdracht
Bedenk wie jij zou willen interviewen voor de interviewopdracht. Het moet gaan om een ouder persoon, een volwassene. Dit kan familie zijn, maar dat hoeft zeker niet.
Brainstorm alvast over vragen die je zou willen stellen in de interviewopdracht (hierover heb je uitleg gekregen in de BloX, de precieze opdracht volgt later nog eens in deze wikiwijs).
Noteer 10 vragen die te maken hebben met socialisatie, nurture en nature.
Zet deze 10 vragen in de map in Seesaw. Zet hier ook bij wie je wilt interviewen. Bespreek ze in jouw groepje tijdens de BloX.
Bronnen: </iframe>
2 Waarden, normen en belangen
Waarden, normen en belangen
LET OP: Deze les heb je gevolgd via LessonUP. Je kunt de hele les daar nog eens terugkijken.
Waarden zijn zaken die je belangrijk vindt, of die 'we' als groep belangrijk vinden. Normen zijn de afspraken die daarbij horen. Vaak zijn deze afspraken niet echt uitgesproken, maar vinden we ze vanzelfsprekend. Denk bijvoorbeeld aan met mes en vork eten of iemand anders laten uitspreken in een gesprek.
Een waarde is iets wat je belangrijk vindt voor meer mensen, dus niet alleen voor jezelf. Ze zijn gericht op de lange termijn.
Een belang is iets wat je vooral voor jezelf prettig of belangrijk vindt. Jij hebt er persoonlijk iets bij te winnen. Het is een persoonlijk voordeel.
Een norm is een regel of afspraak die bij een waarde hoort. Het laat het gedrag zien dat hierbij hoort. Bijvoorbeeld: Ik lieg niet over mijn cijfer (norm/gedrag), want ik vind eerlijkheid belangrijk (waarde).
Bekijk/doe de opdrachten in LessonUp nog eens en schrijf de voorbeelden op.
a) Wat zijn de belangrijkste waarden van Nederland?
Bespreek de antwoorden in je groepje.
Bronnen:
3 Welke keuzes maak jij?
Dilemma: welke keuzes maak jij? (LessonUp/Seneca)
LET OP: Deze les heb je gevolgd via LessonUp. Deze les kun je daar nog eens terugkijken (via klas).
Een dilemma is een keuze moeten maken tussen twee zaken die je graag wilt, maar die niet tegelijk kunnen.
Voorbeeld: tijdens de BloX (Seneca/LessonUp) kozen de meesten van jullie voor: 10 uur stom werk voor meer salaris per uur, in plaats van 20 uur leuk werk voor minder salaris per uur. Je wilt liefst allebei natuurlijk, maar als je móet kiezen, sta je voor een dilemma.
Denk ook nog eens aan het voorbeeld van de pinautomaat die maar geld bleef geven. Foutje, bedankt?! Of: aangeven bij de bank of de politie bellen? Wat zou jij doen? En waar? Voor welke gevolgen zou je dan eigenlijk kiezen?
En... welke waarde zit er eigenlijk achter jouw keuze? Eerlijkheid? Rijkdom? Of nog iets heel anders?
En vanuit wiens belang denk je eigenlijk?
Een ander voorbeeld dat we hebben besproken tijdens de BloX (LessonUp/Seneca), is de regering die besloot tot een lockdown. Heel vervelend voor veel mensen. Voor welk dilemma stonden de ministers?
De groep of persoon die met zo'n dilemma of probleem te maken heeft, noemen we een actor. En om duidelijk te krijgen welke keuzes er eigenlijk gemaakt moeten worden, en door wie, kun je een handig schema maken. Dit noemen we een AWB-schema. In het filmpje hieronder zie je nog eens hoe je dit maakt.
AWB-schema
Een schema waarin de keuzes van actoren staan: A = actor, W = waarde, B = belang.
Naast het interview, maakt een debat ook deel uit van de eindopdracht. Hiermee ga je oefenen tijdens de BloX.
Bedenk alvast argumenten bij de stelling 'Je bent zelf altijd verantwoordelijk voor wat je bereikt in het leven'. Maak hier ook alvast een AWB-schema bij.
Bronnen:
maatschappij-leer.nl
4 Jij en de media
Welke invloed hebben media? (LessonUp/Seneca)
Massamedia
Massamedia zijn media die zich op veel mensen (massa) richten.
De functies van massamedia zijn: informateren (informatie geven), ontspanning, meningsvorming, socialisatie.
Opdracht
1 Denk jij dat je je bij iedereen hetzelfde gedraagt? Leg uit waarom wel/niet.
2 Welke social media gebruik jij? Waarvoor gebruik jij die?
3 Welke functies van massamedia kende jij al of juist nog niet? Kun je bij elk een voorbeeld geven? Nog niet? Spiek dan nog eens in de LessonUp over media (staat klaar met je klassencode).
4 Welke functie heeft het filmpje van Snelle? Leg uit waarom jij dit denkt.
5 Welke functie heeft het filmpje van NikkieTutorials?
Bronnen: maatschappij-leer.nl / Seneca
5 Onderwijs
We leren door informatie en aanwijzingen op school, maar ook door te imiteren (nadoen). Daarnaast leer je door je eigen ervaringen en die van iemand anders, zoals je vrienden, je ouders en andere familieleden. Bovendien leren we door te experimenteren.
Goed of fout?
Gedrag wordt door je omgeving gezien en gecontroleerd. Dat heet sociale controle. Als bepaald gedrag noiet wordt geaccepteerd, volgen er sancties.
Internaliseren is de laatste stap in het socialisatieproces. Je gaat je vanzelf gedragen zoals de groep om je heen van je verwacht.
Je identiteit is wie jij bent: een combinatie van al je ervaringen, aangeboren kenmerken en je omgeving.
Op school leer je door het 'leren leren', jezelf te informeren en te imiteren, maar je leert je ook door sociale controle (wat doet de rest van de groep?).
Veel mensen hechten aan het belang van goede scholen in elke wijk, omdat dat gelijke kansen zou opleveren. Niet iedereen vindt dat de kansen op dit moment goed verdeeld zijn. Het maakt nog uit wat je schooladvies is en op welke middelbare school je terechtkomt, hoever je kunt komen. Ben jij het daarmee eens? Waarom wel/niet?
Wat is voor jou de invloed van school?
Dit onderwerp kan terugkomen in het debat dat je gaat voeren als onderdeel van het SE. Bekijk bovenstaand filmpje dus goed en doe er je voordeel mee!
Afsluiting
Praktische opdrachten SE2
deel 1: Interview
PO OPDRACHT 1 Interview
Deze periode houd je een interview over ‘Hoe word je jezelf?’, met een volwassene (familielid, buren, vrienden, kennis, voetbaltrainer).
EISEN (INHOUD): Wat moet je kunnen?
Je laat hierin zien dat je de volgende begrippen kent en begrijpt:
Nature/nurture
Socialisatie en socialisatoren
Actoren
Waarden/normen
In het (uitgeschreven of opgenomen) interview zoek je antwoord op bijvoorbeeld de volgende vragen. Je mag ze natuurlijk op jouw eigen manier formuleren, maar wees duidelijk.
Wie heeft/hebben jouw gedrag aangeleerd?
Welke groepen en mensen zijn/waren belangrijk voor jou?
Welke overeenkomsten en verschillen zijn er tussen vroeger en nu? (bijvoorbeeld school, opvoeding, vrijheid van keuzes)
Wat zijn voor de geïnterviewde belangrijke waarden? Hoe zie je dat terug?
Zijn deze waarden veranderd door de jaren heen?
EISEN (VORM): Hoe ziet je werk eruit?
Zorg voor een goede inleiding: leg uit waar het interview over gaat. Schrijf dit op in een aantal regels of vertel het duidelijk (als je het filmt).
Geef het interview een titel, waaruit het onderwerp duidelijk blijkt.
Je stelt minimaal 10 goede vragen. Zorg voor open vragen, dus niet alleen vragen waar je alleen met ja/nee op kunt antwoorden. Als dit gebeurt, vraag je door.
Vraag naar voorbeelden!
Je interview is opgenomen of uitgeschreven
Je plaatst het in de Activity in de map 2022 Kader-Mavo Ma in Seesaw
Deadline: maandag 15 maart 2021
SE2 Maatschappijleer (deel 1: interview + deel 2: debat)
Het interview dat je inlevert, wordt beoordeeld met een cijfer. Dit vormt, samen met het debat (opdracht 2), het SE2 Maatschappijleer. Het interview lever je in op maandag 15 maart in Seesaw. Maak ook een tegel aan in Egodact en plaats daar het linkje.
deel 2: Debat
PO Opdracht 2 Debat
Je doet deze opdracht in een groepje van vijf.
Welke ideeën hebben jullie bij de stelling die jullie hebben gekregen tijdens de BloX?
Bedenk eerst samen drie argumenten vóór de stelling.
Noteer ze en probeer bij elk argument een voorbeeld te bedenken. Dat kan iets zijn wat je zelf hebt meegemaakt, maar ook iets wat je hebt geleerd of gezien tijdens de BloX.
Bedenk nu drie argumenten tegen de stelling.
Bij welk argument vind je het moeilijk om een voorbeeld te bedenken?
Bedenk een inleiding om jullie betoog te introduceren en ook...
een goede afsluiter om jullie standpunt nog eens duidelijk te maken.
Goed voorbereid
Als je wilt weten, waar je op moet letten als je deelneemt aan een debat, kijk dan onderstaand filmpje van een debat door vmbo-leerlingen. Dit is vergelijkbaar met het debat dat jij zult houden, maar dan natuurlijk over een andere stelling.
Je wordt beoordeeld aan de hand van dit formulier:
De debatten vinden plaats op 15 maart en 22 maart. Je krijgt nog bericht over wanneer je precies aan de beurt bent met jouw groepje.
Onderwerpen
Er wordt gedebatteerd over een van onderstaande stellingen (nader te bepalen met je groepje en coach):
Kinderen mogen pas na hun twaalfde worden getest op gedragsstoornissen
Jongeren leren het beste omgaan met social media wanneer hun ouders meekijken
Het doet meer kwaad dan goed als de media een podium bieden aan criminelen
Het is beter voor het voetbal als het team gemengd is
Het is slecht om tegen kinderen te liegen over figuren zoals Sinterklaas of de tandenfee
Supermarkten mogen alleen gezond eten in de aanbieding doen
Alle scholen zouden een brugklas tot het derde jaar moeten hebben
Websites die vreemdgaan promoten, zouden verboden moeten worden
Elke leerling moet toegang krijgen tot gratis bijles
Er moet een extra leerjaar komen op de onderbouw van het vmbo
(bron: schooldebatteren.nl)
SE2 Maatschappijleer (deel 1: interview + deel 2: debat)
Het uiteindelijke debat dat je voert, wordt beoordeeld met een cijfer. Dit vormt, samen met jouw interview (opdracht 1), het SE2 Maatschappijleer. De debatten worden op school gevoerd, op een tijdstip dat wordt afgesproken met je coach.
Zorg er dus voor dat je een aantal keer geoefend hebt, voordat je het debat daadwerkelijk voor een cijfer uitvoert. Hiervoor kun je een afspraak maken met je coach.
Reflectie
Bij 'reflectie' kijk je of je de kennisdoelen van het thema hebt gehaald.
Je kunt op die manier controleren of je alles hebt begrepen en zo nodig stof herhalen.
Het arrangement SE3 - Cultuur en socialisatie is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
PO Opdracht 2 Debat
Bij 'reflectie' kijk je of je de kennisdoelen van het thema hebt gehaald.
