Evidence based practice – op zoek naar (wetenschappelijk) bewijs

EBP – op zoek naar (wetenschappelijk) bewijs

Waarom deze training?

Evidence based practice (EBP) speelt een belangrijke rol binnen de gezondheidszorg. Het doel van EBP is:

“het toepassen van de resultaten van wetenschappelijk onderzoek (bewijs) en getoetste en betrouwbaar bevonden kennis (evidence) in de beroepspraktijk, om de kwaliteit van zorg te verbeteren en de geleverde zorg te verantwoorden” (Hoegen, Verhoef, Munten, & Kuiper, 2020, hoofdstuk 1.2)

 

EBP gaat dus over het nemen van (medische) beslissingen op grond van de volgende drie aspecten:

EBP aspecten

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wat leer je in deze training?

In deze online training zal worden ingegaan op één aspect van EBP, namelijk wat is het huidige beste beschikbare bewijs. Om deze vraag te beantwoorden ga je op zoek naar (wetenschappelijk) bewijs over jouw zorgvraag.

Je leert:

  • hoe je je (zorg)vraag/ (zorg)probleem kunt omzetten naar een beantwoordbare vraag met het PICO schema
  • hoe je efficiënt kunt zoeken naar bewijsmateriaal
  • hoe je gevonden bewijs kunt beoordelen op kwaliteit en toepasbaarheid

De training is bedoeld voor HBO-studenten van IvG en er is geen specifieke voorkennis nodig.​

 

Zoekstrategie invulformulier

Als je literatuur gaat zoeken kan het handig zijn om gebruik te gaan maken van het invulformulier zoekstrategie. Dit invulformulier kun je vinden op de website van de mediatheek bij informatiebronnen per opleiding (tabblad trainingen).

 

Zo werkt het:

De training bestaat uit 4 modules. Iedere module bevat uitleg en soms korte oefeningen. Je kan de modules van begin tot eind doorlopen of onafhankelijk van elkaar doen. Klik op de knop 'Volgende' rechts onderin dit scherm om te starten.

 

 

 

1. PICO vraag

Welke zorgvraag wil ik beantwoorden?Bron: E. Langhorst, Hogeschool Rotterdam

Formuleer voordat je gaat zoeken eerst een goede en duidelijke klinische zorgvraag. Noteer deze vraag zo dat er een duidelijk antwoord op te vinden is. Je vraag kan bijvoorbeeld gaan over bijwerkingen/ doseringen/ werkingsduur/ toedieningsvorm of iets dergelijks.

Om je te helpen kun je gebruik maken van de richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). In de NHG richtlijnen wordt uitleg gegeven over aandoeningen en behandelingen. Ga voor de NHG richtlijnen naar deze website: NHG-Standaarden | NHG (nhghq.org)

 

 

1.1 Wat is PICO?

Als je je klinische zorgvraag helder hebt kun je gaan zoeken naar bewijs. Om dit op een efficiënte manier te doen maak je gebruik van de PICO vraag.  

PICO staat voor:

Probeer altijd zoveel mogelijk elementen in te vullen, minimaal de P en I. Soms is het niet mogelijk om alle elementen in de vullen, bijvoorbeeld als je de interventie niet wilt vergelijken met een alternatief. In dat geval heb je geen C.

 

Tips!

  • I: Verwerk één interventie per PICO. Maak bij meerdere interventies, meerdere PICO’s.
  • C: Gebruik dit als je twee verschillende therapieën/behandelingen/medicijnen met elkaar wilt vergelijken.

 

 


Voorbeeld

 

Onderzoeksvraag
We gaan in dit voorbeeld uit van de volgende onderzoeksvraag:

Zorgt inname van voedingsvezels voor minder obstipatie bij ouderen ten opzichte van inname van probiotica?

 

PICO bij deze onderzoeksvraag:

 

 

1.2 Oefening PICO

2. Waar ga je zoeken?

2.1 Soorten bewijs

Niet alle informatie die je vindt is even geschikt om te gebruiken. Sommige bronnen bevatten meer bewijs dan andere, we noemen dit de bewijslast van een bron. Hoe meer bewijslast, hoe beter de kwaliteit van de informatie.

 

Hiërarchie bewijslast

Informatie kun je rangschikken naar de mate van bewijslast, zoals gedaan wordt door het 6s model (DiCenso, Bayley, & Haynes, 2009). Het 6s model verwijst naar de 6 niveaus van bewijs, die allemaal met een 's' beginnen in het Engels. Zoals je hieronder ziet is het een bewijspiramide, met bovenin de meeste bewijslast en onderin de minste. De makkelijkste manier om de figuur te lezen is van onder naar boven. Je begint bij de studies met de minste bewijslast, namelijk de individuele studies. Hoe hoger je de bron kunt indelen op de piramide, hoe beter de bewijslast is van de informatie.

Op de volgende pagina’s staat per niveau uitleg over wat voor bewijs hieronder valt en waar je dit kunt vinden.

 

Figuur Hiërarchie bewijslast. Aangepast overgenomen uit Resources for Evidence-Based Practice: The 6S Pyramid door McMaster University, 2021. Geraadpleegd op 27 juli 2021, van https://hslmcmaster.libguides.com/ebm. McMaster University, 2021. CC BY-NC-SA 4.0

 

 

 

2.1.1. Single studies

Definitie

Single studies zijn originele individuele studies. Hieronder vallen verschillende onderzoeksdesigns, waaronder randomized controlled trials (RCT), cohort studies, case controle studies en care reports. Binnen deze groep bevatten RCTs de hoogste bewijslast en case reports de laagste. In de tabel hieronder staat een korte beschrijving van de type single studies en waar je deze kunt vinden.

Meer informatie over onderzoeksdesigns kun je vinden in het boek van Bakker, & Van Buuren (2019).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Waar kun je dit vinden?

Gebruik de links hieronder om naar de databanken te gaan die in de tabel hierboven genoemd worden. Door te klikken op de link kom je gelijk bij de databank uit. Het kan zijn dat je nog moet inloggen met je HR account om toegang te krijgen.

 

Cochrane Central Register of Controlled Trials

In deze databank vind je trials over o.a. de effectiviteit van interventies, therapieën en preventie in de gezondheidszorg. Om te zoeken op Cochrane controlled trials, ga naar ‘Advanced search’, selecteer ‘Search limits’ en kies voor ‘Trials’. Je kunt vervolgens je zoektermen ingegeven.

 

PubMed

In deze databank vind je biomedische referenties naar medische wetenschappelijke literatuur.

 

CINAHL

Je vindt hier (wetenschappelijke) artikelen over verpleging, gezondheidszorg en paramedische specialisaties.

 

ScienceDirect

Deze databank bevat (wetenschappelijke) artikelen over zorg en techniek, die gepubliceerd zijn door Elsevier.

 

SpringerLink

Platform van uitgever Springer met (wetenschappelijke) informatie op het gebied van gezondheidszorg.  

 

2.1.2. Synopses of Single studies

Definitie

Synopses of Single studies zijn kritische gestructureerde samenvattingen van originele studies. Deze samenvattingen zijn vaak één pagina lang. Hoewel het fijne samenvattingen zijn om te lezen is het goed om te weten dat er niet van elk originele studie een synopses is. Synopses worden vaak alleen geschreven van studies met grote klinische relevantie of interesse.

 

Bewijslast

Synopses of single studies staan een trede hoger in de bewijslast piramide. Dit omdat er in deze gestructureerde samenvattingen kritisch wordt gekeken naar de methodologie en relevantie van de originele studies. Maar Let op, synopses of single studies kijken nog steeds maar naar één studie.  

 

Waar kun je dit vinden?

Om dit soort informatie te vinden kun je kijken in evidence based abstract tijdschriften, zoals

 

Annals of Internal Medicine

Binnen het tijdschrift Annals of Internal Medicine zit het onderdeel ACP Journal Club. Hierin wordt nieuw bewijs uit meer dan 130 klinische tijdschriften over interne geneeskunde samengevat. Maandelijks verschijnen er nieuwe samenvattingen in het Tijdschrift Annals of Internal Medicine (jaargangen 2008 - recent). Klik op 'Search within this publication' om te zoeken binnen het tijdschrift. 

 

Evidence-based medicine

Ben je op zoek naar eerdere jaargangen van Annals of Internal Medicine, kijk dan in dit tijdschrift (jaargangen 1991-2008). Klik op 'Search within this publication' om te zoeken binnen het tijdschrift. 

 

Cancer treatment reviews

Tijdschrift bevat samenvattingen over de laatste ontwikkelingen in de oncologie (jaargangen 1974 – recent). Zoeken binnen het tijdschrift kun je doen bij 'Search in this journal'. 

 

Evidence based Midwifery

Tijdschrift bevat samenvattingen over de laatste ontwikkelingen in de verloskunde (jaargangen 2003 - recent). Klik op 'Search within this publication' om te zoeken binnen het tijdschrift. 

 

 

2.1.3. Syntheses

Definitie

Syntheses worden ook wel systematic reviews genoemd. In deze artikelen vind je een uitgebreide kritische samenvatting van de stand van zaken rond een onderwerp. Om een syntheses te maken wordt er een grondig literatuuronderzoek gedaan en worden relevante studies samengevat om tot een samenvattende conclusie te komen. Naast de systematic review bevat syntheses ook nog meta-analyses. In de tabel hieronder staat een korte beschrijving van de twee type studies en waar je deze kunt vinden.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bewijslast

De bewijslast van Syntheses is weer iets hoger, omdat deze niet meer uitgaat van één originele studie, maar van meerdere. Er wordt grondig gekeken naar de methodologie en evidentie van de studies die gebruikt zijn in de systematic review en meta-analyse. Maar let op, vaak gaan syntheses over een klein specifiek onderwerp.

 

Waar kun je dit vinden?

Gebruik de links hieronder om naar de databanken te gaan die in de tabel hierboven genoemd worden. Door te klikken op de link kom je gelijk bij de databank uit. Het kan zijn dat je nog moet inloggen met je HR account om toegang te krijgen.

 

Cochrane Database of Systematic Reviews

In Cochrane Reviews vind je systematic reviews en meta-analyses over o.a. de effectiviteit van interventies, therapieën en preventie in de gezondheidszorg. Om te zoeken op Cochrane Reviews, ga naar ‘Advanced search’, selecteer ‘Search limits’ en kies voor ‘Cochrane Reviews’. Je kunt vervolgens je zoektermen ingegeven.

 

Agency for Healthcare Research & Quality EPC Evidence-based Reports

Je vindt hierin systematic reviews en meta-analyses over medische technologieën en strategieën voor verscheidene aandoeningen.  

 

PubMed

In deze databank vind je biomedische referenties naar medische wetenschappelijke literatuur.

 

CINAHL

Je vindt hier (wetenschappelijke) artikelen over verpleging, gezondheidszorg en paramedische specialisaties.

 

 

Interessante tijdschriften

Evidence Based Nursing

 

Journal of Advanced Nursing

 

2.1.4. Synopses of Syntheses

Definitie

Synopses of syntheses zijn hetzelfde als synopses of single studies, alleen gebruiken deze syntheses (systematic reviews of meta-analyse) in plaats van originele studies. Synopses of syntheses bevatten een kritische gestructureerde samenvatting van een systematic review of meta-analyse en zijn één pagina lang. Hoewel het fijne samenvattingen zijn om te lezen is het goed om te weten dat er niet van elke systematic review of meta-analyse een synopses is.

 

Bewijslast

Synopses of syntheses staan boven syntheses in de bewijslast piramide, omdat deze samenvatting kritisch kijkt naar de methodologie en evidentie van de uitgevoerde systematic review of meta-analyse.

 

Waar kun je dit vinden?

 

Cochrane Review Summaries

Vrij toegankelijke website met samenvattingen van Cochrane Systematic Reviews.

 

NHS Centre for Reviews and Dissemination

Je vind hier samenvattingen van systematic reviews over o.a. (economische) evaluaties van gezondheidszorg interventies.

 

Annals of Internal Medicine

Binnen het tijdschrift Annals of Internal Medicine zit het onderdeel ACP Journal Club. Hierin wordt nieuw bewijs uit meer dan 130 klinische tijdschriften over interne geneeskunde samengevat. Maandelijks verschijnen er nieuwe samenvattingen in het Tijdschrift Annals of Internal Medicine (jaargangen 2008 - recent). Klik op 'Search within this publication' om te zoeken binnen het tijdschrift. 

 

Evidence-based medicine

Ben je op zoek naar eerdere jaargangen van Annals of Internal Medicine, kijk dan in dit tijdschrift (jaargangen 1991-2008). Klik op 'Search within this publication' om te zoeken binnen het tijdschrift. 

 

Cancer treatment reviews

Tijdschrift bevat samenvattingen over de laatste ontwikkelingen in de oncologie (jaargangen 1974 – recent). Zoeken binnen het tijdschrift kun je doen bij 'Search in this journal'. 

 

Evidence based Midwifery

Tijdschrift bevat samenvattingen over de laatste ontwikkelingen in de verloskunde (jaargangen 2003 - recent). Klik op 'Search within this publication' om te zoeken binnen het tijdschrift. 

2.1.5. Summaries

Definitie

Summaries zijn regelmatig geüpdatet richtlijnen of tekstboeken waarin het bewijs uit de eerste vier treden van de bewijslast piramide wordt geïntegreerd. Ze gaan vaak over specifieke klinische problemen.

 

Bewijslast

Voor veelvoorkomende ziektebeelden zijn summaries het hoogste niveau van bewijs dat je kunt vinden. Uiteraard komt er in de bewijslast piramide nog een trede, maar deze is nog niet actief (hier wordt op de volgende pagina verder op in gegaan).

Zoek je summaries over zeldzame aandoeningen, dan moet je wellicht lager gaan kijken in de bewijslast piramide. Dit omdat er misschien nog niet genoeg bewijs hiervoor kritisch beoordeeld is op de verschillende niveaus om tot een summary te komen.


 

Waar kun je dit vinden?

 

TRIP database

In deze databank kun je richtlijnen vinden over medische onderwerpen. Om te zoeken naar richtlijnen binnen TRIP gebruik je de filters, geef je zoektermen in en selecteer onder filters ‘Guidelines’.

 

Nederlandse richtlijnen kun je o.a. vinden via:

Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) Behandelrichtlijnen

Je vind er medische richtlijnen over allerlei gezondheidszorgthema’s. Ze zijn bedoeld ter ondersteuning van het medische beleid in de huisartsenpraktijk.

 

Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) Multidisciplinaire richtlijnen

Aanvulling op de hierboven genoemde NHG richtlijn, waarbij deze zich focust op multidisciplinaire aandoeningen binnen de huisartsenpraktijk.  

 

Richtlijnen V&VN (Beroepsvereniging Verzorgenden Verpleegkundigen)

Je vindt hier richtlijnen over thema’s waar verpleegkundigen en verzorgenden mee in aanraking komen.

2.1.6. Systems

Definitie

Onder systems vallen medische informatievoorzieningen die volledig geïntegreerd zijn in het medisch patiënten dossier. De zorgverlener kan hiermee zien welke behandeling/interventie het effectiefst is voor de patiënt.

 

Bewijslast

Systems zijn het hoogste niveau van bewijs, maar ze zijn op dit moment nog hypothetisch van aard. Wellicht dat in de toekomst dit soort systemen toegankelijk zijn. Op dit moment zul je, als je zoekt naar het hoogste beschikbare bewijs, vaak beginnen bij summaries. 

 

Waar kun je dit vinden?

Een voorbeeld van een mogelijk system is Evidencio. Hier wordt door middel algoritmes een behandelplan opgesteld voor verschillende aandoeningen.

 

 

 

 

2.2 Oefening bewijs

3. Zoekactie

Deel 3 van deze training gaat over zoeken van het bewijs. Hoe je dit precies doet is afhankelijk van de databank/bron die je wilt raadplegen. Aangezien dit erg verschillend is verwijzen we je hieronder door naar specifieke trainingen over verschillende databanken.

Wel komen wat algemene tips aan bod die je kunt gebruiken in de meeste databanken/bronnen.

 


Trainingen databanken

Voor een uitleg over het maken van een zoekstring in PubMed, bekijk de online training PubMed.

Ga naar de online training PubMed

 

Voor een uitleg over het maken van een zoekstring in CINAHL, bekijk de online training CINAHL.

Ga naar de online training CINAHL

 

3.1 Zoekstrategie maken

Trefwoorden zoeken voor elk PICO element

Zoek voor elk element van de PICO naar trefwoorden, synoniemen en vertalingen.

  • Check de trefwoorden en literatuurlijst van artikelen die je in de orientatiefase gebruikt (bijvoorbeeld een NHG-standaard of een artikel uit START)
  • Wikipedia (zie linksonder voor vertalingen)
  • Woordenboeken
  • MeSH-termen in PubMed geven vaak nuttige suggesties voor synoniemen bij de “Entry-terms”, zie voor uitleg en kennisclips hierover de online training PubMed.

 

Vul vervolgens het PICO zoekschema in met de gevonden trefwoorden, synoniemen en woordvarianten. Het zoekschema helpt je bij het plaatsen van de ronde haken en de Booleaanse operatoren. Als je het zoekschema hebt ingevuld ontstaat er per onderwerp een bruikbare zoekstring.

Ingevuld PICO zoekschema voor de onderzoeksvraag "Zorgt inname van voedingsvezels voor minder obstipatie bij ouderen ten opzichte van inname van probiotica?"

 

Zoekstrategieformulier
 

Download het zoekstrategieformulier

Je kunt het zoekstrategieformulier hierboven downloaden of raadplegen via de website van de mediatheek bij Infortmatiebronnen per opleiding.

 


Tips!

  • Let erop dat je per rij één onderwerp noteert.
  • De verschillende zoektermen combineer je met behulp van Booleaanse operatoren (OR en AND).

                OR gebruik je tussen synoniemen

                AND gebruik je als je meerdere onderwerpen wilt combineren met elkaar.

  • Rondom samengestelde trefwoorden gebruik je dubbelen aanhalingstekens "  " zodat beide woorden ook achter elkaar doorzocht worden.
  • Enkel en meervoud van een trefwoord kan je tegelijkertijd zoeken door gebruik te maken van * achter de enkelvoud-vorm van het trefwoord (voorbeeld: fiber* zoekt naar fiber en fibers)
  • Vergeet niet om ronde haken (  ) te gebruiken aan het begin en einde van een onderwerp.

 

 


Voorbeeld

Op basis van het zoekschema wordt de zoekstring voor het zoeken naar Nederlands- en Engelstalige literatuur als volgt:

(Obstipatie OR Constipation OR Dyschezia OR “Colonic Inertia”)  AND (Ouderen OR Aged OR Elderly) AND (Voedingsvezel* OR “Dietary Fiber*” OR “Wheat Bran*” OR Roughage*) AND (Probiotica OR Probiotic*)

 

Tip!
Doorzoek de PICO elementen eerst los, dan kan je gemakkelijker zien wat de resultaten zijn per onderwerp. Daarna combineer je ze in de database bij "Advanced zoeken" met AND

 

 

 

 

3.2 Filters

Wat zijn filters?

Wanneer je te veel resultaten krijgt, kun je via filters je zoekactie verder inperken. Je voert hiervoor eerst de zoekactie uit en vervolgens kun je zoekresultaat verkleinen door filters te gebruiken. Er zijn onder andere filters voor leeftijd, geslacht, publicatiedatum en soort publicatie. De beschikbare filters verschillen per databank.

 

Hoe werken filters?

Filters maken gebruik van gestandaardiseerde zoektermen (bv MeSH-termen in PubMed), dit betekent dat je de nieuwe literatuur kwijtraakt door het gebruik van deze filters. Dit komt omdat de gestandaardiseerde zoektermen hier nog niet aan zijn toegekend. Zoeken met behulp van de standaard filters past daarom niet bij Evidence Based Practice. Je kunt dit voorkomen door gebruik te maken van zoekblokken.

 

Hoe gebruik ik filters?

Stroomdiagram voor het bepalen welke filters je gaat gebruiken.

Je hebt hiervoor verschillende opties, deze staan ook in het stroomdiagram hiernaast. De keuze is met name afhankelijk van de vraag of je het erg vindt dat je de recentste literatuur mist. Is dit niet erg, bijvoorbeeld als je snel even iets wilt zoeken dan kun je gebruik van maken van standaard filters. Is het wel de bedoeling de nieuwste literatuur te vinden, gebruik dan de zoekblokken.

 

Standaard filters
Standaard filters zijn beschikbaar in de meeste databanken. Vaak staan deze aan de zijkant genoemd. In de databank PubMed vind je deze aan de linkerkant. Je kunt binnen PubMed gebruik maken van de filters "Language"(taal) en "Date"(publicatiedatum) en "Systematic review"(publicatie type) met behoud van de nieuwste literatuur in je zoekresultaat omdat deze filters geen gebruik maken van MeSH-termen.

 

Maak zelf een zoekblok
Als je zelf een zoekblok maakt begin je met het zoeken van een gestandaardiseerde zoekterm voor je filter. Je kunt dit in PubMed doen door te zoeken naar de MeSH-term waarop je wilt filteren. Vervolgens combineer je deze MeSH-term met de synoniemen (=entry terms in PubMed) door gebruik te maken van de Booleaanse operator 'OR'. Als laatste voeg je je zoekblok toe aan je zoekstring, dit doe je met de Booleaanse operator 'AND'.

Voorbeeld filteren op ouderen (in PubMed)
MeSH-term voor ouderen: "Aged"[Mesh]
Entry terms voor ouderen: Aged[tiab] OR Elderly[tiab]
Zoekblok voor ouderen: "Aged"[Mesh] OR Aged[tiab] OR Elderly[tiab]

 

Gebruik een al geschreven zoekblok
Deze zoekblokken zijn geschreven door Nederlandse informatieprofessionals in het gezondheidszorgdomein en zijn betrouwbaar en van goede kwaliteit om te gebruiken. Je vindt de zoekblokken op de website van de Nederlandse biomedische informatieprofessionals.
Zoek op de website een geschikt zoekblok en voeg deze toe aan je zoekstring, dit doe je met de Booleaanse operator 'AND'.

Voorbeeld filteren op ouderen
Als je zoekt op ‘aged’ vind je het zoekblok ‘aged’, met daarin meerdere zoekblokken voor verschillende databanken (PubMed, CINAHL en Cochrane Library). Als je een zoekblok wilt gebruiken kopieer je deze en voeg je hem toe aan je zoekstring, door de Booelaanse operator ‘AND’ te gebruiken.

Op de website kun je in de zoekbalk bovenin zoeken op de filter die je wilt gebruiken, bijvoorbeeld ‘aged’. Let op dat je in Engels zoekt naar een filter.
 

 


Voorbeeld

Als je een zoekblok wilt toevoegen aan je zoekstring, gebruik je de Booleaanse operator 'AND'. Dit doe je zowel voor zoekblokken die je zelf schrijft als degene die je overneemt van de Nederlandse informatiespecialisten.

 

Voorbeeld toevoegen zoekblok (rode tekst) aan bestaande zoekstring

(Obstipatie OR Constipation OR Dyschezia OR “Colonic Inertia”)

AND (Voedingsvezel* OR “Dietary Fiber*” OR “Wheat Bran*” OR Roughage*)

AND (Probiotica OR Probiotic*)

AND ("Aged"[Mesh] OR "Aged, 80 and over"[Mesh] OR "Frail Elderly"[Mesh] OR "Geriatrics"[Mesh] OR "Geriatric Psychiatry"[Mesh] OR "Geriatric Nursing"[Mesh] OR "Geriatric Dentistry"[Mesh] OR "Dental Care for Aged"[Mesh] OR "Health Services for the Aged"[Mesh]) OR (elder*[tw] OR eldest[tw] OR frail*[tw] OR geriatri*[tw] OR old age*[tw] OR oldest old*[tw] OR senior*[tw] OR senium[tw] OR very old*[tw] OR septuagenarian*[tw] OR octagenarian*[tw] OR octogenarian*[tw] OR nonagenarian*[tw] OR centarian*[tw] OR centenarian*[tw] OR supercentenarian*[tw] OR older people[tw] OR older subject*[tw] OR older patient*[tw] OR older age*[tw] OR older adult*[tw] OR older man[tw] OR older men[tw] OR older male*[tw] OR older woman[tw] OR older women[tw] OR older female*[tw] OR older population*[tw] OR older person*[tw])

 

3.3 Clinical Queries

Domeinen binnen PICO

PICO is een praktische manier om een klinische zorgvraag op te delen in belangrijke aspecten/onderwerpen voor een zoekvraag. Daarnaast kun je bij PICO ook denken aan vanuit welk perspectief de vraag wordt gesteld. Er zijn hiervoor 4 domeinen.

De 4 domeinen staan in de tabel hieronder genoemd, met daarnaast de uitleg naar waar je gaat zoeken en in welke studies je dit bewijs o.a. kunt vinden.

 

 

 

 

 

 

Ben je bijvoorbeeld geïnteresseerd in een vraag over een behandeling van een ziekte, dan kijk je bij het domein therapie.
Bij het gebruik van PICO wordt soms de methode van studies toegevoegd. Je krijgt dan PICO-M.
Om te zoeken met een PICO-M kun je gebruik maken van clincial queries.

 

Wat zijn Clinical queries?

Om je zoekresultaat te beperken tot klinische studies over één van de vier domeinen kun je gebruik maken van Clinical Queries.
Dit zijn zoekstrategieën in PubMed ontworpen voor zorgverleners. Clincial queries zijn alleen te vinden in de databank PubMed.

 

Hoe zoek ik naar Clinical queries?

  1. Voer je zoekactie uit in PubMed (bekijk voor meer informatie over zoeken in PubMed de online PubMed training)
  2. Kopieer je zoekstring van je uiteindelijke resultaat, zie hiervoor “History en Search details" (bij Advanced zoeken).

  3. Ga terug naar het startscherm van PubMed: kies Clinical Queries onder Find.
  4. Plak in de zoekbalk de zoekstring.
  5. Selecteer de betreffende category/domein bij Filter
  6. Bepaal de scope. Je geeft hiermee aan hoe specifiek moet worden gezocht.
    Broad (= sensitief): meer resultaten die minder relevant zijn, groter zoekresultaat. Hierbij worden zoveel mogelijk relevante termen aan de zoekstrategie toegevoegd.
    Narrow (= specifiek): minder resultaten die relevanter zijn, kleiner zoekresultaat. Hierbij worden de zoektermen specifieker gekozen.


    Voorbeeld
    Filter Therapy + Scope Broad dan vind je RCT’s + clinical trials
    Filter Therapy + Scope Narrow dan vind je RCT’s

    Zie de website van PubMed voor meer informatie en de tabel met een overzicht van Clinical Study Categorieën.

  7. Klik Search

 


Voorbeeld

Hieronder is er gezocht naar clincial queries voor de onderzoeksvraag "Zorgt inname van voedingsvezels voor minder obstipatie bij ouderen ten opzichte van inname van probiotica?".
Er is gekozen voor het domein therapie en narrow scope.

Clinical queries zoekscherm in PubMed.

 

4. Beoordelen van het bewijs

Hoe beoordeel ik een artikel?

Het bewijs dat je vind moet je nog beoordelen op kwaliteit voordat je het kunt gebruiken. Om dit te doen kun je gebruik maken van checklists.

Er zijn meerdere checklists beschikbaar. Een groot deel kun je vinden via Cochrane en Joanna Briggs Institute. De keuze voor een checklist is afhankelijk van het onderzoeksdesign van de studie die je wilt beoordelen.

 


Cochrane

Checklists voor richtlijnen, systematic reviews, meta-analyses en individuele studies.

 

Joanna Briggs Institute

Checklists voor o.a. systematic reviews, randomized controlled trials, cohort studies, case-control studies en case reports.

5. Meer weten?

Verder lezen over dit onderwerp?

Wil je meer weten over bepaalde onderwerpen in deze online training, bekijk dan eens onderstaande boeken.

 

Algemene informatie

Dobber, J., Harmsen, J., Iersel, M. van (2021). Klinisch redeneren en evidence-based practice;weloverwogen besluitvorming door verpleegkundigen. Bohn Stafleu van Loghum
Link Mediatheek Hogeschool Rotterdam

 

Hoegen, P., Verhoef, J., Munten, G., & Kuiper, C. (Eds.). (2020). Evidence-based practice voor verpleegkundigen : gezamenlijke geïnformeerde besluitvorming (Vijfde druk). Boom uitgevers.
Link Mediatheek Hogeschool Rotterdam

 

Scholten, R. J. P. M., Offringa, M., & Assendelft, W. J. J. (Eds.). (2018). Inleiding in evidence-based medicine : klinisch handelen gebaseerd op bewijsmateriaal (Vijfde, herziene druk). Bohn Stafleu van Loghum.
Link Mediatheek Hogeschool Rotterdam

 

Staa, A. L. van. (2020). Evidence-based practice voor paramedici : gezamenlijke geïnformeerde besluitvorming. (C. Kuiper, Ed.) (Vijfde druk). Boom uitgevers.
Link Mediatheek Hogeschool Rotterdam

 

Onderzoeksvragen opstellen

Bakker, E. C., & Buuren, J. A. van. (2019). Onderzoek in de gezondheidszorg (Derde druk). Noordhoff Uitgevers.
Link Mediatheek Hogeschool Rotterdam

 

Onderzoeksdesigns

Bakker, E. C., & Buuren, J. A. van. (2019). Onderzoek in de gezondheidszorg (Derde druk). Noordhoff Uitgevers.
Link Mediatheek Hogeschool Rotterdam

 

6. Support

Heb je hulp nodig bij je zoekstrategie aarzel dan niet om contact op te nemen met de mediatheek. Kijk voor contact gegevens op https://hr.nl/mediatheek  

 

Do you need help with your literature search? Do not hesitate to contact the library.

 

  • Het arrangement Evidence based practice – op zoek naar (wetenschappelijk) bewijs is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Laatst gewijzigd
    2023-11-14 10:22:55
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Bronnen

    Hoegen, P., Verhoef, J., Munten, G., & Kuiper, C. (Eds.). (2020). Evidence-based practice voor verpleegkundigen : gezamenlijke geïnformeerde besluitvorming (Vijfde druk). Boom.

    McMaster University (2021). Resources for Evidence-Based Practice: The 6S Pyramid. Geraadpleegd op 27 juli 2021, van https://hslmcmaster.libguides.com/ebm.

    Voor de volgende afbeeldingen geldt © Hogeschool Rotterdam: Vergrootglas, Boekruggen, Digiboek, Gloeilamp en Oh No!.

     

     

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Zelfstandig te doorlopen training gericht op het vergroten van informatievaardigheden rond Evidence Based Practice. De training bestaat uit 4 modules. Iedere module bevat uitleg en soms korte oefeningen. Je kan de modules van begin tot eind doorlopen of onafhankelijk van elkaar doen.
    Leerniveau
    HBO - Master; HBO - Bachelor;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    informatievaardigheid, literatuuronderzoek, zoekmethodes, zoektechnieken

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Team IvG support Hogeschool Rotterdam. (z.d.).

    KOPIE Cinahl

    https://maken.wikiwijs.nl/164934/KOPIE_Cinahl

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Herken de PICO onderdelen

    Bewijskracht studies

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.