Hallo jongens en meiden! Goed om jullie weer te zien! Vandaag gaan we het hebben over het ondewerp criminaliteit. Criminaliteit is jammer genoeg een veel voorkomend probleem in Nederland. Als je aan criminaliteit denkt kunnen er verschillende dingen in je opkomen, bijvoorbeeld een fiets stelen, een winkel overval of ouderen die worden berooft. Dit zijn enkel een paar voorbeelden van criminaliteit. Er zijn nog een tal andere soorten vormen van criminaliteit die dagelijks in Nederland, maar ook in andere landen, voorkomen.
Je zal vast en zeker op sociale media, het nieuws of in misdaadprogramma's zoals opsporingverzocht het begrip criminaliteit hebben meekregen. In het programma opsporingverzocht zie je dan verschillende soorten misdrijven, die worden gepleegd die natuurlijk onacceptabel zijn. In dit programma wordt er duidelijk gemaakt waar, wanneer en hoe het misdrijf is gepleegd, waarna de kijkers kunnen bellen naar de politie als zij dit misdrijf hebben gezien of als ze iets opvallends die dag hebben gezien met betrekking tot dat misdrijf. En op het nieuws en op verschillende sociale media zie je meestal deze misdrijven ook langskomen.
In deze les zul je dus niet alleen leren wat criminaliteit inhoudt, maar ook welke andere belangrijke begrippen te maken hebben met criminaliteit.
De lesdoelen:
Je kunt aan het einde van deze les:
1. ... de definitie van criminaliteit in eigen woorden formuleren.
2. ... de verschillen tussen asociaal gedrag en strafbaar gedrag opnoemen.
3. ... het verschil tussen een overtreding en een misdrijf uitleggen en voorbeelden hierbij kunnen noemen.
4. ... voorbeelden noemen van plaatsgebonden en tijdsgebonden criminaliteit.
5. ... kenmerken van maatschappelijke omstandigheden opnoemen.
6. ... in eigen woorden uitleggen wat een verdachte is.
7. ... opnoemen wat de politie mag doen na het aanhouden van een verdachte.
8. ... uitleggen voor wie en wat bureau HALT geldt.
9. ... opnoemen welke 3 mogelijkheden de officier van justitie heeft en deze kunnen uitleggen.
10. ... opnoemen wie de belangrijkste personen in een rechtszaak zijn.
11. ... in stappen opnoemen wat er in een rechtszaak gebeurt.
12. ... uitleggen wanneer iemand schuldig is.
Pak je schrift en pen erbij en schrijf de dikgedrukte gekleurde begrippen op. Als je de begrippen opschrijft is de kans groot dat je ze ook zal onthouden.
Tip!: Aan de linkerkant kun je zelf de verschillende kopjes openen, maar je kunt ook onder aan deze pagina verder klikken op het peiltje om naar de volgende of naar de vorige pagina te gaan.
Succes jongens en meiden!
Wat is criminaliteit?
Criminaliteit zijn dus alle misdrijven die gepleegd worden en ook daadwerkelijk in de wet staan. Zoals ik al eerder heb aangegeven is criminaliteit een groot probleem niet alleen in Nederland, maar ook in veel verschillende andere landen over de hele wereld. De vragen die vaak dan gesteld worden zijn wanneer ben je nou eigenlijk een crimineel? Ben je een crimineel als je brood steelt, omdat je niks te eten hebt? Waarom wordt iemand een crimineel? Wat gebeurt er als je wordt opgepakt door de politie? Wat voor straffen zijn er en wanneer krijg je een straf? Al deze vragen zullen worden beantwoord.
Criminaliteit: alle misdrijven zoals die in de wet staan.
Misdrijven die veel voorkomen in Nederland zijn: inbraak, vandalisme en (winkel)overvallen. De laatste jaren is dit verminderd, doordat cybercriminaliteit populairder is geworden. Criminelen bevinden zich nu meer online, omdat dit makkelijker is. Veel oudere weten niet helemaal hoe het internet in elkaar zit, waardoor zij vaak de dupe zijn van cybercriminaliteit. Een voorbeeld daarvan wat de laatste tijd vaak voorkomt zijn de fraude tikies die oudere via whatsapp krijgen toegestuurd. Dit zijn linkjes waarmee criminelen de rekeningen van oudere makkelijk en snel kunnen leeghalen.
Bekijk het filmpje hieronder met een ander voorbeeld van cybercriminaliteit:
Verschillende regels
Niet opstaan voor een oudere mevrouw in de bus of door iemand heen praten die aan het woord is zijn vormen van asociaal gedrag. Dit houdt dus in dat je geen rekening houdt met de mensen om je heen. Als er bijvoorbeeld een docent aan het woord is, is het de bedoeling dat je niet door de docent heen praat, maar eerst je hand opsteekt en nadat je de beurt hebt gekregen je pas kunt praten. Zo zorg je ervoor dat jij naar de docent kunt luisteren, maar de dat docent ook goed naar jou kunt luisteren. Het is dus asociaal om door elkaar heen te praten en niet naar elkaar te luisteren.Hetzelfde geldt voor een oudere vrouw in de bus waarvoor je hoort op te staan. Je staat op voor een oude vrouw die moeilijk lang kan blijven staan om haar jou zitplekje te geven. Als je dit niet zou doen, dan wordt dit ook gezien als asociaal gedrag. Deze gedragingen zijn natuurlijk niet strafbaar. Je zult niet worden opgepakt door de politie, omdat jij niet voor een oudere vrouw opstaat. Asociaal gedrag is dus niet verboden, omdat deze gedragingen niet in de wet staan.
Veel gedragingen zijn naast dat ze asociaal zijn ook strafbaar. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeeld een designer item stelen uit de bijenkorf terwijl in het Wetboek van Strafrecht staat dat je niet mag stelen. Het overtreden van deze regels die in het Wetboek van Strafrecht staan noem je strafbaar gedrag. Dus zodra je een designer item zonder te betalen meeneent uit de bijenkorf pleeg je een delict, wat ookwel een strafbaar feit wordt genoemd.
Naast het Wetboek van Strafrecht heb je nog andere bronnen van strafbare feiten. In de Wet van economische delicten staan bijvoorbeeld wetten die gaan over witwassen of fraude en in het opiumwet staan wetten die gaan over het bezit van drugs.
Asociaal gedrag: je houdt geen rekening met anderen.
Ongeschreven regels
Niet verboden
Strafbaar gedrag: overtreden van wetsregels.
Geschreven regels
Delict --> een strafbaar feit
Wel verboden
Tijdgebonden en plaatsgebonden criminaliteit
Criminaliteit kan tijd- of plaatsgebonden zijn. Plaatsgebonden criminaliteit houdt in dat bepaalde soorten criminaliteit in Nederland strafbaar zijn terwijl dit in een ander land niet strafbaar is. Een voorbeeld hierbij is bijvoorbeeld wapenbezit. In sommige staten in de Verenigde Staten is het toegestaan op wapens in huis te hebben om te gebruiken bij zelfverdediging. In Nederland is dit natuurlijk ten strengste verboden! Je kunt namelijk voor wapenbezit worden opgepakt en een gevangenisstraf opgelegd krijgen. Tijdgebonden criminaliteit houdt in dat iets vroeger strafbaar was, terwijl dit nu niet meer strafbaar is of als iets vroeger niet strafbaar was, maar nu wel. Een voorbeeld hierbij is het homohuwelijk, dit was vroeger een strafbaar feit. Nu is dit niet meer strafbaar. Een ander voorbeeld is cybercriminaliteit, dit was vroeger geen strafbaar feit, omdat het toen nog bestond, maar nu is het wel degelijk strafbaar.
Soorten criminaliteit
Je hebt verschillende soorten criminaliteit, namelijk overtredingen en misdrijven. Zwart rijden in een tram is natuurlijk minder erg dan een winkeloverval. De wet heeft daarom een onderscheid gemaakt tussen een overtreding en een misdrijf. Overtredingen zijn minder erge strafbare feiten zoals door een rood stoplicht fietsen, openbare dronkenschap of afval op straat gooien. In deze gevallen kun je enkel een waarschuwing of een boete krijgen. Je krijgt hierbij geen strafblad. Als je een misdrijf pleegt liggen de straffen veel hoger, omdat een misdrijf plegen een ernstig strafbaar feit is. Je kunt bij een misdrijf denken aan een bankoverval, moord of het handelen in drugs. Pleeg je een misdrijf en wordt je opgepakt door de politie, dan kom je er moeilijk vanaf. Je wordt allereerst door de politie verhoord, waarna je meestal een aantal dagen wordt vastgehouden. Vervolgens kom je voor de rechter en wordt je veroordeelt. Voor misdrijven liggen de straffen veel hoger, waardoor je meestal in de gevangenis belandt en een strafblad krijgt.
Overtredingen: strafbare feiten die minder erg zijn.
Misdrijven: ernstige strafbare feiten.
Gevolgen van criminaliteit
Criminaliteit kan zorgen voor materiële schade of immateriële schade. Bij materiële schade gaat het om bijvoorbeeld schade die is aangericht aan je huis, auto of kleding. Dit zijn verschillende schades die in geld te berekenen zijn. Als er een inbreker de voordeur heeft kapotgeslagen om binnen te komen, dan zal de inbreker de schade die hij heeft aangericht aan jouw huis moet betalen. Bij immateriële schade gaat het om bijvoorbeeld schade dat is aangericht aan iemands vertrouwen of gevoelens. Als er is ingebroken bij iemand kan het ervoor zorgen dat de desbetreffende persoon zich niet meer veilig zal voelen in zijn of haar huis, doordat er dus een vreemd persoon in het huis was. Ook kan het slachtoffer psychische klachten of slapeloze nachten aan de inbraak over houden. Dit zijn dus allemaal voorbeelden van schade die niet in geld zijn uit te drukken, omdat de inbreker deze schade niet laten maken aan de hand van geld net zoals de kapotgeslagen deur.
Materiële schade: schade die je kunt berekenen in geld.
Immateriële schade: gevolgen die je niet in geld kunt uitdrukken.
Mee naar het politiebureau ... en dan?
Vandaag is Bram opgepakt door de politie, omdat hij een fiets uit een fietsenstalling in het station heeft gestolen. Bram is niet alleen opgepakt, ook zijn twee vrienden, maar de politie verdenkt alleen Bram van het stelen van een fiets. In dit geval is Bram dus de verdachte. Een verdachte is iemand waarvan de politie denkt dat hij iets strafbaars heeft gepleegd. De politie denkt dus dat Bram de fiets uit de fietsenstalling heeft gestolen, waardoor ze hem hebben opgepakt.
De verdachte: iemand van wie de politie denkt dat hij iets strafbaars heeft gepleegd.
De politie
De politie mag vooraf drie handelingen uitvoeren als zij iemand willen oppakken. Allereerst mag de politie een verdachte fouilleren. De politie controleert dan of iemand gevaarlijke spullen bij zich heeft zoals een mes of een wapen. Het kan ook zijn dat iemand naast gevaarlijke spullen, ook verboden middelen zoals drugs op zak heeft. De tweede handeling die de politie mag uitvoeren is iemand arresteren. Nadat de politie de verdachte heeft gefouilleerd kan hij worden gearresteerd. Bij een arrestatie moet de verdachte dan mee naar het politie bureau. Daar blijft kan de verdachte maximaal 21 uur worden vastgehouden, zodat de politie het misdrijf wat de verdahcte heeft gepleegd kan onderzoeken. En ten slotte kan de politie het huis doorzoeken van de verdachte, maar dit kan alleen aan de hand van een huiszoekingsbevel. Een huiszoekingsbevel krijgt de politie van een hulpofficier of officier van justitie. De politie gaat dan opzoek naar bijvoorbeeld bewijsmateriaal in jou huis waarmee zij het misdrijf (extra) kunnen bewijzen. Als er bijvoorbeeld een melding is binnengekomen dat een verdachte verboden middelen zoals een wietteelt in huis heeft kan de politie aan de hand van een huiszoekingsbevel het desbetreffende huis in om de wietteelt te zoeken.
De politie mag:
1. Fouilleren,
2. Arresteren,
3. Huis doorzoeken (door middel van huiszoekingsbevel).
Bureau HALT
Nadat de politie de verdachte heeft aangehouden wordt er een proces-verbaal gemaakt. In een proces-verbaal beschrijft de politie precies wat voor misdrijf of overtreding er is gepleegd. Daarnaast neemt de politie ook de gebeurtenissen die hij heeft zien gebeuren of gehoord op in het proces-verbaal, zoals een verklaring van de verdachte of een verklaring van een slachtoffer.
Proces-verbaal: een speciaal politieverslag over het misdrijf en de verdachte.
We gaan terug naar Bram die een fiets had gestolen uit een fietsenstalling. De politie heeft onderhand een ook een proces-verbaal gemaakt met daarin ook de verklaring van Bram. Zijn verklaring voor het stelen van een fiets had hij niet, maar vertelde de politie wel dat hij heel erg veel spijt heeft van wat hij heeft gedaan. Bram is nog maar 16 jaar oud. De politie vindt dat Bram naar bureau HALT moet. Bureau HALT staat voor Het Alternatief. Dit is een bureau waar jongeren tussen 12 en 18 jaar terrecht komen die bijvoorbeeld hebben gestolen of vaak spijbelen.
Bekijk hieronder het filmpje over bureau HALT:
Het openbaar ministerie (OM)
De officier van justitie behoort tot het openbaar ministerie, ookwel het OM. De politie kan er ook voor kiezen, nadat de verdachte vaker misdrijven heeft gepleegd, het proces-verbaal en de verdachte door te sturen naar de officier van justitie. De officier van justitie heeft dan drie mogelijkheden om de zaak te behandelen:
1. De zaak seponeren: de verdachte hoeft niet meer voor de rechter te verschijnen en krijgt geen straf.
De officier van justitie kan de zaak seponeren, omdat er bijvoorbeeld te weinig bewijzen zijn dat een verdachte een bepaalde overtreding of misdrijf heeft gepleegd. Als dit zo is zal de zaak worden geseponeerd, de zaak gaat dus niet meer door en de verdachte krijgt geen straf of boete en zal niet ook niet vervolgd worden.
2. Strafbeschikking: de officier van justitie legt zelf een straf op (boete / taakstraf).
De officier van justitie kan er ook voor kiezen om de zaak zelf af te handelen door zelf een boete of taakstraf op te leggen. De verdachte hoeft dus niet voor de rechter te komen, maar de officier van justitie zal dan beslissen wat de straf of hoog de boete wordt.
3. Vervolgen: de officier van justitie brengt de verdachte voor de rechter.
En ten slotte kan de officier van justitie er voor kiezen om de zaak over te laten aan de rechter. De verdachte zal dan dus worden vervolgd. De rechter zal dan bepalen of de verdachte wel of niet schuldig is en wat voor straf de verdachte dan zal krijgen.
Straks zullen in stappen te weten krijgen hoe dan zo'n rechtszaak verloopt.
Maak eerst de opdrachten hieronder.
Geef je eigen mening: Veiligheid of vrijheid?
Om de veiligheid van andere te garanderen kan het soms zo zijn dat de politie of de Nederlandse geheime inlichtingendienst meekijkt op verschillende sociale media kanalen of er bijvoorbeeld wordt opgeroepen tot opruïng in een bepaalde stad. Of kan het kan ook zo zijn dat de Nederlandse geheime inlichtingen dienst de hele wijk zal aflusiteren, omdat er daar zich misschien terreur verdachten bevinden. Er wordt dus een stukje privacy en vrijheid van je 'afgepakt' om de veiligheid van ander mensen te bewaken. Maar is dit oké? Vind jij het kunnen dat er wordt meegekeken wordt op je instagram pagina om andere mensen hun veiligheid te garanderen? Of vind jij het kunnen dat je wordt afgeluisterd? Dit soort situaties leveren dus vaak veel vragen en discussies op bij mensen.
In de padlet mag jij hierover jouw mening geven. Beargumenteer naast je mening ook waarom jij het wel of juist niet vindt kunnen. Gebruik hiervoor minimaal 100 worden.
De rechtszaak
Hiervoor hadden we het erover dat de officier van justitie ervoor kan kiezen om de verdachte te vervolgen. De verdachte moet dan naar de rechtbank waar de rechter een besluit zal nemen wat voor straf de verdachte zal krijgen. De verdachte krijgt hiervoor twee weken voor de rechtszetting een brief thuis gestuurd met daarin een oproep, ook wel een dagvaarding genoemd, om voor de rechter te verschijnen in de rechtbank van bijvoorbeeld Rotterdam.
Dagvaarding: een oproep om voor de rechter te verschijnen.
Kijk hieronder hoe een rechtszaak verloopt:
Oefentoetsje!
De oefentoets
Nu gaan we eens kijken of je de stof beheerst en hebt begrepen.
Heb je meer dan 7 punten, ga dan door naar de verdiepende vragen.
Heb je minder dan 7 punten, ga dan door naar extra oefenen.
Extra oefenen
Hieronder vind je een kahoot om extra te oefenen, waarbij de stof nogmaals zal worden herhaald. We focussen ons hierbij vooral op verschillende leerdoelen die belangrijk zijn om de stof goed te beheersen. De leerdoelen kun je vinden onder het kopje 'Welkom bij de les criminaliteit'. Neem de leerdoelen nog even door en start vervolgens met de extra vragen in kahoot.
Snap je bepaalde onderwerpen nog steeds niet? Neem dan nog een keer de wikiwijs door of neem contact op met de docent en vraag om hulp!
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Het arrangement Criminaliteit is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Nabila Zemouri
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-01-26 23:40:13
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
In deze wikiwijs krijgen de leerlingen les over het onderwerp criminaliteit, waarbij verschillende nieuwe begrippen naar voren komen en de leerlingen aan het einde van deze wikiwijs met genoeg en de juiste kennis zullen eindigen.
Het vak maatschappijleer wordt aangeboden aan voorexamen klassen en examenklassen. Deze wikiwijs is gemaakt voor leerlingen die zich bevinden in 3 MAVO en 4 MAVO.
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Trefwoorden
criminaliteit, maatschappijleer, mavo
Criminaliteit
nl
Nabila Zemouri
2021-01-26 23:40:13
In deze wikiwijs krijgen de leerlingen les over het onderwerp criminaliteit, waarbij verschillende nieuwe begrippen naar voren komen en de leerlingen aan het einde van deze wikiwijs met genoeg en de juiste kennis zullen eindigen.
Het vak maatschappijleer wordt aangeboden aan voorexamen klassen en examenklassen. Deze wikiwijs is gemaakt voor leerlingen die zich bevinden in 3 MAVO en 4 MAVO.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Verdiepende opdrachten
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
