Hunebedden: een onderzoek
Opdracht voor klas 1
Gemaakt door Claudio Ruffin
Inleiding
Hunebedden: een geheim uit de prehistorie?
In Drenthe vinden we onze hunebedden. Eeuwenlang was het voor de mensen een mysterie hoe deze hunebedden gebouwd zijn en waar ze voor hebben gediend. Gelukkig weten we tegenwoordig veel meer over deze bouwwerken. Het geheim wordt steeds verder ontrafeld...
Historisch onderzoek
Jullie gaan een historisch onderzoek doen naar de hunebedden in Nederland. Om onderzoek te doen heb je onderzoeksvragen en bronnen nodig. Die kun je allemaal op deze site vinden.
Meestal zul je meer bronnen vinden, die geen informatie geven. Daarom moet je eerst de bronnen goed bestuderen om te kijken welke informatie ze geven. Ook gaan jullie de bronnen bestuderen op betrouwbaarheid. Ten slotte geven jullie een antwoord op de onderzoeksvragen.
Het hele onderzoek doen jullie in stappen. In het menu kun je alle stappen vinden, de bronnen en de beoordeling.
Veel succes!
Stap 1: vragen stellen
Onderzoeksvragen
Voor dit onderzoek gaan jullie twee vragen beantwoorden. De onderzoeksvragen zijn:
- Wie waren de bouwers van de hunebedden?
- Hoe werden de hunebedden gebouwd?
Open een word-document. Noteer bovenaan "Stap 1" en schrijf daaronder de twee onderzoeksvragen.
Deze stap is nu klaar en je kunt naar de volgende stap.
Stap 2: informatie verzamelen
Nu moeten jullie informatie verzamelen. Dat zijn de bronnen voor je onderzoek. Normaal gesproken moet je de bronnen zelf zoeken in boeken of op internet. Maar voor deze opdracht zijn de bronnen al voor je verzameld. Ze staan in het menu bij het kopje "bronnen".
Lees en bekijk nu de bronnen. Bedenk voor iedere bron of deze alleen informatie geeft op vraag 1 of op vraag 2. Misschien geeft een bron informatie over beide vragen, misschien geeft de bron geen informatie over de onderzoeksvragen.
Ga naar je worddocument en noteer "Stap 2". Neem de tabel hieronder over en zet voor alle bronnen een kruisje in de juiste kolom.
|
Bronnummer
|
Geeft informatie over de bouwers
|
Geeft informatie over de bouwwijze
|
Geeft informatie over beide onderzoeksvragen
|
Geeft geen informatie over de onderzoeksvragen
|
|
Bron 1
|
|
|
|
|
|
Bron 2
|
|
|
|
|
|
Bron 3
|
|
|
|
|
|
Bron 4
|
|
|
|
|
|
Bron 5
|
|
|
|
|
|
Bron 6
|
|
|
|
|
|
Bron 7
|
|
|
|
|
|
Bron 8
|
|
|
|
|
Deze stap is nu klaar en ga naar de volgende stap.
Stap 3: informatie verwerken
Nu ga je de informatie uit de bronnen verwerken.
Neem de tabel over en vul in wat er per bron te lezen valt of te zien is over de bouwers van de hunebedden en over de bouwwijze van de hunebedden.
|
Bronnummer
|
Informatie over de bouwers
|
Informatie over de bouwwijze
|
|
Bron 1
|
|
|
|
Bron 2
|
|
|
|
Bron 3
|
|
|
|
Bron 4
|
|
|
|
Bron 5
|
|
|
|
Bron 6
|
|
|
|
Bron 7
|
|
|
|
Bron 8
|
|
|
Stap 4: historisch inzicht
Al eeuwen zijn onderzoekers bezig het geheim van de hunebedden te ontrafelen. Vroeger probeerden onderzoekers vooral logisch na te denken. Wat zij niet konden ontdekken, probeerden ze aan te vullen met hun fantasie. Tegenwoordig proberen onderzoekers ook experimenten uit te voeren. Daarnaast weten we nu ook veel meer over de hunebedden. Wat onderzoekers honderd jaar geleden hebben ontdekt, is nu aangevuld met nieuwe informatie. Ook zijn fantasieverhalen van vroeger vervangen door andere onderzoeksresultaten. De moderne informatie over hunebedden is daarom beter dan wat onderzoekers lang geleden hebben bedacht. Soms zijn er in onze tijd nog steeds mensen die liever hun fantasie gebruiken, dan wetenschappelijk onderzoek te doen.
Als je wilt weten of je de informatie in een bron kunt vertrouwen, is het belangrijk om te weten hoe oud de bronnen zijn die je gebruikt voor je onderzoek. Ook moet je weten of een bron gemaakt is door een wetenschapper of niet.
Hieronder staat een tabel met de 8 bronnen in chronologische volgorde (=volgorde van tijd). Neem de tabel over (stap 4) en vul de laatste kolom in.
|
Wanneer is de bron gemaakt?
|
Bronnummer
|
|
Gedicht geschreven tussen 675 na Chr. en 850 na Chr.
|
|
|
Een tekst uit een boek over hunebedden uit 1660
|
|
|
Een tekening uit een boek over hunebedden uit 1660
|
|
|
Een tekst uit een geschiedenisboek uit 1955
|
|
|
Een tekening uit een boek over hunebedden uit 1978 van een televisiepresentator
|
|
|
Een tekening uit een boek over de prehistorie uit 1981
|
|
|
Een tekst uit een boek over de prehistorie uit 1989
|
|
|
Een tekst uit een boek over hunebedden uit 1999
|
|
Stap 5: betrouwbaarheid
Nu ga je de informatie uit de bronnen controleren op betrouwbaarheid.
Als je bronnen gebruikt, let dan altijd op de betrouwbaarheid van de bronnen. Bronnen die niet betrouwbaar zijn moet je ook niet gebruiken. Stel jezelf bij iedere bron dan ook de volgende vragen:
- Klopt wat in de bron staat met wat er in andere bronnen staat?
- Hoe weet de maker van de bron dat het zo gebeurd is?
Neem de tabel over en vul in per bron in of deze betrouwbaar is of niet en schrijf erachter waarom je dat denkt.
|
Bronnummer
|
Wel of niet
betrouwbaar
|
Reden
|
|
Bron 1
|
|
|
|
Bron 2
|
|
|
|
Bron 3
|
|
|
|
Bron 4
|
|
|
|
Bron 5
|
|
|
|
Bron 6
|
|
|
|
Bron 7
|
|
|
|
Bron 8
|
|
|
Stap 6: beantwoording van de vragen
Je bent nu aangekomen op het beantwoorden van de onderzoeksvragen. Bij de vorige stappen heb je de informatie geselecteerd uit de bronnen die informatie geven op de onderzoeksvragen. Ook heb je bekeken welke bronnen betrouwbaar zijn en welke minder betrouwbaar.
Gebruik de informatie uit de vorige stappen en maak daar een mooi verhaal van. Natuurlijk gebruik je alleen betrouwbare informatie!
Geef antwoord op beide onderzoeksvragen in minimaal 75 woorden en maximaal 100 woorden per vraag.
Let op: je gebruikt alleen de informatie uit de bronnen van dit onderzoek! Andere informatie betekent aftrek van punten!
Nu is jullie onderzoek klaar.
Presentatie
Je onderzoek is klaar. Nu ga je het aan mij presenteren. Dat doe je door het werkstuk in te leveren. Zorg voor een voorblad met je naam, klas, originele titel en een originele afbeelding. Controleer op spelling en grammatica. Zorg voor een mooie opmaak en afbeeldingen.
Controleer onder het kopje "beoordeling" of je alles gedaan hebt waar ik op ga letten bij het beoordelen.
Succes.
Beoordeling
Bronnen
Bron 1
De meest imposante monumenten van onze prehistorie zijn wel de hunebedden. Het hunebeddenvolk had grote eerbied voor gestorvenen. Voor de doden richtten ze de hunebedden op. De bouwers van deze geweldige grafmonumenten moeten krachtige heersers zijn geweest, die de oorspronkelijke bevolking onderwierpen en ze als slaven gebruikten voor het oprichten van deze monumenten.
Bron 2
Onder de grauwe steen
Onder de aarden heuvel
Staarde hij naar het werk van reuzen
Het eeuwige hol bleef staan
Op stutten met welving van steen
Bron 3
Bron 4
Voor het verslepen van een steen van 1000 kilogram zijn twee tot acht man nodig als er gesleept wordt over vlakke grond en met behulp van rollers. Heuvelopwaarts en met een minder makkelijke ondergrond zijn dertien tot achtien man nodig.
Bij een experiment waren 200 mannen nodig om een blok steen van 32.000 kg 40 meter te verplaatsten over een houten baan. Later werd het experiment overgedaan met houten rollers en hefbomen. Toen waren er nog mar 10 mensen nodig om het gevaarte in beweging te brengen.
Bron 5
Bron 6
De boeren die de de hunebedden bouwden hebben zeker samengewerkt. Voor het aanbrengen van de zware dekstenen van het hunebed te Borger in Drenthe, waarvan sommige ruim 22.000 kg wegen, zijn volgens experimenten minimaal 150 krachtige personen nodig geweest. Het gebruik van dieren om de stenen te verplaatsen is zeer onwaarschijnlijk. Koeien of ossen waren niet geoefend in het trekken van zulke zware lasten.
Bron 7
Het hunebed bij Oosterholte is door reuzen gebouwd. Zij woonden heel lang geleden in Drenthe. De reuzen waren enorm groot, woest en zeer bloeddorstig. Ze waren de vijanden van de mensen. Voor het bouwen van de hunebedden droegen ze de vijfentwintigduizend kilo zware stenen op hun rug. Zelfs nu nog zijn in stenen hun vingerafdrukken te zien, die als kleine kuiltjes in graniet zitten.
Bron 8
Verantwoording
Deze opdracht sluit goed aan bij de volgende kerndoelen van het domein mens en maatschappij:
Kerndoel 37: Historische basiskennis
- tijd van jagers en boeren (prehistorie tot 3000 voor Chr.).
Kerndoel 39: Onderzoek leren doen
Het verrichten van een onderzoek in de vorm van een stappenplan
- het gebruik van deelvragen om de hoofdvraag te beantwoorden;
- informatie verzamelen: hierbij moeten verschillende bronnen gebruikt worden;
- informatie verwerken: het ordenen, selecteren, rubriceren, verwerken van informatie in tabellen;
- beantwoording van de hoofdvraag, het trekken van conclusies;
- het presenteren van de bevindingen;
Kerndoel 40: Omgaan met historische bronnen
Leerlingen halen historische informatie uit verschillende bronnen: schriftelijke en visuele bronnen. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van (bewerkte) primaire bronnen. Met deze bronnen kunnen zij:
- informatie uit bronnen halen;
- de bruikbaarheid van bronnen vaststellen;
- het verschil tussen feiten en meningen kennen en dit kunnen toepassen;
- een eigen mening vormen over de betrouwbaarheid van die bron.
