Digitaal beleggen
Introductie
Op de markt van bemiddeling in aandelen zijn slechts twee bedrijven actief: Marrill en Stokes. Deze bedrijven worden internetbrokers genoemd, omdat ze via internet voor hun klanten koop- of verkooporders van aandelen uitvoeren. Beleggers kiezen voor een broker op basis van onder meer de hoogte van de provisie die ze aan de broker moeten betalen voor gebruik van hun diensten, en van het gebruiksgemak van de website
In deze examenopgave staat het gevangendilemma centraal.
Je onderzoekt welke keuzes concurrerende internetbrokers maken om hun winst te verhogen.
Eindtermen
Deze opdracht behoort tot concept F: Samenwerken en onderhandelen.
Na het maken van de opdracht kun je:
- het gevangendilemma in contexten herkennen en toepassen.
Activiteiten
|
Digitaal beleggen
|
|
Oriëntatie
|
Inhoud
|
|
Kennisbank
|
|
Markt - Marktvormen + toets
|
|
|
|
Samenwerken en onderhandelen - Gevangendilemma + toets
|
|
Examen
|
Inhoud
|
|
Vragen
|
|
Welke keuze maken concurrerende internetbrokers?
|
|
Correctiemodel
|
|
Hoeveel punten zijn je antwoorden waard?
|
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer 1,5 uur nodig.
- 1 uur voor het bestuderen van de onderwerpen in de Kennisbank en het maken van toetsen.
- 0,5 uur voor het maken en nakijken van de examenvragen.
Oriëntatie
Kennisbank: Gevangendilemma
Bestudeer het volgende onderdeel uit de Kennisbank.
Maak de toetsvragen.
Examenvragen
Digitaal beleggen
Op de markt van bemiddeling in aandelen zijn slechts twee bedrijven actief: Marrill en Stokes. Deze bedrijven worden internetbrokers genoemd, omdat ze via internet voor hun klanten koop- of verkooporders van aandelen uitvoeren. Beleggers kiezen voor een broker op basis van onder meer de hoogte van de provisie die ze aan de broker moeten betalen voor gebruik van hun diensten, en van het gebruiksgemak van de website. In de uitgangssituatie maken beide bedrijven winst. Marrill heeft een winst van € 45 miljoen en Stokes heeft een winst van € 20 miljoen. Marrill overweegt een verlaging van de provisie om zo klanten te winnen.
Een econoom van Marrill heeft deze markt bestudeerd en komt tot de volgende conclusies:
- Als beide internetbrokers hun provisie verlagen, stijgt voor elk de winst met € 5 miljoen.
- Als uitsluitend Marrill de provisie verlaagt, stijgt de winst van dit bedrijf met € 15 miljoen.
- Als uitsluitend Stokes de provisie verlaagt, stijgt de winst van dit bedrijf met € 13 miljoen.
- In het geval dat slechts één van beide bedrijven de provisie verlaagt, stijgt de optelsom van de winsten van beide bedrijven met € 8 miljoen.
- Neem onderstaande pay-offmatrix over en vul hierin de totale winstbedragen in.
matrix 1: die visie van de econoom van Marrill
|
winsten in miljoenen euro's
|
Stokes
|
|
|
provisieverlaging
|
provisie ongewijzigd
|
|
Marrill
|
provisieverlaging
|
|
|
|
|
provisie ongewijzigd
|
|
|
Een onderzoeker die deze markt ook heeft bestudeerd, komt tot een andere pay-offmatrix (matrix 2). Hij geeft aan dat hier sprake is van een gevangenendilemma.
matrix 2: de visie van de onderzoeker
|
winsten in miljoenen euro's
|
Stokes
|
|
|
provisieverlaging
|
provisie ongewijzigd
|
|
Marrill
|
provisieverlaging
|
40 ; 15
|
50 ; 10
|
|
|
provisie ongewijzigd
|
10 ; 50
|
45 ; 20
|
- Leg uit dat in matrix 2 sprake is van een gevangenendilemma.
De directeur van Marrill ziet de marktsituatie anders dan de onderzoeker. Hij verwacht dat beide bedrijven lange tijd elkaars naaste concurrenten zullen blijven, en dat er dus geen sprake is van een eenmalig spel maar van een herhaald spel. In dit licht verwacht hij dat de speluitkomst zal afwijken van de gesuggereerde uitkomst van matrix 2.
- Verklaar dat de directeur daarom niet tot provisieverlaging zal besluiten.
Marrill overweegt nu een andere manier om een groter marktaandeel te veroveren dan provisieverlaging en besluit een softwareproducent opdracht te geven een geautomatiseerd systeem van verwerking van koop- en verkooporders te ontwikkelen, met de naam Mars. Omdat er dagelijks vele orders verwerkt moeten worden, moet het systeem snel en betrouwbaar zijn. De directie van Marrill stelt aan de directie van Stokes voor om systeem Mars samen te ontwikkelen. Stokes heeft echter plannen voor een eigen nieuw systeem voor de verwerking van orders, onder de naam Orion, en doet het tegenvoorstel om dit systeem samen te ontwikkelen. In matrix 3 staan de voorspelde stijgingen van de winst, die het gevolg zijn van invoering van systeem Mars en/of Orion.
matrix 3: Keuzevraagstuk invoering van Mars of Orion
|
winsten in miljoenen euro's
|
Stokes
|
|
|
systeem Mars
|
systeem Orion
|
|
Marrill
|
systeem Mars
|
5 ; 3
|
1 ; 1
|
|
|
systeem Orion
|
1 ; 1
|
3 ; 4
|
- Beredeneer aan de hand van matrix 3 waarom niet te voorspellen valt wat de uiteindelijke uitkomst zal zijn.
Correctiemodel
-
matrix 1: die visie van de econoom van Marrill
| winsten in miljoenen euro's |
Stokes |
| |
provisieverlaging |
provisie ongewijzigd |
| Marrill |
provisieverlaging |
50 ; 25 |
60 ; 13 |
| |
provisie ongewijzigd |
40 ; 33 |
45 ; 20 |
- Een voorbeeld van een juiste uitleg is:
Zowel voor Marrill als voor Stokes is provisieverlaging steeds de beste optie, gegeven de keuze van de andere partij (dominante strategie)
De situatie die hieruit resulteert (Nash evenwicht) is voor beide suboptimaal (en daarmee is sprake van een gevangenendilemma)
- Een voorbeeld van een juiste verklaring is:
In deze visie zal de directeur van Marrill verwachten dat een provisieverlaging van zijn kant aanleiding zal zijn voor Stokes om hetzelfde te doen. (Deze situatie is dan niet zo makkelijk meer terug te draaien.) Hij zal daarom eerder kiezen om zijn provisie constant houden, in het vertrouwen dat Stokes dat dan ook zal doen. Voor de directeur van Stokes geldt mutatis mutandis hetzelfde. In dat geval zal de speluitkomst zijn dat beide bedrijven hun provisie constant houden. (Beide bereiken dan de maximale winst.)
- Een voorbeeld van een juiste uitleg is:
- Er zijn twee (Nash-)evenwichten
- Beide spelers weten bij voorbaat niet wat de ander zal doen (en daarom hebben zij zelf ook geen eenduidige strategie)
