Nectar VMBO-kgt Hoofdstuk 3 Organismen leven samen

Nectar VMBO-kgt Hoofdstuk 3 Organismen leven samen

Inleiding

Paragraaf 3.1 Organismen in hun omgeving

Voorkennis ophalen

Leerdoelen

(A)biotische factoren

Een factor is een omstandigheid die invloed kan hebben op een organisme.

Biotische factoren

Biotische (bios- betekent 'leven') factoren zijn alle levende omstandigheden die invloed kunnen hebben op een organisme.

Abiotische factoren

Abiotische (a- betekent: 'niet', bios- betekent 'leven') factoren zijn alle niet-levende omstandigheden die invloed kunnen hebben op een organisme.

Ecosysteem

Een ecosysteem is het geheel aan biotische en abiotische factoren in een bepaald gebied. Dat gebied kan heel klein zijn of heel groot.

Voorbeelden van ecosystemen zijn: bos, sloot, berm, rivier, woestijn, regenwoud, meer, bergtop, zee, weiland, stadspark enzovoorts.

Aanpassingen van planten

Een aanpassing is een verandering die ervoor zorgt dat een organisme beter geschikt is om te overleven in zijn leefomgeving.

Aanpassingen in bloeitijd

 

Aanpassingen in groeiwijze

Aanpassingen aan temperatuur

Aanpassingen van dieren

Aanpassingen aan temperatuur

Temperatuurregeling

Uiterlijk

Gedrag

Oefenen

Oefening (a)biotische factoren

Paragraaf 3.2 Planten

Voorkennis ophalen

Leerdoelen

Plantenorganen

Het 'lichaam' van een plant bestaat over het algemeen uit vier basisonderdelen, namelijk; wortels, stengels, bladeren en bloemen.

Wortels

De belangrijkste taak van wortels is: water met opgeloste mineralen uit de bodem opnemen. Daarnaast kunnen wortels ervoor zorgen dat planten vast blijven in de bodem.

Stengels

De belangrijkste taak van stengels is: groeien. Daarnaast kunnen stengels ervoor zorgen dat planten rechtop blijven (ondanks de zwaartekracht). Door de stengels lopen vaatbundels waarin water met opgeloste stoffen wordt vervoerd. 

Bladeren

De belangrijkste taak van bladeren is: zonne-energie opslaan in glucose (beter bekend als fotosynthese).

Bloemen

De belangrijkste taak van bloemen is: voortplanten. Meeldraden zijn de mannelijke geslachtsorganen van een plant en stampers de vrouwelijke. Als een stuifmeelkorrel op de stamper belandt, kan de bloem een vrucht (met daarin zaden) vormen. Stuifmeelkorrels kunnen door de wind of door dieren, zoals insecten en vleermuizen, op een stamper belanden. 

Opname van stoffen

Vervoer van stoffen

Oefenen

Onderdelen dwarsdoorsnede blad

Onderdelen plant

kruiswoordpuzzel

Paragraaf 3.3 Energierijke stoffen

Energie is nodig om bepaalde processen in het lichaam te laten verlopen. Zonder energie zouden die processen stoppen en gaat het organisme dood.

Voorkennis ophalen

Leerdoelen

Fotosynthese

 Bij fotosynthese wordt zonne-energie opgeslagen in glucose.

 

 

 

Verbranding

Glucose bevat opgeslagen zonne-energie en is daarmee een energierijke stof.

Om die energie te kunnen gebruiken om processen te laten verlopen, moet deze eerst vrijgemaakt worden uit glucose. Energie kan worden vrijgemaakt uit glucose door glucose af te breken met behulp van zuurstof.

Dit proces van 'energie vrijmaken uit glucose' noem je verbranding.

Weetje: Verbranding wordt ook wel eens 'celademhaling' genoemd.

Verbranding

In een plantencel bevinden zich naast bladgroenkorrels ook zogenoemde mitochondrieën. De eerste stappen in de afbraak van glucose gebeuren in het cytoplasma. In de mitochondrieën wordt de glucose-afbraak afgerond.

Bij de afbraak van glucose komt niet alleen energie, maar ook koolstofdioxide en waterdamp (= gasvormig water) vrij. Koolstofdioxide en waterdamp verlaten de plant via de huidmondjes aan de onderkant van de bladeren.

Oefenen

Paragraaf 3.4 Voedselrelaties

Voorkennis ophalen

Leerdoelen

Oefenen

Paragraaf 3.5 Kringlopen

Voorkennis ophalen

Leerdoelen

Oefenen

.

  • Het arrangement Nectar VMBO-kgt Hoofdstuk 3 Organismen leven samen is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    J.A. Hectors
    Laatst gewijzigd
    2020-12-14 20:42:14
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten

    Bronnen

    Bron Type
    Oefening (a)biotische factoren
    https://learningapps.org/watch?v=pakst29r320     		Link
    Onderdelen dwarsdoorsnede blad
    https://learningapps.org/watch?v=pu4kii9ek20     		Link
    Onderdelen plant
    https://learningapps.org/watch?v=pdek6vft520     		Link
    kruiswoordpuzzel
    https://learningapps.org/watch?v=p0v86w36t20     		Link

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van