De vorige les(en) hebben we een start gemaakt met het Köppensysteem. Jullie hebben als het goed is al het een en ander uitgelegd gekregen. Nu is het aan jullie om er zelf meer over te gaan leren en ermee aan de slag te gaan. We gaan stap voor stap nog alle letters af van het Köppensysteem en vervolgens ga je ook oefenen ermee. Dit doe je allemaal in de aardrijkskunde lessen zelf!
Wat ga je doen?
Je gaat nu zelfstandig aan het werk met behulp van deze wikiwijs. Je ziet links een soort menu staan, deze ga je helemaal doorlopen van boven naar beneden. Eerst kom je alle klimaten tegen, dan een toets om mee te oefenen en uiteindelijk een verwerkingsopdracht. Bij elke letter van köppen is ook een filmpje toegevoegd. Je mag zelf bepalen of je deze wilt bekijken. Als je bijvoorbeeld veel moeite hebt met een bepaald klimaat kan je dat filmpje bekijken als extra info!
Hoelang krijg je de tijd?
Hier heb je in totaal 50 minuten de tijd voor en als je docent het aangeeft zelfs twee lessen.
Wat als je al klaar bent?
Voor de leerlingen die snel klaar zijn en de stof goed begrijpen, is er een extra opdracht. Deze vind je als laatste in de wikiwijs.
Lesdoelen van deze wikiwijs:
- Je kunt de vijf klimaatgroepen opnoemen en uitleggen welke letter van Köppen erbij hoort.
- Je kunt van elk van de vijf klimaatgroepen twee kenmerken opnoemen.
- Je kunt een letter van Köppen koppelen aan een klimaatgrafiek (neerslag, temperatuur)
Het Köppensyteem; De bekendste schaal om een klimaat aan te duiden. Een klimaat bepaal je door het gemiddelde weer van 30 jaar te bekijken. Daaruit maken wetenschappers een soort conclusie en passen die in het Köppensysteem. Is het op een bepaalde plek voor 30 jaar lang elke dag warm en is er veel neerslag? Dan hoort dat dus bij het A-klimaat!
Met het Köppensysteem kan je dus een bepaald klimaat beschrijven, dat doe je doormiddel van twee letters. Ten eerste de hoofdletters At/m E dan daarna gevolgd door een tweede letter.
Dit zijn de letters A tot en met E. Het gaat eigenlijk zo van warm naar koud. A is het warmst, E is het koudst. Deze hoofdletters is de eerste onderscheiding. Je hebt daarna namelijk nog een kleine letter; w, s en f.
Er zijn in totaal 5 klimaargroepen:
A-klimaat Tropisch regenklimaat (gemiddeld warmer dan 18°C)
E-klimaat Koud klimaat ( poolklimaat of polair klimaat)
Daarbij is er ook nog een tweede verdeling:
Bij de letters A/C/D: f, w, s --> Wanneer is de droge tijd?
Bij de letter B: W, S --> hoe droog?
Bij de letter E: T, H, F --> Hoe/waarom koud?
Hieronder vind je alle 5 de letters van het Köppensysteem. Bij elk kopje vind je een filmpje/kennisclip en bijbehorende uitleg.
De filmpjes zijn een keuze voor jezelf of je ze wel of niet kijkt. Als je het gevoel hebt dat je een bepaald iets moeilijk vind, raad ik je aan om ze wel te kijken!
Aan het eind vind je 2 toetsen met een paar vragen om je kennis te testen, succes! Als je daar geen voldoende scoort kun je weer even opnieuw alles langslopen.
A klimaat
Het tropische klimaat heeft de letter A gekregen. De letter A schrijf je altijd met een hoofdletter. Maar naast die ene letter hebben we ook nog een onderscheid gemaakt in droogte en neerslag. We kennen de volgende splitsingen bij de letter A (overigens ook bij het C en D klimaat):
f= fehlt (ontbreekt): droge tijd ontbreekt; neerslag in alle jaargetijden
s= sommer (zomer): droge tijd in de zomer
w= winter (winter): droge tijd in de winter
Je ziet dus dat elke letter aangeeft wanneer de droge tijd plaatsvindt.
Je kan dus vier vormen hebben bij klimaat A: Af, Aw, As. Het As klimaat is zeer zeldzaam en hoeven jullie nog niet te weten.
Nu weet je als het goed is iets meer over het tropische klimaat. Maar wanneer is het nou echt het tropische klimaat?
In het tropische klimaat is het zelfs in de koudste maand niet kouder dan 18 graden. Het regent er het hele jaar door, met de ene periode heel erg veel regen en de andere periode relatief minder regen. Dit geldt dus alleen voor Af klimaat. De savanne heeft ook het A klimaat, maar dat is een Aw/As klimaat.
Af klimaat: Tropisch regenwoud klimaat. Er is altijd regen, de droge periode ontbreekt.
Aw/ As klimaat: Savanne klimaat. Dit is een tropisch klimaat met een duidelijk herkenbaar droog seizoen.
B klimaat
Bekijk het filmpje vanaf 1 minuut!
Een B klimaat is hoort dus bij de landschapszone de woestijn. Maar een woestijn hoeft niet altijd een woestijn te zijn die je kent: veel zand, blauw lucht en erg warm. Je kunt ook een koude woestijn vinden, bijvoorbeeld met veel kou en droogte.
Een B klimaat kenmerkt zich door de droogte. Je schrijft de B weer altijd met een hoofdletter, net zoals alle andere klimaten. Maar er is bij een B klimaat een groot verschil vergeleken met het A, C en D klimaat. We schrijven bij het B klimaat namelijk geen kleine letter erbij, maar nog een hoofdletter.
Er zijn twee letters die je toe kunt voegen; W en S
BW klimaat= zeer droog woestijn klimaat (minder dan 250 mm neerslag per jaar)
BS klimaat = een iets minder droog steppeklimaat (ongeveer tussen de 250 en 500 mm neerslag per jaar)
Bij het BW klimaat zie je dus eigenlijk nauwelijks tot geen neerslag, en bij het BS klimaat nog een beetje neerslag.
C klimaat
Het C klimaat is het zeeklimaat. Dat klinkt wel leuk toch? C = zee, makkelijk te onthouden!
Het zeeklimaat is eigenlijk een gematigd klimaat, in Nederland hebben we bijvoobeeld dit klimaat. Het is er nooit extreem koud, nooit extreem warm en onze neerslag is ook niet extreem. Alles is simpelweg gematigd.
Het is vaak wel een wat vochtig klimaat met gematigde temperaturen. C-klimaten hebben duidelijke seizoenen waar je echt verschil in kan zien.
In een C-klimaat is de gemiddelde maandtemperatuur van de koudste maand tussen −3 °C en 18 °C en heeft ten minste één maand per jaar een gemiddelde temperatuur van 10 °C of meer.
Er zijn drie soorten mogelijkheden bij het C-klimaat. We hebben het natuurlijk al eens eerder gehad over de letters s, f en w. We kennen dus het volgende onderscheid:
Cf-klimaat: Gematigd zeeklimaat (zoals Nederland en België) --> Neerslag in alle seizoenen
Cs- klimaat: Middellandse Zee klimaat/ Mediterraan klimaat (Zoals Spanje en Italië) --> Een hele droge zomer en natte winter
Cw- klimaat: China klimaat (in China) --> Een natte zomer en droge winter (komt zelden voor)
Dus of je wilt weten of het een gebied een C-klimaat heeft stel je dus de vraag:
Is de koudste maand tussen -3 °C en 18 °C ?
Is er ten minste één maand per jaar met een gemiddelde temperatuur van 10°C of meer?
ALLEEN als je op beide vragen JA kan beantwoorden heb je met een C klimaat te maken!
Dan hoef je alleen nog de onderscheid te maken tussen de kleiner letters (f, s, w). Kijk daarvoor goed naar de neerslag!
D klimaat
Het D-klimaat is het landklimaat (continentale klimaat) en heeft in tegenstelling tot het gematigde C-klimaat extreme temperaturen in de zomer en winter. Rusland bijvoorbeeld heeft voor een groot deel het D-klimaat. Er is weinig invloed van de zee of oceaan. Doordat de relatief droge landoppervlakken makkelijk opwarmen en afkoelen worden de temperaturen in de zomer extreem hoog, en in de winter extreem laag.
De twee belangrijkste kenmerken voor het D-klimaat:
De gemiddelde temperatuur van de koudste maand is lager dan −3 °C
De gemiddelde temperatuur van de warmste maand is hoger dan 10 °C
E klimaat
Het E-klimaat noemen we dus het poolklimaat. Op de polen is het eigenlijk altijd heel erg koud. Er valt niet veel neerslag en de neerslag die er valt, is vaak in de vorm van sneeuw.
In de winter is het op de Noordpool en Zuidpool helemaal donker, dit noemen we de poolnacht. Dat is dag en nacht zo. In de zomers blijft het juist eigenlijk alleen maar licht. Dat noem je de pooldag.
We hebben in het E-klimaat nog drie opties, dat zijn extra hoofdletters. Alleen het E-klimaat heeft in alle opties een hoofdletter toegevoegd, en dus nooit een kleine letter.
De drie verschillende koude klimaten zijn:
ET-klimaat: Toendraklimaat
De gemiddelde temperatuur van de koudste maand is onder de 0 graden Celsius.
De gemiddelde temperatuur van de warmste maand is tussen 0 graden Celsius en 10 graden Celsius.
Relatief weinig neerslag.
EF-klimaat: Sneeuwklimaat (noordpool, zuidpool)
1. Gemiddeld hele jaar kouder dan 0 graden Celsius
EH-klimaat: Hooggebergte klimaat
Het woord zelf zegt het al; het klimaat komt alleen voor in hoge bergen. Denk aan de Alpen en het Himalaya gebergte. Het is er vaak ijskoud want de temperatuur komt in de zomer wel boven de 0 graden Celsius. Als je dus een klimaat moet opnoemen van het gebergte, zal het bijna altijd het EH-klimaat zijn.
Het grote verschil tussen EF en EH is dat er bij een EH-klimaat wel nog redelijk wat neerslag kan vallen.
Oefenen met de kenmerken van de klimaten
Oefenen met de kenmerken van de 5 klimaatgroepen
Nu je de kenmerken hebt doorgenomen, gaan we eens testen hoe goed je het al kent. Als het je nog niet helemaal lukt is dat geen probleem, maak je daar geen zorgen om!
Klik op de blauwe link om de oefening te starten!
Schema met alle klimaten
Hieronder zie je een schema, met daar kort en bondig de klimaten. Ook kan je hier goed zien bij welk klimaat nou welke tweede verdeling hoort van Köppen. Lees hem goed door en neem hem eventueel zelfs over in je schrift. Dit is de kern van al het bovenstaande wat je geleerd hebt!
1e: Grove indeling
Benaming
2e Verdeling/letter
A
Tropische (regenwoud)klimaten
f regenwoud (zonder droog seizoen
m: moesson
w: savanne (met droge winter)
B
Woestijn- of droge klimaten
W: Woestijn
S: Steppe
C
Zee- of maritieme klimaten
s: droge zomer
w: droge winter
f: zonder droog seizoen
D
Land- of continentale klimaten
w: droge winter
f: zonder droog seizoen
(Het Ds klimaat bestaat niet)
E
Poolklimaten
T: Toendra
F: IJskap
H: Hooggebergte
Klimaatgrafieken
Een klimaatdiagram of klimaatgrafiek laat zien wat de gemiddelde temperatuur en de neerslag van een plaats is. Dit gaat over één jaar. De gemiddelde temperatuur van een maand wordt berekend door op alle dagen van de maand de temperatuur te meten en daar een gemiddelde van uit te rekenen.
Nu je (als het goed is) alle klimaten van het Köppensyteem kent, kan je ook deze letters koppelen aan een klimaatgrafiek.
Voorbeeld:
Kennisclip klimaatdiagram aflezen en koppelen
Kennisclip
Loop dit schema heel goed door. Dit is de kern van wat je geleerd hebt. Probeer het echt stap voor stap aan te pakken als je een kimaatgrafiek voor je hebt. Neem dit schema erbij en doorloop hem helemaal.
Stap 1
Is het een E-klimaat?
Is het in de warmste maand kouder dan 10°C
Ja -->
Is het in de warmste maand kouder dan 0°C
Ja --> EH, als de plaats op grote hoogt ligt
Ja --> EF, als de plaats niet op grote hoogte ligt
Nee -->
Stap 2
Nee --> ET
Stap 2
Is het een B-klimaat?
Valt er in het hele jaar minder dan 500 mm neerslag?
Ja -->
Valt er in het hele jaar minder dan 250 mm neerslag?
Ja --> BW
Nee à Stap 3
Nee à BS
Stap 3
Is het een A-klimaat?
Is het in de koudste maand warmer dan 18°C?
Ja à
Wanneer is er een droge periode?
Nooit à Af
In de winter / koudste maanden à Aw
Nee à Stap 4
In de zomer / warmste maanden à As
Stap 4
Is het een C-klimaat?
Is het in de koudste maand kouder dan 18°C, maar warmer dan -3°C?
Ja à
Wanneer is er een droge periode?
Nooit à Cf
In de winter / koudste maanden à Cw
Nee à Stap 5
In de zomer / warmste maanden à Cs
Stap 5
Het is een D-klimaat met in de koudste maand kouder dan -3°C en in de warmste maand warmer dan 10°C.
à
Wanneer is er een droge periode?
Nooit à Df
In de winter / koudste maanden à Dw
Ds komt niet op aarde voor
Oefenen met klimaatgrafieken en letters van Köppen
Oefening met klimaatdiagrammen koppelen
Hier kun je oefenen met de klimaatdiagrammen en ze koppelen aan de letters van het klimaatsysteem van Köppen. Zorg dat je ze allemaal juist hebt!
Kijk stap voor stap per klimaatdiagram naar de kenmerken, en pobeer ze te koppelen aan de juiste letters. Als je klaar bent kun je rechtsonder op nakijken klikken.
Toets 1: Microsoft forms
Wat je nu gaat doen is oefenen met de stof. Zorg dat je geconcentreerd de vragen gaat maken. Heb je het gevoel dat het slecht ging of had je een slechte score? Probeer dan de gehele wikiwijs nogmaals te doorlopen.
Extra oefenen!
Heb je nog moeite met alle klimaten? Ging de eerste toets niet zo goed en heb je het gevoel dat je wat meer oefenmateriaal wilt? Maak dan deze toets!
Natuurlijk mag iedereen deze toets maken, maar hij is vooral voor de leerlingen bedoeld die nog wat extra willen en/of moeten oefenen.
Je gaat nu met alle kennis die je hebt over de verschillende klimaten een digitale mindmap maken. Als het goed is weet je nu namelijk alle 5 de letters van het köppenklimaat, en wat ze inhouden. Om het voor jezelf overzichtelijk te maken ga je een mindmap maken. Je bent hierin helemaal vrij om het te maken; veel plaatjes, veel tekst, een combinatie en ga zo maar door!
Hoe ga je de mindmap maken?
Zorg dat je naar de link gaat die hier bovenaan staat. In het midden schrijf je 'Köppenklimaat'. Nu kun je voor elke letter een tak maken, daarbij natuurlijk ook de kleinere letters. Zorg dat je het zo mooi mogelijk maakt, maar natuurlijk wel in je eigen stijl. Je mag veel schrijven, veel tekenen of van alles wat doen, zolang het maar overzichtelijk is. Bij elke letter schrijf je de kenmerken op die je uit de bovenstaande kopjes kan vinden. Zo heb jij straks een overzichtelijk schema met alle klimaten erop.
Hoe gebruik ik Mindmup?
Mindmup is een programma waarin jij je digitale mindmap kan maken. Als je het lastig vindt om het programma te bekijken, bekijk dan onderstaand filmpje. Hij duurt maar 2 minuten en zo krijg je een beter inzicht hoe je het programma gebruikt.
Klaar?
Lever de mindmap in door er hem op te slaan als afbeelding. Dit doe je door linksboven op file te klikken, dan klik je op download as en vervolgens sla je hem op als PDF of JPG. Deze lever je in bij de docent via de mail.
Het arrangement Köppensysteem brugklas is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Liselotte Van Adrichem
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-04-14 15:16:52
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Toets 2
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
