Zo moet het universum eruit hebben gezien vlak na de Oerknal. De kleuren geven de temperatuurverschillen aan.
Tijdens lessen Godsdienst en Levensbeschouwing, zeggen sommige leerlingen wel te geloven in de Big Bang, maar niet in God. Sluiten God en de Big Bang elkaar uit? In deze les gaan we nader op onderzoek.
De wetenschap is zo ver, dat er een model is gemaakt van het begin van alles tot het huidige moment. Men heeft berekend dat de Oerknal ongeveer 13,7 miljard jaar geleden moet hebben plaatsgevonden. Het is bijna onvoorstelbaar, maar er moet eens een moment zijn geweest waarin er geen tijd en geen ruimte was. De wetenschappelijke modellen geven wel aan hoe planeten, zonnen, zonnestelsels, sterrenstelsels en superclusters zijn gevormd, maar zeggen niets over het moment van de Oerknal zelf. Zou er iets vooraf zijn geweest? En hoe ziet de toekomst eruit? Zal over miljarden jaren alles weer in elkaar klappen, of juist omgekeerd? Geeft die kennis ons informatie over het bestaan van God? Dat is het mooie van wetenschap. Iedere keer als een vraag is beantwoord, volgt er een nieuwe vraag. En uiteindelijk willen we allemaal weten of er meer is tussen hemel en aarde.
Van de Big Bang tot het heden. Een muzikaal intro
Beginvragen
De eindeloze ruimte. Op de foto zijn sterrenstelsels te zien.
Hoewel veel mensen geloven dat het universum begonnen moet zijn met een soort van enorme explosie, blijven er vragen. Het begint al met de naamgeving: Big Bang, ofwel grote knal. Groot was het bij dat begin niet, wat alles was minuscuul klein. Bovendien was het ook geen knal, want die moet je kunnen horen. Er was bij de Big Bang niets te horen, want er konden geen geluidsgolven zijn.
Maar vragen blijven komen. Hoe heeft alles zomaar kunnen ontploffen? Hoe moeten we ons dat begin voorstellen? En was er een dag voor die eerste dag? Zelfs Einstein kon zich dat niet voorstellen.
Maar er zijn nog veel meer vragen. Waar komen al die natuurwetten vandaan? Hoe is het mogelijk dat alles zo goed in elkaar past? Waar komt al die energie vandaan? Zomaar uit het niets? Dat is natuurlijk ongeloofwaardig. Is het dan echt zo dat het onmetelijke heelal is ontstaan uit een ongelofelijk zwaar, ongelofelijk heet beginpunt?
Hoe heeft er orde kunnen ontstaan uit die wanorde? Zien of meten we alles wel? Het zijn genoeg redenen om je hersenen te pijnigen.
In het begin...
Het plafond van de beroemde Sixtijnse kapel met de Schepping door God
Zolang als er mensen wonen op de aarde, zo lang hebben ze nagedacht over de vraag waar ze vandaan komen en hoe alles is begonnen. In het plaatje hierboven zie je enorm veel details. Het is een plafond dat geschilderd is door de beroemde kunsternaar Michelangelo. Je moet de middelste schilderingen plaatje van rechts naar links lezen (totaal 9 plaatjes, waarvan de eerste 3 een schepping door God verbeelden). De bedoeling van Michelangelo was om iedereen naar boven te laten kijken en zich te laten verwonderen over hoe alles is geschapen. De centrale figuur hierin is God. God heeft ervoor gezorgd dat alles is geschapen. Michelangelo heeft God als een man met een baard geschilderd. In die tijd wisten ze ook wel dat je God niet zomaar als een man kan schilderen. God had immers man en vrouw geschapen naar eigen beeld en gelijkenis. Maar Michelangelo wist niets beters.
De geschilderde plaatjes waren een vertaling van het eerste hoofdstuk van de Bijbel. Dat is het verhaal dat waarschijnlijk Mozes ruim 3000 jaar geleden heeft verteld aan het joodse volk. Hij verdeelt de schepping in 6 tijdperken, aangeduid als 6 dagen. Dat is natuurlijk niet zo ingewikkeld als de wetenschappelijke kennis van onze tijd. Op de 6e dag schiep God de mens en op de 7e dag rustte God uit. Kennelijk is het nu aan de mens om zich in te zetten. Voor elkaar, maar zeker ook voor de schepping.
Iedereen weet dat zowel de schildering van Michelangelo als het scheppingsverhaal van de Bijbel niet wetenschappelijk is bedoeld. Als dat immers wel zo zou zijn, dan zou het verhaal regelmatig moeten worden veranderd op grond van de nieuwste wetenschappelijke inzichten van de laatste tijd. Kijk naar de onderstaande video, hierin wordt het Bijbelse scheppingsverhaal letterlijk voorgelezen.
Een wetenschappelijke discussie
Discussie onder de natuurkundigen
Een van de beste wetenschappers die ooit heeft geleefd heette Albert Einstein. Hij geloofde, net als alle andere wetenschappers in zijn tijd, dat het heelal altijd geweest is zoals het is geweest. Uit metingen bleek echter dat bijna alle sterrenstelsels verder van ons af komen te staan. Dat was vreemd. In België leefde een priester die met een idee kwam. Het universum wordt groter! Dat was helemaal nieuw, want hoe kan de ruimte groter worden? Slechts weinigen wilden Lemaitre geloven, ook Einstein niet. Een paar jaar later ging Lemaitre nog een stap verder. Vroeger moet het heelal kleiner zijn geweest. Als je lang genoeg terug redeneert, dan kun je zelfs uitrekenen hoe lang het geleden moet zijn geweest wanneer het begin van het heelal moet zijn geweest.
Er was een begin van tijd en ruimte! Het heeft niet lang geduurd voordat Einstein zich heeft laten overtuigen. Hij vond het een mooie theorie en gaf zijn ongelijk toe.
Toch zijn er wetenschappers geweest die niet wilden geloven in een begin van tijd en ruimte. Ze probeerden de theorie zelfs een beetje belachelijk te maken door te spreken van een grote knal. Ze zeiden dat Lemaitre te veel bezig was met de Bijbel en niet serieus genomen moest worden. In de Bijbel stond immers dat God een begin had gemaakt.
Inmiddels de de Big Bang de naam geworden van de theorie van Lemaitre. De meeste wetenschappers gaan uit van deze theorie. Soms bedenken ze nieuwe theorieën er omheen.
Wat nu?
Puzzelstukjes blijven komen
Zijn we er nu uit? Jammer genoeg niet. We weten zo weinig van het heelal, dat er steeds weer nieuwe theorieën bedacht kunnen worden. Wetenschappers doen nog steeds nieuwe ontdekkingen die weer in tegenspraak lijken met alles dat we al weten. Het is dus gevaarlijk om een uitspraak te doen op grond van wetenschappelijke ontdekkingen. George Lemaitre waarschuwde daarom de paus om zijn Big Bang theorie niet te gebruiken als onderbouwing van het geloof. Dat heeft de paus daarom ook niet gedaan. Hij zei wel dat de wetenschappelijke ontdekkingen niet in tegenspraak waren met het geloof in God.
Het arrangement 16. De Oerknal. Het begin van het universum is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Pieter van Stiphout
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-01-25 15:58:06
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Tegenwoordig is de theorie van de Oerknal, ook wel de Big Bang genoemd, gemeengoed. Toch worden er naast alle wetenschappelijke berekeningen veel religieuze vragen gesteld. In deze les wordt ingegaan op een aantal van die vragen.
Tegenwoordig is de theorie van de Oerknal, ook wel de Big Bang genoemd, gemeengoed. Toch worden er naast alle wetenschappelijke berekeningen veel religieuze vragen gesteld. In deze les wordt ingegaan op een aantal van die vragen.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
PPT Het begin
