Tijdens je studie maak je regelmatig opdrachten en verslagen. Hierbij gebruik je dikwijls informatie die door anderen is geschreven. Deze teksten van anderen kan je overnemen in je eigen werkstuk maar je moet wel altijd vermelden waar je de informatie gevonden hebt. Dit heet bron vermelden.
Waarom is bronvermelding nodig?
vindbaarheid: de lezer kan controleren waar je je informatie hebt gevonden. Je verhoogt de kwaliteit en de geloofwaardigheid van je verslag door gebruik te maken van betrouwbare en gevarieerde bronnen.
controleerbaarheid: de lezer kan achterhalen of de informatie goed geinterpreteerd en verwoord is.
bescheidenheid: je maakt duidelijk wat je eigen ideeën zijn en welke je hebt gevonden bij anderen. Je geeft de auteur de eer die hem/haar toekomt. Als je dat niet doet, dan pleeg je plagiaat. Dat is een ernstig vergrijp!
Je maakt je schuldig aan plagiaat als je:
1. Een stuk van iemand anders inlevert alsof het je eigen werk is.
2. Korte of lange stukken tekst uit een bron kopiëert zonder de bron te vermelden.
3. Andermans woorden of ideeën 'leent' zonder bronverwijzing.
4. Een paar veranderingen aanbrengt in een tekst (of grafiek of figuur) en doen alsof je het zelf bedacht hebt.
5. 'Vergeet' om aanhalingstekens te plaatsen bij een letterlijk citaat.
6. Wel een bronverwijzing geeft, maar een onvolledige of incorrecte bronvermelding geeft zodat de bron niet te traceren is.
7. Een bron vermeldt in je verslag, maar niet op alle plaatsen waar informatie uit de bron gebruikt is (dan wordt een deel van de overgenomen informatie gepresenteerd als eigen werk).
8. Zo veel woorden of ideeën overneemt uit een bron dat dit het grootste deel van je verslag uitmaakt, geldt als plagiaat - zelfs als je wél naar de bron verwijst!
9. Een tabel, grafiek, illustratie, foto van een ander gebruikt zonder de bron te vermelden. Je kan alleen delen van andermans werk overnemen zonder plagiaat te plegen als je de gebruikte bronnen op de juiste wijze vermeldt.
Het vermelden van bronnen doe je niet uit de losse pols, maar volgens vastgestelde regels: referentiestijlen. Er bestaan verschillende referentiestijlen. In deze training leggen we de referentiestijl APA verder uit en staan we kort stil bij de Vancouver stijl.
2. Referentiestijl (APA)
Je gebruikt voor het vermelden van bronnen een referentiestijl. Dit zijn regels die voorschrijven op welke manier je naar bronnen moet verwijzen.
De regels waarmee je bronnen vermeldt is afhankelijk van de gekozen referentiestijl door je opleiding. Bij veel opleidingen wordt de APA-stijl gebruikt. Maar je kan ook de Vancouver stijl tegenkomen in medische literatuur. Dit is een numeriek systeem. In deze training leer je hoe je de APA-stijl moet toepassen. Deze referentiestijl wordt bij Inholland het meeste voorgeschreven.
In de volgende kennisclip zie je een korte uitleg van de regels. Daarna volgt een uitleg van het bronvermelden in de tekst en de opbouw van je literatuurlijst volgens de APA-regels.
Weblecture APA referentiestijl
Je verwijst altijd op twee plaatsen in je product naar een bron die je hebt gebruikt (zoals een bericht op een internetsite of een boek) namelijk:
1) in de tekst waar je de bron gebruikt;
2) achterin het document in de literatuurlijst.
Het volgende gedeelte van deze training zal ingaan op de regels die je hiervoor moet toepassen volgens de APA-stijl.
2.3 Bronvermelding in de tekst
Citeren in APA stijl
Er kan op twee manieren worden verwezen naar een bron:
• Citeren: een deel van de tekst letterlijk overnemen
• Parafraseren: een deel van de tekst in eigen woorden weergeven
Er bestaat geen regel over de lengte van een citaat of parafrase. Ook zal je geen regels vinden over wat de voorkeur heeft. Een citaat of een parafrase moet de eigen tekst ondersteunen en niet vervangen.
Lange en korte citaten
Korte citaten, die niet langer zijn dan 40 woorden, neem je op in de lopende tekst.
Van Loveren en van der Weijden (2002) stelden dat "Zowel in de kroon als in de tandhals dentine betokken kan owrden in het cariesproces" (p 33.)
Een citaat van meer dan 40 woorden laat je in zijn geheel inspringen in een vrijstaand blok.
Parafraseren
Parafraseren mag als je:
• Je bron op de juiste wijze vermeldt
• Je duidelijk aangeeft wat jouw ideeën zijn en wat je van een ander overgenomen hebt
• Je de betekenis van de tekst niet verandert
Vanwege de leesbaarheid van je werkstuk is het aan te raden het aantal citaten te beperken en alleen te gebruiken als de letterlijke tekst een duidelijke functie heeft. Door te parafraseren vergroot je de leesbaarheid van je stuk en laat je zien dat je de bronnen begrijpt.
APA-stijl bij een of twee auteurs
In een lopende tekst: Botero en Wolfsdorf (2005) vonden in hun studie dat overconsumptie van frisdranken niet alleen bijdraagt...
Aan het einde van de zin: In een studie naar overconsumptie van frisdranken werd door de onderzoekers geconcludeerd dat....... (Botero & Wolfsdorf, 2005).
Midden in een lopende tekst verwijs je anders naar een bron dan aan het einde van een zin. als er een of meer auteurs zijn, dan noem je ze altijd allebei, plus het jaartal.
APA-stijl bij drie, vier of vijf auteurs
In een lopende tekst: uit het onderzoek van Loos, Claffey en Crigger (1988), blijkt dat mondhygienegedrag de mondgezondheid beinvloedt.
Aan het einde van de zin: uit eerder onderzoek blijkt dat mondhygienegedrag de mondgezondheid beinvloedt (Loos, Claffey & Crigger, 1988).
Als je nog een keer verwijst dan schrijf je alleen de eerste naam van de auteur met et al.
Daaropvolgende verwijzingen:
Lopende zin: Uit het onderzoek van Loos et al. (1988) blijkt dat.....
Aan het einde van de zin: Mondhygienegedrag blijkt de mondgezondheid .... (Loos et al., 1988).
APA-stijl met zes of meer auteurs
In een lopende tekst: Uit het onderzoek van Woelber et al. (2016) blijkt dat mondhygienisten.....
Aan het einde van de zin: Uit een recente studie naar.... blijkt dat..... (Woelber et al., 2016).
Bij zes of meer auteurs hoef je niet de eerste keer dat je de bron vermeldt alle auteurs op te schrijven. Dan vermeld je alleen de eerste auteur.
APA-stijl herhaalde bronvermelding binnen een alinea
Bij de tweede keer hoef je het jaartal niet meer te vermelden.
Botero en Wolfsdorf (2005) stelden......
Dat betekent volgens Botero en Wolfsdorf dat .....
APA-stijl meerdere werken van verschillende auteurs
In andere studies (Alkadhi et al., 2017; Fox & Duggan, 2012; Jadhav et al., 2016) werd meer gekeken naar....
Tussen de auteurs van de verschillende bronnen zet je een puntkomma.
APA-stijl verwijzen naar persoonlijke communicatie
Verwijzen naar bijvoorbeeld colleges, email, (telefoon)gesprekken of interviews doe je alleen in de tekst, niet in de literatuurlijst.
Binnen de opleiding mondzorgkunde wordt gebruik gemaakt van dergelijke materialen (E. Wartewig, werking en indicatie fluoride, 3 maart 2018)
APA-stijl verwijzen naar webcontent of webdocument
Wanneer je naar een volledige website verwijst neem je de naam van de website in de tekst over: Het Ivoren Kruis is de Nederlandse Vereniging voor moondgezondheid en informeert over....(ivorenkruis.nl).
Naar specifieke webcontent verwijs je op dezelfde manier als naar andere bronnen: door de naam van de auteur en het publicatiejaar te vermelden.
In je literatuurlijst vermeld je alle bronnen die je in de tekst hebt gebruikt in alfabetische volgorde. Dat kunnen boeken zijn, tijdschriftartikelen, video’s etc. Die beschrijvingen verschillen onderling, maar geven allemaal antwoord op dezelfde vragen:
Een voorbeeld:
2.4.1 Beschrijving van een boek
De beschrijving van een boek bestaat uit:
Auteur(s) (jaar van uitgave). titel en ondertitel. Plaats van uitgave: Uitgever.
De titel en ondertitel van het boek staan cursief.
Een rapport beschrijf je op dezelfde manier als een boek. Het enige verschil is het rapportnummer: die zet je (niet cursief) tussen haakjes achter de titel.
2.4.2 Beschrijving van een tijdschriftartikel
Om op te letten
De auteursaanduiding bestaat uit de achternaam en de voorletters (bijv. Bom, J.J.)
Bij 1 t/m 7 auteurs neem je alle namen op.
Bij 8 of meer auteurs zet je drie puntjes tussen de 6e en de laatstgenoemde.
De aanduiding van een zelfstandig werk zet je cursief. Dat is voor:
een boek: de titel van het boek
een hoofdstuk uit een boek: de titel van het boek
een tijdschriftartikel: de titel van het tijdschrift + de jaargang
Is de bron een boek dat door een redactie is samengesteld? Gebruik dan de naam van de redacteur, gevolgd door (red.). Is het een Engelstalig boek, dan vermeld je (Ed.)
Wordt als auteur een organisatie opgegeven? Zet deze dan op de plaats van de auteur (bijv. Hogeschool van Amsterdam).
Je neemt de titel en de ondertitel exact uit de publicatie over, inclusief het leesteken dat de titel van de ondertitel scheidt. Als dat er niet is, gebruik je een :
Na de eerste regel van de beschrijving spring je in. Je literatuurlijst biedt zo een mooi overzicht op auteursnaam.
De beschrijving van een tijdschriftartikel bestaat uit:
Auteurs (jaar van uitgave). Titel van het artikel. Naam van het tijdschrift, jaargang (nummer), paginanummers van - tot.
Bijvoorbeeld:
Kornack, D. & Rakic, P. (2001). Cell Proliferation Without Neurogenesis in Adult Primate Neocortex. Science, 294 (5549), 2127-2130
Om rekening mee te houden:
Hier staan de naam van het tijdschrift en de jaargang cursief.
Een digitale versie van een tijdschriftartikel heeft vaak een speciale code die een permanente internetlocatie weergeeft, de zogenaamde DOI-aanduiding (Digital Object Identifier). Deze code zet je aan het einde van je beschrijving, voorafgegaan door “doi:”
Bijvoorbeeld:
Kornack, D. & Rakic, P. (2001). Cell Proliferation Without Neurogenesis in Adult Primate Neocortex. Science, 294 (5549), 2127-2130. doi:10.1126/science.1065467
2.4.3 Beschrijving van een krantenartikel
De beschrijving van een krantenartikel bestaat uit:
Auteurs (jaar, dag en maand van uitgave). Titel van het artikel. Naam van de krant, paginanummers van - tot.
Bijvoorbeeld:
De Zwaan, I. (2020, 7 september). Clubgangers willen hun nachten terug. De Volkskrant, pp. 2-3.
Om rekening mee te houden:
Hier staat de naam van de krant en eventueel het katern cursief.
Bij een digitale versie van een krantenartikel geef je aan wanneer je het van welke site hebt gehaald. Dit doe je met d.m.v. "geraadpleegd op (datum) van (URL)"
Bijvoorbeeld:
Van Hal, G. (2020, 14 september). Mogelijk leven ontdekt op Venus. De Volkskrant. Geraadpleegd op 16 september 2020, van https://www.volkskrant.nl/wetenschap/mogelijk-teken-van-leven-ontdekt-op-venus~b772108f
Heb je het artikel gevonden in een databank, bijvoorbeeld NexisUni, dan gebruik je de permalink naar dat artikel. In dat geval wordt het:
Van Hal, G. (2020, 14 september). Mogelijk leven ontdekt op Venus. De Volkskrant. Geraadpleegd op 16 september 2020, van https://advance.lexis.com/api/permalink/329db940-8e56-474f-bb9d-cfa4e27d6620/?context=1516831
2.4.4 Beschrijving van een website
Websites veranderen regelmatig. Als de lezer later je verwijzing wil controleren, kan het zijn dat de betreffende site er inmiddels anders uitziet. Daarom moet je bij zo’n verwijzing ook aangeven op welke datum je de website hebt geraadpleegd.
De beschrijving van een website bestaat uit:
Auteur (jaar van uitgave, dag). Titel en ondertitel. Geraadpleegd op dag maand jaar, van http://url
Bijvoorbeeld:
Mooy, G. (2014, 6 oktober). Wat moet Nederland doen tegen ebola? Geraadpleegd op 20 maart
2018, van https://joop.bnnvara.nl/opinies/wat-moet-nederland-doen-tegen-ebola
2.4.5 Sortering en layout van je literatuurlijst
Je begint je literatuurlijst op een aparte pagina. Bovenaan zet je “Literatuurlijst”.
Je sorteert je bronbeschrijvingen alfabetisch op auteur. Dat doe je “letter voor letter”, en volgens het principe “niets komt vóór iets”. Bij meerdere publicaties van één auteur komt de oudste publicatie bovenaan.
Bijvoorbeeld:
Letter voor letter
Haenen, B.
Haenen, P.
“Niets komt vóór iets”
Van Os, F.
Van Oss, A.
Oudste bovenaan:
Peters, B. (1999)
Peters, B. (2012)
NB: Tussenvoegsels worden behandeld volgens de Amerikaanse richtlijnen. De achternaam begint met het tussenvoegsel, dat vervolgens met een hoofdletter wordt geschreven (bijv. Van der Togt, H.)
3. APA Quiz
Test je kennis van de APA referentiestijl met deze quiz.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Nog meer quizvragen? Doe dan hier de APA quiz van de bibliotheek van de Radboud Universiteit
4. Referentiestijl Vancouver
In verschillende wetenschapsdisciplines worden verschillende referentiestijlen gebruikt voor het verwijzen naar documentatiebronnen en het beschrijven van titels van publicaties. Naast de APA stijl kan je ook bronnen tegenkomen waarin de Vancouver-stijl is toegepast. Binnen de farmacie wordt bijvoorbeeld deze referentiestijl gebruikt. Deze stijl is ontwikkeld door de ICMJE (International Committee of Medical Journal Editors). Hieronder volgt een beknopte beschrijving van deze stijl. Voor meer uitgebreide informatie verwijzen we je naar de site van de ICMJE: www.icmje.org
Verwijzingen in de tekst
De Vancouver-stijl maakt gebruik van eindnoten. Volgens dit (nummer-verwijs)systeem verwijzen nummers in de tekst (bij voorkeur in superschrift, maar tussen haakjes mag ook) naar de lijst van aangehaalde werken aan het eind van de publicatie. Bij verwijzing naar meerdere bronnen tegelijkertijd, worden opeenvolgende nummers gescheiden door een koppelteken2-3 en niet-opeenvolgende nummers door een komma2,6.
In deze studie3 proberen de auteurs aan te tonen dat de CO2-uitstoot geen schadelijke effecten heeft op de toestand van de ozonlaag.
In deze studie (3) proberen de auteurs aan te tonen dat de CO2-uitstoot geen schadelijke effecten heeft op de toestand van de ozonlaag.
Titels in de literatuurlijst
Binnen de Vancouver-stijl worden titels op de literatuurlijst niet alfabetisch geordend, maar in de volgorde waarin ze in de tekst aan de orde komen. Hieronder vind je de voorbeelden van de titelbeschrijvingen van een aantal belangrijke soorten bronnen zoals die in het verwijssysteem van Vancouver gangbaar zijn.
Tijdens je literatuuronderzoek verzamel je tijdschriftartikelen, boeken, hoofdstukken en websites die van belang kunnen zijn voor je onderzoek. Het is een kunst om dit allemaal goed op orde te houden.
Er bestaan verschillende tools om je te helpen bij het verzamelen en organiseren van bronnen, bronvermeldingen te maken en een literatuurlijst samen te stellen.
Via de Hogeschool kan je gebruik maken van RefWorks. Ook kan je gebruik maken van de tool voor bronvermelding in Word. Hierna zullen we beide tools toelichten.
5.1 Bronvermelden met RefWorks
Via de bibliotheek zoekmachine kan je gratis een account aanmaken voor RefWorks. Je kunt hiermee kant-en-klare bronvermeldingen uit de bibliotheek zoekmachine, Google Scholar en verschillende databanken verzamelen en een literatuurlijst samenstellen.
Op deze manier kun je het handmatig maken van bronvermeldingen beperken tot een minimum. Je bespaart hiermee tijd en voorkomt fouten in je bronvermeldingen.
Als je geen kant-en-klare bronvermelding kunt vinden kun je deze alsnog handmatig invoeren met Refworks. Vanuit RefWorks kun je bronvermeldingen makkelijk citeren in de gewenste citeerstijl in elk Worddocument.
Daarnaast kun je in Refworks je bronnen opslaan en lezen. Je kunt daarbij per bron aantekeningen maken (bijvoorbeeld wat haal ik uit deze bron voor beantwoording van mijn vraag) en relevante onderdelen markeren. Je bewaart je bronnen los van je (word)documenten maar kunt ze gemakkelijk lezen en citeren als je bezig bent met schrijven aan een document.
Je kunt ook makkelijk je bronnen in refworks organiseren door ze in te delen in projecten en mappen (bijvoorbeeld een folder met de bronnen voor een beroepsproduct waar je aan werkt of een map met bronnen per onderzoeksvraag). Je kunt gemakkelijk samenwerken door folders met bronnen te delen met medestudenten of je docent.
In Word vind je een tool om bronvermeldingen te maken en een literatuurlijst samen te stellen. Nadeel is dat je elke bron handmatig moet invoeren, ook als je kant-en-klare bronvermeldingen gevonden hebt. Daarnaast zitten de bronnen gekoppeld aan je document en ben je ze kwijt als je document niet bewaart.
Hoe de tool werkt vind je in deze handleiding: https://www.scribbr.nl/bronvermelding/handleiding-bronvermelding-met-word/ of bekijk het volgende instructiefilmpje.
Let op!
De bronvermeldingen in Word zijn niet altijd correct volgens de APA-richtlijnen. Dat komt onder meer omdat de Nederlandse vertaling soms (te) letterlijk is. Zo hanteert Word de term 'opgeroepen' in plaats van 'geraadpleegd' en wordt bij de datum de maand eerstgenoemd in plaats van de dag. Typefouten of het onjuist invullen van de gegevens worden door Word niet gecorrigeerd. Ook kant-en-klare bronvermeldingen die je verzamelt met RefWorks kunnen fouten bevatten. Controleer daarom altijd of je bronvermeldingen kloppen volgens de regels van de gebruikte referentiestijl.
Samenvatting
In deze training leerde je waarom bronvermelding nodig is en hoe je die volgens de APA referentiestijl moet samenstellen. Bronvermelden moet je doen in de tekst zelf als je een tekst citeert of parafraseert. Daarnaast moeten de bronnen die je gebruikt allemaal terugkomen in de literatuurlijst aan het einde van je product. Voor het vermelden van verschillende bronnen gelden verschillende regels.
Let op!
geen bronvermelding in de samenvatting en conclusie
nooit de volgorde van de auteurs binnen een referentie veranderen
verwijs altijd naar de oorspronkelijke bron
verwijs alleen als je de bron echt hebt gezien en gelezen
iedere bron waarnaar wordt verwezen in de tekst moet in de literatuurlijst staan en vice versa
De regels en voorbeelden per bron (boek, tijdschriftartikel, interview, stageverslag, tweet website etc.) vind je in de Nederlandstalige handleiding: De APA-richtlijnen uitgelegd: Een praktische handleiding voor bronvermelding in het hoger onderwijs (2e ed.). S.l.: SHB / Surf, 2018 Deze handleiding kun je gratis downloaden op: https://www.auteursrechten.nl/apa-richtlijnen
Hulp nodig? Neem contact op!
Studenten van de Hogeschool Inholland kunnen gratis gebruik maken van onze online bibliotheek.
De bibliotheek kan je vinden via de app 'bibliotheek' in IRIS. Dan kom je bij een zoekbalk waarmee je kan zoeken in een groot aantal databanken op verschillende vakgebieden. Hierin zijn onder meer ebooks en (wetenschappelijke) tijdschriftartikelen te vinden die niet via Google toegankelijk zijn.
Vind je niet waar je naar op zoek bent? Of heb je een andere vraag over de bibliotheek?
Het arrangement Bronvermelden in APA en Refworks is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Eline van Vliet
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-08-18 11:02:19
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Surf (2017). De APA-richtlijnen uitgelegd: een praktische handleiding voor bronvermelding in het Hoger Onderwijs. Utrecht: Surf. Verkregen van: https://www.auteursrechten.nl
Wartewig, E. (2020). College APA. opleiding Mondzorgkunde Hogeschool Inholland, 18-9-2020
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit is een training voor alle studenten bij paramedische opleidingen (MBRT, Mondzorgkunde, Sportkunde en Verpleegkunde) van de Hogeschool Inholland. De training gaat in op het bronnen vermelden en is een onderdeel van de trainingenreeks van de bibliotheek over informatievaardigheid en literatuuronderzoek.
Dit is een training voor alle studenten bij paramedische opleidingen (MBRT, Mondzorgkunde, Sportkunde en Verpleegkunde) van de Hogeschool Inholland. De training gaat in op het bronnen vermelden en is een onderdeel van de trainingenreeks van de bibliotheek over informatievaardigheid en literatuuronderzoek.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
APA Quiz
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
