Een regenboog. Je hebt er vast wel eens een gezien. Een regenboog is gemaakt van licht. Maar, waar komen die kleuren dan vandaan?
Dat en nog andere interessante dingen ga je leren in deze digitale les.
Klik nu snel door naar Lesdoelen en instructie.
Leerdoelen en instructie
Wat ga je leren?
In deze Wikiwijs behandel ik de leerstof van hoofdstuk 2.1 en 2.2 uit je boek over licht, kleuren en schaduw.
Heb je de hele site doorgenomen, dan kun je:
vertellen waarom je kleuren kan zien.
het begrip "spectrum" uitleggen.
uitleggen wat infrarode straling is.
uitleggen wat ultraviolette straling is.
vertellen welke verschillende soorten lichtbundels er zijn.
uitleggen hoe een kern- en een halfschaduw ontstaan.
uitleggen hoe zons- en maansverduisteringen ontstaan.
Hoe gebruik je de website?
De leerstof vind je onder het kopje Lesmateriaal. Daar staat ook een kennisclip. Je kijkt eerst de kennisclip en daarn lees je de tekst onder het filmpje, daarin staat nog extra informatie.
Onder het kopje Oefeningen staan een aantal oefeningen waarmee je kunt kijken in hoeverre je de leerstof al beheerst.
Wil je wat extra uitleg? Dan vind je die onder het kopje Extra lesstof en dan Extra uitleg.
Vind je het onderwerp interessant en wil je wat extra verdieping? Kijk dan onder het kopje Extra lesstof en dan Verdiepend.
Heb je de leerstof voldoende onder de knie? Dan kun je de Eindtoetsmaken. Die vind je helemaal onderaan deze website.
In totaal ben je met deze digitale les ongeveer 30 minuten bezig.
Lesmateriaal
2.1 Licht en kleuren zien
Paragraaf 2.1 Licht en kleuren zien.
In onderstaande kennisclip vertel ik over licht en leg ik uit hoe wij kleuren kunnen zien.
In de tekst onder de clip leg ik dat nog wat extra dingen uit, dus lees die ook.
We kunnen voorwerpen zien, doordat er licht op valt dat in alle richtingen wordt weerkaatst. Dus ook in jouw oog.
Als wit licht van de zon door regendruppels gaat, kun je een regenboog zien. Het witte licht van de zon is een mengsel van alle kleuren die je in de regenboog ziet. Zo'n kleurenband als in de regenboog noemen we een spectrum.
Door verschillende kleuren licht te mengen kun je alle kleuren krijgen.
Zo werken de pixels in jouw telefoon. Die bestaan uit drie lichtpuntjes: rood, groen en blauw.
Kleuren licht mengen gaat iets anders dan verfkleuren mengen. Daar geeft alles door elkaar zwart. Meng je alle kleuren licht door elkaar, dan krijg je wit licht. Bij verf geeft geel en rood samen oranje, maar meng je groen en rood licht, dan krijg je geel licht.
Hoe kleuren mengen zie in onderstaand plaatje.
Licht is een vorm van straling. Straling die je met je oog kunt zien noemen we licht. Er is zijn ook vormen van straling die je niet met je oog kunt zien:
infrarode straling
Infrarode straling zie je niet maar voel je wel. Alle warme voorwerpen zenden infrarode straling uit. Slangen kunnen infraroodstraling zien en zo muizen vangen in het donker.
ultraviolette straling
Deze straling zorgt ervoor dat je huid bruin wordt, maar te veel uv-straling zorgt ervoor dat je verbrandt. Bijen kunnen uv-straling zien, bloemen reflecteren uv-straling.
Met speciale camera's kunnen we infraroodfoto's maken. De warme plekken zijn het lichts, de koudere plekken paars.
Hoe krijgen voorwerpen hun kleur?
Een rood voorwerp kaatst alleen rood licht terug. Alle andere kleuren worden door het voorwerp opgenomen. Het opnemen van licht noemen we absorberen.
Kijk naar het plaatje hieronder. De blauwe veren van de papegaai weerkaatsen alleen de blauwe lichtstralen. De andere kleuren worden geabsorbeerd. Wij zien de vleugel dan ook als de kleur blauw.
Lichtstralen gaan altijd rechtdoor. Een groot aantal lichtstralen bij elkaar vormen een lichtbundel. Lichtbundels kunnen evenwijdig, convergerend of divergerend zijn.
De zon is een lichtbron. Ze is een directe lichtbron, want ze maakt zelf licht.
De maan is een indirecte lichtbron, want zij geeft zelf geen licht. De maan weerkaatst het licht van de zon.
Met randstralen kun je de grootte van een schaduw bepalen. Hieronder zie je hoe je met randstralen de schaduw van het stervormig voorwerp kunt bepalen.
Door: M Moll, eigen werk
Een grote lichtbron geeft schaduwen die langs de rand niet scherp zijn. Dat komt omdat de schaduwen die de bovenkant en de onderkant van de lichtbron maken elkaar overlappen.
Daar waar geen enkel licht komt is de kernschaduw. De grijze rand eromheen is de halfschaduw.
De kern en halfschaduw ontstaan ook bij twee lichtbronnen.
Als de aarde tussen de zon en de maan zit, krijg je een maansverduistering. De schaduw van de aarde valt op de maan. Een totale maansverduistering zie je als de maan zich in de kernschaduw van de aarde bevindt.
Bij een zonsverduistering staat de maan tussen de aarde en de zon in. De schaduw van de maan valt op de aarde. Een zonsverduistering zie je als je op die plek op de aarde bent waar de kernschaduw van de maan op de aarde is.
Omdat de maan om de aarde draait, wordt steeds een ander deel van de maan verlicht door de zon. Bij volle maan schijnt de zon langs de aarde op de maan. Als de maan aan de kant van zon staat wordt de achterkant van de maan beschenen en zien wij de donkere voorkant. Dit noemen we nieuwe maan.
Hieronder zie je de verschillende schijngestalten van de maan.
Hieronder vind je nog een extra Quiz met vragen over licht, kleuren en schaduw.
Als je de antwoorden hebt ingstuurde en je opent de Quiz opnieuw.
Zie je de antwoorden en kun kijken hoe je het gemaakt hebt.
Extra lesstof
Extra uitleg
Hier vind je wat extra filmpjes die de leerstof nog wat nader uitleggen
In onderstaand filmpje wordt uitgelegd, waarom dingen kleuren hebben.
Hieronder legt meneer Wietsma nog een keer de theorie van licht en kleur uit.
Verdiepend
Hieronder vind je een simulatie van Colorado Phet.
Je kunt hier bekijken wat het effect is van verschillende kleurenfilters op hoe wij lichtstralen waarnemen.
Eindtoets
Bronnen
Opmerking bij gebruikte afbeeldingen
Alle afbeeldingen vallen onder Creative Commons licenties. Verplichte vermeldingen zijn bij de afbeeldingen weergegeven.
Het arrangement Kleuren zien en schaduw is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Marcel Moll
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-11-07 15:40:01
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
QUIZ
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
