Straling vmbo234

Straling vmbo234

Straling

Inleiding

William Herschel (1738 – 1822)

Ik begon mijn loopbaan als musicus en componist. Ik was daar behoorlijk succesvol in maar werd vooral bekend door mijn astronomische ontdekkingen. Ik studeerde in mijn vrije tijd wikskunde en astronomie. Ik werd benoemd tot astronoom aan het hof van koning George III van Engeland en bouwde de op dat moment grootste telescoop van de wereld. Deze telescoop had een brandpuntsafstand van twaalf meter.

In 1800 ontdekte ik het bestaan van infrarode straling. Ik deed dat door met een thermometer de temperatuur van de kleuren van het licht, dat door een prisma viel, te bepalen. Ik ontdekte dat hoe meer richting rood, hoe hoger de temperatuur was. Toen plaatste ik uit nieuwsgierigheid de thermometer voorbij het rood, waar geen kleur zichtbaar was.

En toen ontdekte ik iets.

In dit hoofdstuk ga je mijn experiment nadoen en kun je het zelf ontdekken.

Wat ga ik leren?

Leerdoelen

Aan het eind van deze opdracht kan ik:

  • infrarode straling, ultraviolette straling, röntgenstraling en gammastraling noemen als voorbeelden van niet-zichtbare straling en ik kan de werking van een aantal toepassingen beschrijven.

Wat ga ik doen?

Activiteiten

Aan de slag
  Activiteit
Waarnemen Ik kijk naar de temperatuurverschillen tussen verschillende lichtkleuren.
Verklaren Ik verklaar waarom er temperatuurverschillen zijn tussen verschillende kleuren licht.
Theorie Ik bestudeer de theorie 'Licht is straling'.
Verwerken Ik beantwoord de verwerkingsvragen.
Terugkijken Ik kijk terug op de opdracht.

​
Tijd
Voor deze opdracht staat 2 à 3 uur.

Aan de slag

Stap 1: Waarnemen

Newton liet zonlicht door een prisma schijnen.
Licht wordt door een prisma gebroken in een spectrum van een regenboog aan kleuren.

Zijn al deze kleuren even warm?

Meet de temperatuur van de verschillende kleuren.

 

Gebruik het onderzoeksverslag in het logboek als leidraad bij het onderzoek en vul het aan.

Stap 2: Verklaren

Stap 3: Theorie

Licht is een vorm van straling. Straling is energieoverdracht zonder dat er sprake is van direct contact. Geluid is géén vorm van straling. Bij geluid is er altijd een medium dat in beweging is, zoals lucht. Bij straling is dat niet zo. Deze kan ook door vacuüm, zoals bijvoorbeeld in de ruimte, doorgegeven worden.

Naast zichtbare straling (licht) is er ook onzichtbare straling. Voorbeelden van onzichtbare straling zijn infrarood straling, ultraviolet straling, röntgenstraling en radiogolven.

Straling kan op verschillende manieren worden toegepast:

  • radiogolven, worden gebruikt om signalen over te brengen voor radio en tv.
  • microgolven, worden gebruikt in een magnetron en in radarinstallaties.
  • infraroodstraling, wordt gebruikt in een afstandsbediening of in een alarmsysteem.
  • UV straling, wordt gebruikt in een zonnebank. Van UV straling wordt je bruin.
  • röntgenstraling, wordt gebruikt om een röntgenfoto  te maken.
  • gammastraling, wordt gebruikt bij bestralingen van tumors.

Röntgenstraling en gammastraling zijn voorbeelden van ioniserende straling. Deze straling heeft zo’n grote energie dat deze elektronen uit atomen kan wegschieten waardoor er ionen ontstaan. Ioniserende straling wordt ook wel radioactieve straling genoemd.

Stap 4: Verwerken

Maak de volgende opdracht.

Stap 5: Terugkijken

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je wat je moet kunnen?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Voor de opdracht staat 2 à 3 uur.
    Ben je die tijd met de opdracht bezig geweest?
    Met welk onderdeel ben je het langst bezig geweest?
  • Waarnemen en verklaren
    Lukte het goed om de temperatuur van de verschillende kleuren te meten.
    Kon je een verklaring bedenken?
  • Theorie
    Was de theorie helemaal nieuw voor je of wist je al een aantal dingen?
    Schrijf minimaal één ding op wat echt nieuw voor je was.
  • Verwerken
    Ging het beantwoorden van de vragen goed?
    Moest je af en toe nog spieken bij de theorie?

  • Het arrangement Straling vmbo234 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    21-01-2025 17:36:26
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor NaSk voor vmbo leerjaar2/ 3/4. Dit is thema ’Licht en geluid'. Het onderwerp van deze les is: straling. Je leert infrarode straling, ultraviolette straling, röntgenstraling en gammastraling noemen als voorbeelden van niet-zichtbare straling en je kunt de werking van een aantal toepassingen beschrijven.
    Leerniveau
    VMBO gemengde leerweg, 2; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 2; VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 2; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3;
    Leerinhoud en doelen
    NaSk; Straling (niet zichtbaar); Natuurkunde; Licht, geluid en straling;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    4 uur 0 minuten
    Trefwoorden
    arrangeerbaar, gammastraling, infrarood, nask, röntgen, stercollectie, straling, ultraviolet, vmbo 2/3/4

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Straling

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Wikiwijs is een dienst van