archaïsmen herkennen en vervangen door gangbare synoniemen;
voorzetseluitdrukkingen herkennen en vervangen door voorzetsels;
omschrijven wat barbarismen zijn en ze vervangen door een Nederlands woord.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Woordgebruik
Lees hoe je je taalgebruik aantrekkelijker kunt maken door het woordgebruik op verschillende manieren aan te passen.
★ Aan de slag 1 t/m 4
Maak de oefeningen over synoniemen, voorzetseluitdrukkingen en barbarismen.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Eindopdracht
Maak de toets 'Woordgebruik'.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht staat 2 SLU.
Aan de slag
Woordgebruik
Aantrekkelijk taalgebruik: woordgebruik
Voor luisteraar en lezer is het prettig als taal correct geformuleerd en in een passende stijl geschreven is. We behandelen hier enkele stijlkwesties op woordniveau.
A. Het gebruik van archaïsmen
We noemen woorden die sterk verouderd/niet gangbaar meer zijn archaïsmen.
Je kunt ze beter niet gebruiken en vervangen door minder deftiger synoniemen.
voortzetten is beter dan: bestendigen
leuk / grappig is beter dan: koddig
aanbellen is beter dan: aanschellen
daarom is beter dan: derhalve
verwerpelijk is beter dan: abject
Bekijk de video.
NB. Sommige woorden komen in bepaalde situaties wel en in andere niet archaïsch over.
Zo is het gebruik van de persoonlijke voornaamwoorden gij en ge in Vlaanderen en
Brabant heel gewoon, terwijl dat in de rest van Nederland niet zo is.
B. Voorzetseluitdrukkingen
Nogal wat teksten bevatten veel voorzetseluitdrukkingen.
Voor de lezer is het prettiger als je die vervangt door één voorzetsel.
ten aanzien van vervangen door: over
voor vervangen door: met betrekking tot
Let er op dat je de juiste voorzetsels gebruikt!
Fout is:
In vergelijking tot de resultaten van klas 4b vallen de resultaten in onze klas mee. => In vergelijking met
Bij zijn afscheid werd ook nog even stilgestaan voor zijn verdiensten voor het vrijwilligerswerk. => stilgestaan bij
C. Barbarismen
Barbarismen of leenvertalingen zijn woorden en uitdrukkingen die onterecht uit vreemde talen zijn overgenomen.
We onderscheiden woorden die uit het Engels zijn overgenomen (anglicismen), uit het Duits (germanismen) en uit het Frans (gallicismen).
Germanismen
beduidend in plaats van aanmerkelijk
eerstens in plaats van ten eerste
middels in plaats van door middel van
Anglicismen
de Obama-administratie in plaats van de regering Obama
sale in plaats van uitverkoop
brandnieuw in plaats van gloednieuw
Gallicismen
duur kosten in plaats van is duur of kost veel
artistieke middens in plaats van artistieke kringen
de trainer onderstreepte het belang van... in plaats van ...benadrukte
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Het arrangement Woordgebruik - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij de module 'Formuleren', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor hv45. Je begint deze opdracht met het lezen over hoe je je taalgebruik aantrekkelijker kunt maken door het woordgebruik op verschillende manieren aan te passen. Vervolgens maak je verschillende oefeningen over synoniemen, voorzetseluitdrukkingen en barbarismen. Je sluit de opdracht af met het maken van de toets 'Woordgebruik'.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Nederlands;
Begrijpen;
Interpreteren;
Literatuur;
Lezen van fictionele teksten en literaire teksten (Nederlands);
Tekstkenmerken;
Deze opdracht hoort bij de module 'Formuleren', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor hv45. Je begint deze opdracht met het lezen over hoe je je taalgebruik aantrekkelijker kunt maken door het woordgebruik op verschillende manieren aan te passen. Vervolgens maak je verschillende oefeningen over synoniemen, voorzetseluitdrukkingen en barbarismen. Je sluit de opdracht af met het maken van de toets 'Woordgebruik'.
Aan het eind van deze opdracht kun je
