Stel de wie-, wat-, waar-, wanneer- en hoe-vragen en beantwoord ze.
Zoek in de mediatheek, thuis en op internet naar informatie.
Noteer de bronnen.
Formuleer je hoofdgedachte en stel je doel (informeren of overtuigen) vast.
Bij een betoog: Waar wil ik mijn klasgenoten van overtuigen?
Bij een beschouwing of uiteenzetting: Wat wil ik dat ze aan het eind weten?
Bepaal de deelonderwerpen.
Maak gebruik van een structuur.
Bij een betoog: publiek met standpunt van twijfel of tegenovergesteld standpunt.
Bij een beschouwing of uiteenzetting: voor- en nadelenstructuur, verklaringsstructuur, opvattingenstructuur, probleem-oplossingstructuur en verleden-heden-toekomststructuur.
Verdeel je informatie over inleiding, middenstuk en slot.
Zie voor aanwijzingen het onderdeel Opbouwspreekbeurt (inleiding-middenstuk-slot).
★ Aan de slag 1
Onderwerp, doel en publiek
Werk samen met een klasgenoot.
Bekijk deze lijst met onderwerpen.
Onderwerpen
Aardbevingen in Nederland
Aboriginals
Abortus
ADHD
Adele
Adoptie
Afval
AIDS
Analfabetisme
Apartheid
Architectuur
Artsen Zonder Grenzen
Asielzoekers
Asperger (syndroom van)
Astrologie
Autisme
Auto
Kies samen twee onderwerpen uit de lijst die jullie niet geschikt vinden voor het houden van een spreekbeurt.
Schrijf op waarom jullie die onderwerpen niet geschikt vinden.
Kies samen ook twee onderwerpen uit de lijst die jullie wel geschikt vinden voor het houden van een spreekbeurt.
Waarom vinden jullie die onderwerpen dan wel geschikt?
Konden jullie het gemakkelijk met elkaar eens worden?
Welke argumenten waren daarbij belangrijk?
★ Aan de slag 2
Als je een mogelijk onderwerp hebt gekozen, moet je bepalen wat je wilt gaan vertellen (de hoofdgedachte). Afhankelijk van wat je gaat vertellen, kies je voor een informerende spreekbeurt/presentatie of voor een overtuigende spreekbeurt/presentatie.
Stel, je hebt uit de lijst de volgende twee onderwerpen gekozen:
ADHD
Asielzoekers
Bepaal voor beide onderwerpen een hoofdgedachte voor een informerende presentatie en een hoofdgedachte voor een overtuigende presentatie.
Maak nu samen met je klasgenoot eenzelfde soort tabel voor de twee onderwerpen die jullie in 'Aan de slag 1' zelf hebben uitgekozen.
Bepaal vervolgens waar jullie voor gaan: voor welk onderwerp en voor welk soort spreekbeurt/presentatie.
Opbouw spreekbeurt
Inleiding, middenstuk en slot
Net als veel geschreven teksten heeft een presentatie een inleiding, een middenstuk en een slot. Het is dan ook handig om voor je publiek duidelijk te maken hoe je je spreekbeurt hebt opgebouwd.
Zet op het bord of op een sheet hoe je je spreekbeurt hebt ingedeeld. Het maakt hierbij ook uit of je een informatieve of overtuigende spreekbeurt houdt.
Gebruik bij het spreken daarom signaalwoorden en signaalzinnen:
Voorbeelden:
Ik ga het vandaag hebben over .........
De eerste mogelijke oorzaak is .........
Een andere mogelijkheid is .........
Een oplossing zou kunnen zijn dat .........
Concluderend kun je dus zeggen dat .........
De inleiding
Een goede inleiding heeft vaak verschillende functies:
De interesse opwekken bij je publiek.
Je onderwerp en/of hoofdgedachte introduceren.
Duidelijk maken wat je wilt bereiken (je doel).
Kort vertellen hoe je je presentatie hebt opgebouwd.
De interesse opwekken kun je door het vertellen van een verhaaltje, anekdote over iets wat je hebt gelezen/meegemaakt of een opmerkelijke uitspraak doen of citeren over je onderwerp. Het stellen van een retorische vraag (een vraag waar men geen antwoord op verwacht) kan ook goed werken. Voorbeeld: ‘Ben jij ook zo gek dat je om de haverklap even op je telefoon wil kijken?’
Je kunt ook ingaan op een actuele gebeurtenis of je vertelt iets wat op dat moment veel aandacht krijgt in de publiciteit. Het gebruik van stijlmiddelen als overdrijving, ironie en understatements kan daarbij heel goed werken. Voorbeeld: ‘Het heeft eeuwen geduurd, maar het is er eindelijk van gekomen dat ...’
Het middenstuk
Afhankelijk van de door jou gekozen structuur werk je je hoofdgedachte uit in enkele deelonderwerpen. Let er op dat je een logische volgorde aanhoudt en gebruikmaakt van signaalwoorden en signaalzinnen.
Het slot
In het slot rond je je presentatie af. Je herhaalt de hoofdgedachte en vat kort de belangrijkste zaken samen (signaalwoorden: kortom, alles bij elkaar genomen, samengevat, op grond van het voorgaande).
Sluit af met een pakkende uitsmijter:
Doe een oproep.
Doe een aanbeveling.
Stel een (retorische) vraag.
Trek een opvallende conclusie.
Na afloop
Na een presentatie is het gebruikelijk dat je publiek mag reageren.
Geef ruimte en tijd voor het stellen van vragen. Geef eventueel ruimte voor discussie.
Beantwoord vragen over zaken die niet goed begrepen zijn.
Vraag naar reacties op je oproep of gestelde vraag.
Geef ook eerlijk toe als je bepaalde zaken niet weet.
★ Aan de slag 3
Spreekbeurt van Jesper en Marthijn
Een goede spreekbeurt heeft een inleiding, een middenstuk en een slot.
Bekijk de volgende spreekbeurt over herinneringen van onze babyjaren.
★ Aan de slag 4
Werk samen met de klasgenoot waarmee je ook in 'Aan de slag 1' en 'Aan de slag 2' hebt samengewerkt.
Jullie hebben samen een onderwerp gekozen, een hoofdgedachte geformuleerd en een keuze gemaakt voor het soort spreekbeurt dat jullie willen gaan houden.
Presentatietool
Bepaal samen of jullie wel of geen presentatietool gaan gebruiken.
Deelonderwerpen
Voor jullie aan de slag gaan met de opbouw, bedenken jullie eerst welke informatie jullie gaan delen met het publiek. Schrijf samen twee of drie deelonderwerpen op die jullie aan de orde willen laten komen.
De inleiding
Bedenk nu eerst allebei apart een inleiding.
Je kunt bijvoorbeeld beginnen met:
Een verhaaltje vertellen dat met het onderwerp te maken heeft.
Een anekdote vertellen over iets wat je hebt gelezen/ meegemaakt over het onderwerp.
Een opmerkelijke uitspraak die je over je onderwerp hebt gelezen.
Bekijk elkaars inleidingen en maak samen de definitieve inleiding.
Middenstuk
Bepaal samen welke informatie jullie willen vertellen en hoe jullie de informatie willen presenteren.
Als jullie een presentatietool gaan gebruiken, stem de informatie daar dan op af.
Slot
Bedenk een pakkend slot. Je kunt bijvoorbeeld afsluiten met:
het doen van een oproep.
het geven van een aanbeveling.
het stellen van een (retorische) vraag.
het trekken van een opvallende conclusie.
Spiekbriefje en oefenen
Het maken van een spiekbriefje kan helpen bij de voorbereiding van je spreekbeurt.
Maak een spiekbriefje, maar ga ervan uit dat je het straks tijdens de presentatie niet gaat gebruiken.
Bepaal wie welk deel voor zijn rekening neemt en oefen een aantal keren met elkaar.
Als jullie kunnen oefenen voor een klein publiek (ander tweetal) is dat aan te raden.
Spreekbeurt houden?
Overleg met je docent of en zo ja wanneer jullie de spreekbeurt voor de klas mogen houden.
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de Kennisbank die hoort bij deze opdracht.
Als je in 'Aan de slag 4' de spreekbeurt ook echt gehouden hebt, heb je de opdracht eigenlijk als afgerond.
Natuurlijk kun je, in overleg met je docent, besluiten nog een spreekbeurt te houden, maar dan over een ander onderwerp.
Doorloop dan nogmaals de stappen die je in deze opdracht hebt gedaan.
Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om enkele spreekbeurten op YouTube te bekijken en te beoordelen. Kopieer dan de linkjes en sla ze op.
Kijk bijvoorbeeld eens op SpreekbeurtNL/videos.
Je kunt ook gebruikmaken van het beoordelingsformulier. Klik hier om het formulier te openen en te bewerken.
Succes!
Terugkijken
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Welke vragen stel je, als je het onderwerp van je spreekbeurt hebt vastgesteld?
Hoe ging het?
Inhoud
Je hebt vast al eens eerder een spreekbeurt gehouden, maar had je die ook volgens opgezet plan voorbereid? Leg uit of de voorbereiding dit keer anders ging.
Eindopdracht
Heb je een spreekbeurt gehouden? Kreeg je goede feedback vanuit de klas?
Schrijf twee dingen op die goed gingen en schrijf twee dingen op die je volgende keer anders gaat doen.
Het arrangement Spreekbeurt houden - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij de module 'Spreken', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor hv45. Allereerst lees je over wat het voorbereiden van een informatieve of betogende spreekbeurt inhoudt. Daarna lees je over het opbouwen van je spreekbeurt in een inleiding, middenstuk en slot. Uiteindelijk sluit je de opdracht af met het houden van een spreekbeurt of het beoordelen van een spreekbeurt op YouTube.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Nederlands;
Begrijpen;
Interpreteren;
Literatuur;
Lezen van fictionele teksten en literaire teksten (Nederlands);
Tekstkenmerken;
Deze opdracht hoort bij de module 'Spreken', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Nederlands voor hv45. Allereerst lees je over wat het voorbereiden van een informatieve of betogende spreekbeurt inhoudt. Daarna lees je over het opbouwen van je spreekbeurt in een inleiding, middenstuk en slot. Uiteindelijk sluit je de opdracht af met het houden van een spreekbeurt of het beoordelen van een spreekbeurt op YouTube.
Aan het eind van deze opdracht kun je
Tips voor het houden van een goede presentatie:
Als je een mogelijk onderwerp hebt gekozen, moet je bepalen wat je wilt gaan vertellen (de hoofdgedachte). Afhankelijk van wat je gaat vertellen, kies je voor een informerende spreekbeurt/presentatie of voor een overtuigende spreekbeurt/presentatie.
Werk samen met de klasgenoot waarmee je ook in 'Aan de slag 1' en 'Aan de slag 2' hebt samengewerkt.
