omschrijven hoe je de inleiding, het middenstuk en slot van een tekst opbouwt.
een bouwplan samenstellen voor de opbouw van een tekst.
met behulp van een bouwplan een tekst schrijven.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap
Activiteit
Bouwplan
Bekijk de video over het maken van een bouwplan en download het voorbeeld van een bouwplan.
Opbouw: Inleiding
Lees over de rol van de inleiding van een tekst.
★ Aan de slag 1
Schrijf een inleiding van twee alinea's en bepaal de hoofdgedachte.
Opbouw: Middenstuk
Bestudeer wat wordt besproken over het middenstuk van een tekst en lees over verschillende tekststructuren.
★ Aan de slag 2
Werk deelonderwerpen uit tot een middenstuk.
Opbouw: Slot
Lees over verschillende manieren waarop je een tekst kunt afsluiten.
★ Aan de slag 3
Schrijf nu het slot.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Samenvattend
Hier vind je de Kennisbank die hoort bij deze opdracht.
Eindopdracht
Maak een bouwplan voor een tekst van ongeveer 500 woorden. Laat je tekst beoordelen door klasgenoten.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht staan ongeveer 4 SLU.
Aan de slag
Bouwplan
Voordat je een tekst gaat schrijven is het aan te raden om de verschillende onderdelen eerst in een schema te zetten, een bouwplan. Een bouwplan geeft overzicht en zorgt voor samenhang.
Bekijk eerst de video voor uitleg.
Een bouwplan maken doe je als volgt:
Noteer het onderwerp.
Noteer het schrijfdoel.
Noteer de hoofdgedachte.
Noteer voor wat voor een publiek je de tekst schrijft.
Kies een passende tekststructuur.
Bepaal welke alinea’s inleiding, middenstuk en slot vormen.
Noteer de (deel)onderwerpen in vraagvorm en per deelonderwerp een aantal trefwoorden.
Een inleiding bestaat uit een of meer alinea’s en heeft als functie aandacht trekken van de lezer en het introduceren van het onderwerp.
Aandacht trekken kun je bijvoorbeeld door:
Het vertellen van een verhaaltje of anekdote over iets wat je hebt gelezen of meegemaakt (een anekdote = grappig en kort verhaal over iets wat echt gebeurd is).
In te gaan op een actuele gebeurtenis. Je vertelt iets wat op dat moment veel aandacht krijgt in de publiciteit.
De voorgeschiedenis te vertellen. Je gaat in op hoe men in het verleden omging met het onderwerp en maakt daarmee de lezer nieuwsgierig naar de huidige stand van zaken.
Het belang van de lezer bij de zaak te benadrukken. Je maakt de lezer attent op de voordelen die hij kan hebben bij het lezen van je artikel.
Bij de introductie van je onderwerp kun je gebruik maken van het stellen van enkele vragen of het aankondigen van wat je verder in de tekst gaat bespreken.
Je geeft jouw mening over het onderwerp of formuleert de vraagstelling/het probleem.
★ Aan de slag 1
Inleiding
Werk samen met een klasgenoot.
Kies een van de volgende onderwerpen:
Mannen voor de klas
Gokken
Pretstudies
Bepaal samen of jullie een informerende of een overtuigende tekst gaan schrijven.
Schrijf de hoofdgedachte op.
Schrijf nu samen een inleiding van twee alinea’s.
Probeer met de inleiding de aandacht van de lezer te trekken.
Bewaar je resultaat.
Opbouw: Het middenstuk
In het middenstuk werk je je onderwerp uit.
Je behandelt de deelonderwerpen in een volgorde die wordt bepaald door de structuur waarvoor je hebt gekozen in de inleiding.
Als je in je inleiding een aantal vragen hebt gesteld, behandel je in het middenstuk een aantal mogelijke antwoorden (vraag - antwoordstructuur).
Je kan ook de voor- en nadelen van een probleem behandelen (voordelen - nadelenstructuur).
Veel gebruikt is daarnaast de probleem – oplossingsstructuur.
In de inleiding kom je met een probleem waarvoor je in het middenstuk (na het behandelen van oorzaken en gevolgen) met oplossingen komt.
Bij het gebruik van een tijdstructuur vraag je je af hoe een verschijnsel in het verleden is ontstaan, wat er nu gebeurt en wat we in de toekomst kunnen verwachten.
Bij een betoog zal je vaak kiezen voor een argumentatiestructuur.
In de inleiding kom je met een stelling waarvoor je in het middenstuk komt met argumenten (eventueel met weerlegging van tegenargumenten).
Als je de inleiding voorbereidt, kun je het beste vragen maken bij je deelonderwerpen.
De antwoorden daarop gebruik je om je tekst te schrijven.
Voor de uitwerking van elk deelonderwerp gebruik je een of meer alinea’s.
De kernzin van de alinea geeft de hoofdgedachte weer.
Meestal is dat de eerste zin en soms de laatste. Een andere plaats is echter ook mogelijk.
★ Aan de slag 2
Het middenstuk
Je hebt in 'Aan de slag 1' een onderwerp gekozen, de hoofdgedachte opgeschreven en een pakkende inleiding geschreven.
Bedenk samen met je klasgenoot bij het onderwerp minimaal twee deelonderwerpen.
Kies een tekststructuur die jullie bij de hoofdgedachte vinden passen.
Werk de deelonderwerpen uit tot het middenstuk van de tekst.
Opbouw: Het slot
In het slot kom je terug op de in de inleiding gestelde vraag of gegeven probleemstelling.
Je kan een korte samenvatting geven, je conclusie geven, een afweging maken, een oproep of aanbeveling doen of je verwachtingen uitspreken. Kies de afronding die bij je tekst past. Schrijfdoel, soort tekst en gekozen tekststructuur zijn daarbij mede bepalend.
Bij een activerende tekst bijvoorbeeld kan je de lezer aanmoedigen een bepaalde handeling wel of niet te doen.
Als je een originele uitsmijter (opvallende uitspraak/voorbeeld) hebt, kan je je tekst daarmee afsluiten.
★ Aan de slag 3
Het slot
De inleiding en het middenstuk hebben jullie al geschreven.
Schrijf nu samen een slot van ongeveer zestig woorden dat bij je tekst past.
In het slot kom je terug op de hoofdgedachte uit de inleiding.
Je sluit je tekst af met een originele uitsmijter.
Kopieer en plak de drie resultaten (inleiding, middenstuk en slot) tot één tekst.
Laat jullie tekst beoordelen door een ander tweetal en bespreek de resultaten.
Beoordeel elkaars werk op de volgende punten:
Is de hoofdgedachte duidelijk?
Wordt in de inleiding voldoende de aandacht van de lezer getrokken?
Wat waren de deelonderwerpen? Zijn deze in afzonderlijke alinea's genoemd?
Bevat het slot een samenvatting, een conclusie, een afweging, een oproep of aanbeveling of wordt er een verwachting uitgesproken?
Afronding
Samenvattend
Hier vind je de Kennisbank die hoort bij deze opdracht.
Werk je ingevulde bouwplan uit tot een tekst van ongeveer 500 woorden.
Laat je tekst beoordelen door een klasgenoot.
Hij/zij kan daarbij de onderstaande aandachtspunten gebruiken.
Heeft de tekst een passende en pakkende titel?
Heeft de tekst een duidelijk indeling in inleiding, middenstuk en slot en staan er witregels tussen de delen?
Wordt in de inleiding duidelijk wat het onderwerp is en is de inleiding aantrekkelijk voor de lezer?
Worden er in het middenstuk minimaal drie deelonderwerpen besproken?
Zijn de alinea’s goed opgebouwd?
Zijn de tekstverbanden duidelijk herkenbaar door het gebruik van verbindingswoorden?
Is er een duidelijk slot en is er een uitsmijter gebruikt?
Is duidelijk welke tekstsoort is gebruikt?
Past de toon bij de tekstsoort en het publiek?
Is de tekst aantrekkelijk geschreven?
Zijn de zinnen niet te lang of kort?
Worden er veel taal- en stijlfouten gemaakt?
Is de tekst overzichtelijk vormgegeven?
Staat de titel op de goede plaats?
Maak daarna van de verbeterpunten een lijstje. Pas je eventueel nog aan.
Beoordeling
Je hoort van je docent of de eindopdracht beoordeeld wordt.
Een artikel is een goede manier om informatie te presenteren of een gebeurtenis te beschrijven.
Terugkijken
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
Waarom is het belangrijk om vragen te stellen bij de deelonderwerpen van de tekst die je gaat schrijven?
Hoe ging het?
Inhoud
Wist je al van het bestaan van een bouwplan? Kun je omschrijven wat je in het bouwplan opneemt en waarom het goed is een bouwplan te maken?
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht? Is het jullie gelukt een bouwplan op te stellen en aan de hand daarvan een artikel te schrijven?
Kreeg je goede feedback van je klasgenoten na het beoordelen van je tekst?
Het arrangement Bouwplan en opbouw - h45 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij de module 'Schrijven', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van Stercollecties voor Nederlands voor hv45. Je begint deze opdracht met het bekijken van de video over het maken van een bouwplan. Daarnaast bestudeer je wat er wordt besproken over het middenstuk van een tekst en lees over verschillende tekststructuren. Uiteindelijk sluit je de opdracht af met het maken van een bouwplan van ongeveer 500 woorden.
Leerniveau
HAVO 4;
HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Nederlands;
Begrijpen;
Interpreteren;
Literatuur;
Lezen van fictionele teksten en literaire teksten (Nederlands);
Tekstkenmerken;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
4 uur en 0 minuten
Trefwoorden
arrangeerbaar, bouwplan en opbouw, hv45, nederlands, schrijven, stercollectie
Deze opdracht hoort bij de module 'Schrijven', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van Stercollecties voor Nederlands voor hv45. Je begint deze opdracht met het bekijken van de video over het maken van een bouwplan. Daarnaast bestudeer je wat er wordt besproken over het middenstuk van een tekst en lees over verschillende tekststructuren. Uiteindelijk sluit je de opdracht af met het maken van een bouwplan van ongeveer 500 woorden.
Aan het eind van deze opdracht kun je
Voordat je een tekst gaat schrijven is het aan te raden om de verschillende onderdelen eerst in een schema te zetten, een bouwplan. Een bouwplan geeft overzicht en zorgt voor samenhang.
Een inleiding bestaat uit een of meer alinea’s en heeft als functie aandacht trekken van de lezer en het introduceren van het onderwerp.
In het middenstuk werk je je onderwerp uit.
In het slot kom je terug op de in de inleiding gestelde vraag of gegeven probleemstelling.
