Jullie gaan nu aan de slag met een experiment waarbij een aantal vragen horen. Jullie maken eerst de basisopdracht over het ontstaan van dag en nacht. Als jullie eerder klaar zijn of meer verdieping willen, kunnen jullie ook de opdracht over het ontstaan van seizoenen maken. De opbouw van beide opdrachten is hetzelfde: je pakt de spullen, verdeelt de rollen, voert het experiment uit en beantwoordt de vragen. Je sluit af met twee filmpjes en een vraag die alles samenvat.
De vragen kun je online beantwoorden en ook de stappen die je moet volgen staan hier. Maar als je de handleiding van je docent hebt gekregen, is die wellicht handiger, omdat die uitgebreider is qua informatie en tips.
Veel succes en veel plezier!
Basisopdracht: Dag en nacht
Jullie gaan eerst beginnen met de basisopdracht. Het leerdoel hiervan is om de verklaring te vinden van het ontstaan van dag en nacht. Hierbij horen 11 vragen en 2 filmpjes.
De kopjes tot aan Verdieping: Seizoenen horen bij deze basisopdracht, dat zijn dus: voorbereiding, het experiment, controleren en afsluiting.
Voorbereiding
Voordat jullie beginnen is het handig om even na te kijken of jullie alles hebben.
Jullie hebben nodig:
Een globe
Een zaklamp
Een lege wc-rol
Schrijfmateriaal
Hebben jullie alles? Verdeel nu de de volgende drie rollen:
Rol van aarde
Rol van zon
Rol van notulist
Als de rollen verdeeld zijn, mogen jullie beginnen.
Het experiment
Opstelling 1
Degene die de rol van de aarde heeft pakt de globe zo vast dat de aarde rechtop staat. De globe staat zelf een klein beetje schuin.
Degene die de rol van de zon heeft pakt de zaklamp en de lege wc-rol. Houdt de wc-rol voor de lamp, probeer ervoor te zorgen dat het licht een bundel vormt. Schijn nu op de globe.
Zo moet het eruit zien:
Opstelling 2
Zoek Nederland op de globe, als het niet goed lukt kun je je afvragen aan welke landen/zeeën het grenst en in welk continent het ligt. Zoek eventueel informatie op internet. Als het echt niet lukt kun je ook een willekeurig punt op de globe in de gaten houden.
Maak vervolgens dezelfde opstelling als net: houdt de globe schuin en schijn erop met de zaklamp. Laat de aarde dit keer draaien.
Zo ontstaan dus dag en nacht. Als Nederland aan de kant van de zaklantaarn ligt, is het daar dag. Als Nederland in de schaduwkant ligt, is het daar nacht. De aarde draait in 24 uur een keer helemaal rond.
Opstelling 3
De aarde draait altijd even snel. Als de aarde rechtop zou staan zouden de dag en de nacht dus elk 12 uur duren. Maar de aarde staat niet recht, hij staat een beetje schuin.
Doe het proefje nog een keer, maar houd de globe nu recht vast. De aarde zelf zal een beetje schuin gaan staan. Zie het plaatje bij de volgende vraag:
Zoek de Noordpool op de globe.
Controleren
Bekijk samen de volgende filmpjes. Hebben jullie de opdrachten goed gemaakt? Verbeter ze als dat nodig is.
Afsluiting
Jullie hebben geleerd over het ontstaan van dag en nacht. Beantwoord nog de laatste vraag waarmee je alles samenvat.
Verdieping: Seizoenen
Als je eerder klaar bent met de basisopdracht of gewoon meer uitdaging wil, kun je ervoor kiezen om ook het volgende experiment uit te voeren. Die gaat over seizoenen. Het leert je de verklaring van het ontstaan van seizoenen. Hierbij horen 13 vragen en 2 filmpjes.
De kopjes tot aan de colofon horen bij de opdracht, dat zijn dezelfde onderdelen als de basisopdracht: voorbereiding, het experiment, controleren en afsluiting.
Voorbereiding
Voordat jullie beginnen is het handig om even na te kijken of jullie alles hebben.
Jullie hebben nodig:
Een globe
Een zaklamp
Een lege wc-rol
Schrijfmateriaal
Een vel papier
Eventueel ook een thermometer
Hebben jullie alles? Verdeel nu de de volgende twee rollen:
Rol van zon
Rol van notulist
Als de rollen verdeeld zijn, mogen jullie beginnen.
Het experiment
Opstelling 1
Leg het vel papier op tafel. Degene die de rol van de zon heeft, houdt de lege wc-rol voor de kop van de zaklamp. Het licht wordt nu gebundeld. Schijn nu recht van boven op het papier. Zorg voor ruimte tussen de wc-rol en het papier. Zoals op deze afbeelding:
Opstelling 2
Laat de zaklamp nu schuin op het papier schijnen. Teken de omtrek van de bundel licht die op het papier valt. (Tekenen mag je op het papier zelf doen). Zie afbeelding hieronder:
Opstelling 3
Pak de globe erbij. Je ziet dat de aarde niet rechtop staat maar gekanteld. Kijk naar het onderstaande plaatje. Je ziet de zon en de aarde en hoe de stralen van de zon op de aarde aankomen.
Onze aarde bestaat uit twee helften: het noordelijk halfrond (het gedeelte ten noorden van de evenaar) en het zuidelijk halfrond (het gedeelte van de aarde dat ten zuiden van de evenaar ligt).
Het halfrond dat naar de zon staat toegekeerd, staat dichter bij de zon dan de onderkant van de aarde, waardoor het er warmer wordt. Het is er zomer. Het andere halfrond staat dan verder weg van de zon, waardoor het er niet zo warm wordt. Daar is het winter. De aarde draait in een baan om de zon, tegen de richting van de klok in. Het duurt een jaar voordat de aarde helemaal rond de zon is gedraaid.
Opstelling 4
In de onderstaande tekening zie je de zon, de aarde en de baan waarin de aarde om de zon draait.
Controleren
Bekijk samen de volgende filmpjes. Hebben jullie de opdrachten goed gemaakt? Verbeter ze als dat nodig is.
Afsluiting
Jullie hebben geleerd over het ontstaan van seizoenen.
Het arrangement Dag en nacht & Seizoenen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Roxy
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-06-19 12:58:50
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht is geschikt voor de bovenbouw van het primair onderwijs.
Leerdoel: de verklaring vinden van het ontstaan van dag en nacht en de seizoenen aan de hand van de draaibeweging van de aarde ten opzichte van de zon.
Thema: heelal en tijd
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Trefwoorden
aarde, basisschool, curriculum, dag en nacht, heelal, seizoenen, tijd, zon
Deze opdracht is geschikt voor de bovenbouw van het primair onderwijs.
Leerdoel: de verklaring vinden van het ontstaan van dag en nacht en de seizoenen aan de hand van de draaibeweging van de aarde ten opzichte van de zon.
Thema: heelal en tijd
leerling/student
aarde, basisschool, curriculum, dag en nacht, heelal, seizoenen, tijd, zon
