We kennen het sinterklaasfeest als een mooi kinderfeest. Jong en oud beleeft er plezier aan. Het hoogtepunt ligt rond 6 december, maar in de weken ervoor leven we er met een blij gevoel naar toe. Het begint al met de intocht.
Vraag je aan kinderen wat de leukste dag van het jaar is, dan heb je een grote kans dat ze sinterklaasdag noemen.
Het feest is in Nederland zo belangrijk, dat pogingen om er iets aan te veranderen, leiden tot spanningen.
Maar dat maakt de vraag wie Sint Nicolaas eigenlijk was alleen maar interessanter. Hoe komt het dat we het feest van Sint Nicolaas al eeuwenlang vieren? En heeft de Kerstman daar iets mee te maken?
De historische Nicolaas
De Sint lijkt nog erg levend
Veel bronnen uit de tijd van Nicolaas zijn er niet. We weten dat hij ergens tussen 270 en 280 na Christus is geboren in Myra, dat is een plaats in het Oost-Romeinse Rijk. Nu ligt dit in Turkije.
Hij is gestorven op 6 december 343. Anders dan wat veel mensen denken is 6 december dus geen verjaardag, maar het is een sterfdag. Dat komt omdat de Rooms-Katholieke Kerk de sterfdag belangrijker vindt dan de geboortedag. Immers op je sterfdag kun je zien wat voor leven je hebt geleid en wat je gedaan hebt voor anderen.
Nicolaas is bekend in veel landen. In Vlaanderen is een stad naar hem genoemd. Die stad heet Sint Niklaas. Verder zijn er ook veel kerken naar hem genoemd. Een van de oudste kerken ter wereld is naar hem genoemd. De verering van Sint Nicolaas is dus al erg oud. Er zijn in de loop van de tijd veel verhalen toegevoegd aan het verhaal van Nicolaas.
De tijd van de jonge Nicolaas
De Romeinen vonden geweld leuk
Nicolaas groeide op in een tijd dat de christenen nog regelmatig werden vervolgd of gediscrimineerd door de Romeinen. Bovendien vonden Romeinen het leuk om mensen te zien sterven. Daarvoor bouwden ze arena's. Vergelijk het met een film waar veel doden vallen, maar dan in het echt. Rare jongens die Romeinen.
Ze vonden dat de keizer moest worden aanbeden als een soort god. Dat betekent dus dat christenen bijna 300 jaar lang problemen konden hebben vanwege hun geloof. Soms werd je als christen alleen maar gediscrimineerd, soms werd je met rust gelaten, maar soms ook werden christenen fanatiek vervolgd. Gewoon naar de kerk gaan kon best wel gevaarlijk zijn, al waren er in die tijd niet echt kerkgebouwen. Vaak gingen ze dan naar het huis van een van de christenen om daar samen te bidden en te zingen.
In de onderstaande video wordt getoond hoe de eerste grote vervolging van de christenen heeft plaatsgevonden. Dat gebeurde al snel na het leven van Jezus zelf in het jaar 64. Toen kregen de christenen ineens de schuld van de brand in Rome, terwijl ze van niets wisten. Waarschijnlijk zijn in die tijd hun leiders, Petrus en Paulus, al vermoord vanwege hun geloof.
Nicolaas als goedheilig man
Oost-Europese voorstelling van Sint Nicolaas, dit keer zonder zijn mijter op zijn hoofd
Nicolaas was al op jonge leeftijd een weeskind. Zijn ouders lieten hem veel geld na als erfenis. Hij gebruikte zijn geld niet om een rijk leven te hebben vol luxe, maar om priester te worden en om arme mensen te ondersteunen. Dat deden christenen wel vaker in die tijd, want dat had hun voorbeeld Jezus Christus zo gezegd. Ook de leerlingen van Jezus gaven vaak geld aan arme mensen. Omdat Nicolaas slim was en een goed voorbeeld was, werd hij tot bisschop benoemd. De kleding die sinterklaas nu draagt is de bisschopskleding (mijter op het hoofd, de mantel, etc.).
Al tijdens zijn leven was Nicolaas zeer geliefd bij het volk. Geld geven aan arme mensen, was ook een opdracht van Jezus en de apostelen. Dit werd vaak gedaan door christenen in die tijd. Onder christenen werd iedereen gelijk behandeld, ook al was je een slaaf, een vrouw of een buitenlander.
Een van de meeste bekende acties van Nicolaas was het gooien van zakjes met geld in het huis van een arme man. Kijk daarvoor nog eens naar de video over Nicolaas. Het gooide het door het raam. Nu nog wordt daaraan herinnert als er met snoep wordt gestrooid bij een bezoek van Sinterklaas.
Toch zijn er in die tijd veel christenen vanwege hun geloof vermoord. De bekendsten zijn later heilig verklaard, zoals Cornelius. Er staat in sommige kerken zelfs een standbeeld van hem.Kijk naar de onderstaande videoclip. Wat maakte Cornelius zo moedig?
De verandering
Nicolaas gooit 3 gouden bollen in de kamer van een arme man met 3 dochters (schilderij uit 1425)
Toen Nicolaas ouder was, veranderde alles voor de christenen in het Romeinse Rijk. In het jaar 313 na Chr. begon de keizer van Rome het christendom te waarderen. Hij hief het verbod op het christendom op en begon kerken te bouwen. Moest Nicolaas als jonge man oppassen voor de Romeinse soldaten, als oudere man was het juist omgekeerd. De vervolging sloeg om in interesse. Veel mensen wilden meer weten over dat merkwaardige geloof. Veel van de Romeinen vonden het wel interessant, maar ze bleven toch graag naar de arena's gaan. Dat er veel doden vielen, was normaal. Het hoorde er gewoon bij.
In de video hieronder kan je zien dat het er soms best wel heftig aan toeging in de tijd van de Romeinen. Onder de voorganger van Constantijn, namelijk keizer Diocletianus, was voor christenen de tijd misschien wel het moeilijkst. Juist toen zijn er veel christenen vermoord, omdat de keizer dacht dat de God van de christenen verantwoordelijk was voor alle ellende in het Romeinse Rijk. Vervolgens zie je hoe Constantijn de macht greep en alles veranderde.
Sint Nicolaas na zijn dood
Het geroofde graf van Sint Nicolaas in de stad Myra
Nicolaas was zo geliefd, dat na zijn dood zijn lichaam zorgvuldig werd bewaard. Toen dat was vergaan, hebben ze zijn beenderen in een groot graf gelegd en er een grote kerk op gebouwd. Toen in de 11e eeuw de beenderen uit Myra (in het voormalige Turkije) werden meegenomen, werd er in Italië een grote kerk gebouwd voor zijn beenderen. Sint Nicolaas werd nu in West-Europa een beroemdheid. De Rooms Katholieke Kerk zag hem als een voorbeeld van een goed iemand, een heilige. Van dit soort mensen zijn in Katholieke Kerken vaak beelden en schilderijen gemaakt. Dat had men liever dan helden zoals koningen, keizers of andere heersers, omdat die vaak niet zo christelijk waren.
Zo hoopte de Kerk dat mensen ook wat meer voor andere mensen over zouden hebben en minder snel ruzie gingen maken. Het was wel lastig dat er van veel heiligen niet meer zo veel bekend was. Daardoor werden er eeuwen later verhalen van ongelofelijke wonderverhalen toegevoegd. Ook verhalen over Sint Nicolaas die over daken liep en cadeau's door schoorstenen wierp. Ook kreeg Sint Nicolaas in de 19e eeuw een groot aantal knechten.
Een voorbeeld van een heilige, zoals Nicolaas, is Polycarpus. Hij leefde niet zo lang na Jezus Christus. Hij heeft zelfs een van de leerlingen van Jezus gekend. Ook hij vond het belangrijker om goed te zijn voor mensen en in God te geloven. Ook hij is daarom op de brandstapel gezet.
Meningsverschillen over Sint Nicolaas
Het sinterklaasfeest in de tijd van Jan Steen (1663-1665)
Zou de Kerstman relaties hebben met de Sint?
Meningsverschillen over Sint Nicolaas zijn niet nieuw. Nu maken we ons druk over de vraag welke kleur Zwarte Piet heeft. Is hij zwart, groen of geel? Of willen we een meerkleurenpiet? Of een roetveegpiet? Vroeger waren de meningsverschillen gericht op de vraag hoe katholiek Sint Nicolaas mag zijn. Zo heeft Jan Steen ongeveer 350 jaar geleden van zijn schilderij over het sinterklaasfeest twee versies gemaakt. Een voor de protestanten en een voor de katholieken. In de versie van de katholieken heeft het meisje voor een heilige persoon in haar handen. In de protestante versie heeft ze een koek.
In Amerika hebben ze het anders aangepakt. Daar werd Sint Nicolaas omgezet naar de Kerstman. Die zou dan van Noordpool komen en met Kerstmis cadeaus geven. Sommige Nederlanders willen van 2 walletjes eten door zowel Sinterklaas als Kerstmis met cadeaus te vieren. Uiteraard wordt het sterk aangemoedigd door de winkeliers met een gezellige aankleding van hun winkels.
Kijk nog eens naar de laatste deel van de video over Sint Nicolaas. Welk argument werd in Amerika gebruikt om Sint Nicolaas te vervangen door de Kerstman?
Het arrangement 7. Achtergronden bij het feest van Sinterklaas en de Kerstman is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Pieter van Stiphout
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2022-11-10 22:48:38
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Met groot enthousiasme vieren we rond 6 december het sinterklaasfeest. Het is een man met een grijze baard met aparte kleding. Waar komt dit verhaal vandaan? Wat is de oorsprong van het verhaal?
Leerniveau
VWO 2;
VMBO theoretische leerweg, 1;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 2;
7. Achtergronden bij het feest van Sinterklaas en de Kerstman
nl
Pieter van Stiphout
2022-11-10 22:48:38
Met groot enthousiasme vieren we rond 6 december het sinterklaasfeest. Het is een man met een grijze baard met aparte kleding. Waar komt dit verhaal vandaan? Wat is de oorsprong van het verhaal?
PPT Sint Nicolaas
