Krachten
Soorten krachten (3 min)
Er zijn allerlei soorten krachten, bijvoorbeeld : 
- zwaartekracht;
- elektrische kracht;
- magnetische kracht (aantrekken en afstoten);
- trekkracht, duwkracht;
- opwaartse kracht (op een voorwerp dat in een vloeistof is ondergedompeld)
- veerkracht;
- wrijvingskracht;
- spierkracht.
Een kracht werkt altijd op een voorwerp.
Een kracht op een voorwerp kan drie gevolgen hebben:
- De vorm van het voorwerp verandert;
- De snelheid waarmee het voorwerp beweegt verandert;
- De richting waarin het voorwerp beweegt verandert.
Een kracht is een natuurkundige grootheid waarvoor de letter F als symbool gebruikt wordt.
De eenheid van kracht is de newton (N).
Zwaartekracht (40 min)
Op elk voorwerp op aarde, werkt de aantrekkingskracht van de aarde. Deze aantrekkingskracht heet zwaartekracht (Fz).
Weet je de massa van een voorwerp, dan kun je de zwaartekracht berekenen met:
Fz=m*g.
Newton
Voorbeeld bewerkingen voor voorwerpen op aarde:
Op een voorwerp met een massa van 1 kg werkt een zwaartekracht van 10 N.
Op een voorwerp met een massa van 2 kg werkt een zwaartekracht van 2 x 10 N = 20 N.
Op een voorwerp met een massa van 3 kg werkt een zwaartekracht van 3 x 10 N = 30 N.
Hoeveel N zwaarte kracht werkt er op jouw lichaam?
filmpje:
1. https://schooltv.nl/video/het-klokhuis-breaking-news-zwaartekracht/#q=zwaartekracht (15 min)
2. https://www.youtube.com/watch?v=NorTlAni4pc (4,5 min)
Practicum:
Bedenk naar aanleiding van filmpje 2 zelf een constructie, waarbij je een zwaartepunt maakt met meerdere voorwerpen.
Maak er een kort filmpje van, van maximaal 1 minuut voor je presentatie. (10 min)
Schrijf kort de belangrijkste informatie over zwaartekracht in je leerlingenboekje! (10 min)
Elektrische kracht (5 min)
Door over een voorwerp te wrijven(met een wollen doek), kun je het voorwerp laden. Er zijn twee soorten lading: positieve lading en negatieve lading. (net als een noord en een zuidpool van een magneet, of de + en - kant van een batterij)
Ook ladingen oefenen elektrische krachten op elkaar uit. Twee positief geladen voorwerpen stoten elkaar af, net als twee negatief geladen voorwerpen. Een positief en een negatief geladen voorwerp trekken elkaar aan.(net als bij de noord en zuidpool van een magneet)
Bron foto: DocPlayer.nl
Schrijf kort de belangrijkste informatie over elektrischekracht in je leerlingenboekje!
Veer- en Span-kracht (4 min theorie, 1 min filmpje, 15 min practicum) 
Veerkracht ontstaat wanneer een veerkrachtig voorwerp wordt uitgerekt of ingedrukt. Als je aan zo een voorwerp trekt, voel je de veerkracht aan je handen trekken. Bv een elastiek.
Spankracht ontstaat wanneer je bv een touw of kabel strak spant.
Filmpje:
https://schooltv.nl/video/veerkracht-daar-zit-wel-rek-in/#q=veerkracht (1 min)
Practicum:
Zie documenten Practicum bungeejumpen.
(Deze staat onderaan bij hefbomen, naast foto 1 op de een na laatste pagina van deze lessenserie)
Vul de antwoorden in, in je leerlingenboekje.
Schrijf kort de belangrijkste informatie over veerkracht in je leerlingenboekje!
Spierkracht (1 min theorie, 15 min practicum)
Spierkracht ontstaat doordat de spieren in je lichaam zich spannen. Op die manier kun je krachten op voorwerpen uitoefenen: je kunt ze optillen, vooruit trekken, indrukken, enzovoort.
Lees foto 0, op de een na laatste pagina van deze lessenserie op wikiwijs.
Doe het practicum van Spierkracht
(deze staat onderaan bij Hefbomen, naast foto 1 op de een na laatse pagina van deze lessenserie op wikiwijs.)
Je mag informatie opzoeken op het internet!
Magnetische kracht (5 min)
Breng de polen van twee magneten naar elkaar, dan voel je dat ze krachten op elkaar uitoefenen. Twee noordpolen stoten elkaar af net als twee zuidpolen. Maar een noordpool en een zuidpool trekken elkaar aan.
Rond elke magneet heb je een magneetveld. Dat is het gebied om de magneet heen, waar de magneet kracht kan uitoefenen. Dit magneetveld kun je zichtbaar maken door ijzerpoeder rond de magneet te strooien.
Bron afbeelding: Wikipedia
Schrijf kort de belangrijkste informatie over magnetischekracht in je leerlingenboekje!
Wrijvingskracht (5 min)
Deze kracht ontstaat als voorwerpen langs elkaar bewegen. Op het punt waar ze elkaar raken ontstaat wrijvingskracht. Door deze kracht kan warmte ontstaan. Wrijf maar eens in je handen. Je zult hierdoor voelen dat er warmte ontstaat. Van wrijvingskracht kan dankbaar gebruik gemaakt worden zoals remmen. Bij remmen wrijven remblokken tegen de velgen van je fiets waardoor je uiteindelijk van snelheid afneemt en ten slotte stopt. Soms is wrijvingskracht niet wenselijk. Denk maar eens aan het benzinegebruik van auto’s. Door tegenwind ontstaat ook wrijvingskracht en moet de auto harder werken om vooruit te komen waardoor de motor harder moet werken en minder zuinig zal zijn.
Bron foto: Slideplayer
Schrijf kort de belangrijkste informatie over wrijvingskracht in je leerlingenboekje!
Waterkracht (15 min)
Waterkracht is een van de oudste energiebronnen en werd honderden jaren geleden al toegepast, in de vorm van waterwielen die in de verschillende rivieren werden gebouwd om de energie te leveren, voor bijvoorbeeld het malen van graan. Waterkracht was ook een van de eerste bronnen van grootschalige elektrische energie ("witte steenkool") en wordt vandaag nog steeds op grote schaal toegepast voor de opwekking van elektriciteit. Denk hierbij aan vallend water, door hoogteverschillen of aan stroomversnellingen.
Bron foto: Energie vergelijken?
Filmpje:
https://www.youtube.com/watch?v=x4NlwBo-xHc
Proefje:
Doe het onderstaande proefje bij de wasbak. Ruim na het proefje alles netjes op en zorg dat je de wasbak en alles er omheen droog achterlaat.
Nodig:
- 1 papieren beker
- 1 potlood
- water
Doen:
- Prik met het potlood op drie verschillende hoogtes gaatjes in de beker.
- Zorg dat de gaatjes even groot zijn en even goed ingeprikt.
- Zet de beker onder de kraan en laat hem vol lopen met water.
- Kijk uit welk gaatje de langste straal komt.
Kijk op onderstaande site, naar de uiteg over dit proefje. Zijn jullie tot dezelde conclusie gekomen?
https://www.energiegenie.nl/zelf-doen/doe-proefjes/sterk-water
Schrijf kort de belangrijkste informatie over waterkracht in je leerlingenboekje!
