Urbanisatie_NL_HV

Urbanisatie in Nederland

Het aantal inwoners in Nederland is de afgelopen eeuw enorm gestegen. In 1900 telde Nederland meer dan vijf miljoen inwoners. In 2019 heeft Nederland meer dan zeventien miljoen inwoners. Hoe biedt Nederland woonruimte aan al die mensen?

Randstad en het Groene Hart

De Grote Vier (een aanduiding voor Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) kennen we beter als de Randstad. De steden zijn bijna aan elkaar gegroeid om een groot groen gebied heen: het Groene Hart. Dit is een belangrijk landbouw-, natuur- en recreatiegebied. Om het Groene Hart in de Randstad groen te houden, is afgesproken dat het niet ongecontroleerd volgebouwd mag worden.

​Bijna de helft van alle Nederlanders in de Randstad. Voor uitbreiding is niet veel plek meer. Dat heeft twee grote gevolgen:

  1. De beschikbare ruimte is schaars. De grondprijzen en de prijzen van de huizen zijn veel hoger dan elders in Nederland.
  2. Als er niet veel ruimte is om huizen te bouwen, kun je altijd nog de lucht in. Vanaf 1960 ontstonden aan de randen van steden buurten met galerijflats. Hoogbouw laat meer ruimte over voor groen in de wijk.

Dorpen lopen leeg en lopen weer vol ...

Na de eerste groei van de steden als gevolg van industrialisatie volgde de suburbanisatie. De mensen vluchten de stad uit vanwege het lawaai, gebrek aan ruimte, luchtvervuiling etc.

Bestudeer de pagina's in de Kennisbank en bekijk ook de video over verstedelijking in de Kennisbank.

Suburbanisatie


Bekijk de video van Het dorp van Schooltv.

Een van de redenen waarom de dorpen leegliepen, was dat mensen in de buurt van hun werk in de steden gingen wonen.
Toen de welvaart toenam en iedereen zich een auto kon veroorloven, gingen veel mensen weer op het platteland wonen. Zij zochten de ruimte en de rust in de dorpen, vooral als ze kinderen kregen.
De vraag naar betaalbare huizen in de dorpen nam weer toe. Omdat er niet zo veel uitbreidingsmogelijkheden waren, zijn veel gemeenten nieuwe wijken in de dorpen gaan bouwen.
De mensen in de dorpen werden forens: iemand die heen en weer reist tussen zijn huis en zijn werk. Forensisme is een van de grote oorzaken voor het ontstaan van files, vooral in de spits.

Vinex-wijken

In 1991 besefte de regering dat doorgaan met het bouwen van nieuwe wijken in de dorpen zou leiden tot een leegloop in de steden. Bovendien dreigden de open gebieden in Nederland te worden opgeslokt door al die nieuwe wijken.

Het toenmalige ministerie van VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu) kwam met een nota: de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra (VINEX). Hierin stond dat de nieuwe woonwijken vanaf dat moment dicht bij de bestaande stadscentra moesten worden gepland.
De uitgangspunten van de nota waren:

  • De dreigende leegloop van de steden wordt beperkt.
  • De open gebieden worden beschermd door de verstedelijking te concentreren rond bestaande steden.
  • Bestaande winkelcentra worden versterkt.
  • Automobiliteit wordt beperkt.

De nieuwe grootschalige woonwijken bij de steden noemen we Vinex-wijken. In veel van die Vinex-wijken wordt nog steeds gebouwd, maar in 2005 ging het ministerie toch een andere kant op. De nadruk lag niet meer alleen bij de nieuwe wijken.

Stadsvernieuwing

Je hebt gelezen dat Nederlanders van het platteland naar de steden trokken. Daarna zag je hoe ze van de stad terug naar de dorpen gingen of naar de nieuwe wijken rondom de bestaande steden verhuisden. Deze beweging is nog steeds gaande.

Bestudeer in de kennisbank de pagina's

Segregatie en re-urbanisatie

Er is echter ook een tegenbeweging op gang gekomen. Het gevolg van de verhuizing naar de dorpen en nieuwe wijken was dat veel mensen uit de bestaande stadswijken wegtrokken. In Utrecht bijvoorbeeld werd het hele stadscentrum gesloopt en vervangen door het winkelgebied Hoog Catharijne. Veel stadscentra bestonden uit vooroorlogse, verpauperde wijken die werden vervangen door kantoren en winkels. Overdag was het daar best nog wel levendig, maar ’s avonds vaak uitgestorven. Er kwamen steeds meer klachten over de leefbaarheid in de steden.

​In plaats van te slopen, werden de nog bestaande oude wijken gerenoveerd en weer aantrekkelijk gemaakt voor bewoners. Inmiddels is er een overschot aan kantoren en hebben veel winkels in de binnensteden het moeilijk, zodat ook dergelijke panden worden verbouwd tot woningen. Het heeft een hernieuwde trek naar de stad opgeleverd.

Afronding

Begrippen

Urbanisatie
De trek van het platteland naar stedelijk gebied.
Industrialisatie
De omschakeling van het produceren van goederen met de hand naar de productie met machines.
Mechanisatie
Wanneer machines het werk van arbeiders steeds meer overnemen.
Platteland
Gebieden met een lage bebouwingsdichtheid en veel open ruimte.
Stad
Een concentratie van mensen, gebouwen, voorzieningen en activiteiten (wonen, werken en recreëren).
Suburbanisatie
De trek van stedelijk gebied naar het direct omliggende platteland.
Groeikernen
Kleinere gemeenten die de suburbanisatie van een of meerdere nabijgelegen steden moesten opvangen door te groeien en aldus huisvesting te bieden.
Forensisme/Forens
Hiervan is sprake wanneer iemand woont in de ene en werkt in een andere plaats / stad.
Slaapsteden
(Voor)steden die overdag nagenoeg uitgestorven zijn, omdat iedereen in de nabij gelegen grotere stad werkt.
Stedelijk gebied
Gebied met daarin diverse agglomeraties en stadsgewesten dat functioneel een eenheid vormt.
Agglomeratievorming
Een stad met daaraan vastgegroeide omliggende dorpen en steden.
Megastad
Een stad met meer dan 10 miljoen inwoners.
Re-urbanisatie
Wanneer na een lange periode van bevolkingsafname het aantal stadsbewoners weer stijgt.
Stadsdelen/Stadswijken (bijv. centrum)
Onderdelen waaruit een stad is opgebouwd.
Grondprijs
De prijs van een vierkante meter grond.
Segregatie
Het apart wonen van bevolkingsgroepen van elkaar (ruimtelijke segregatie). Deze bevolkingsgroepen hebben weinig contact met elkaar (maatschappelijke segregatie).
Stadsvernieuwing
Het verbeteren van oude woonwijken door renovatie (het opknappen van woningen) en sanering (sloop en nieuwbouw van woningen) in Nederland in de jaren zeventig en tachtig.
Leefbaarheid
Hoe prettig iemand in zijn of haar leefomgeving woont.

Voor je begint aan de afsluiting maak je de toets 'Urbanisatie'.
De toets bestaat uit een aantal gesloten vragen.

Als je alle vragen beantwoord hebt, zie je je score.
Je krijgt van de vragen die je fout hebt, het goede antwoord te zien.

Als eindproduct van deze opdracht maak je samen met twee klasgenoten een nieuwsitem over urbanisatie voor het Journaal.

In een kort verslag schets je het verschil tussen het leven op het platteland en dat in een megastad. Ook noem je de problemen waar mensen in megasteden tegenaan lopen.
Je benoemt voor- en nadelen en vertelt wat over het ontstaan van megasteden.
Ook leg je uit waarom mensen vanuit de stad weer naar het platteland (willen) terugkeren.
Je kunt bij voorbeeld twee verschillende jongeren interviewen over hun leefsituatie. Je kunt de informatie uit deze opdracht gebruiken en informatie zoeken op internet.

Het journaal-item is tussen de 2 en 5 minuten lang.
Oefen samen voordat jullie je nieuwsitem voor de klas presenteren.

Klaar?
Je laat de tekst van het nieuwsitem beoordelen door je docent.
Bij de beoordeling wordt gelet op:

  • Inhoud: laat het Journaalitem de belangrijkste aspecten van urbanisatie zien?
  • Presentatie: hebben jullie het goed voorbereid en komt de presentatie duidelijk en helder over?
  • Vorm: is het verslag met zorg gemaakt? Is het interessant, pakkend, origineel of grappig?
  • taalfouten: bevat het niet te veel taalfouten?

 

 

Interview afnemen

Je bevraagt een ander over een bepaald onderwerp.

 

Presentatie maken

Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.

 

Intro

  • Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
    Kun je uitleggen wat urbanisatie is?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Lees de leerdoelen van deze opdracht nog eens door.
    Kun je uitleggen waarom stadsvernieuwing bijdraagt aan een beter leefmilieu?

Hoe ging het?

  • Inhoud
    Wist je al veel over urbanisatie? Kun je ook uitleggen welke fase tussen urbanisatie en re-urbanisatie zit?
  • Eindopdracht B
    Wat vond je van de eindopdracht? Hebben jullie een informatief en interessant journaal-item samengesteld? Gaf het voldoende informatie over dit onderwerp? Dan heb je de lesstof goed begrepen!

  • Het arrangement Urbanisatie_NL_HV is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Auteur Kunskapsskolan
    Laatst gewijzigd
    2020-05-07 17:30:45
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Leerniveau
    HAVO 3; VWO 3;
    Leerinhoud en doelen
    Aardrijkskunde; Bevolking en ruimte; Ruimtelijke ontwikkeling;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    2 uur 0 minuten

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content Aardrijkskunde. (2019).

    Urbanisatie - hv123

    https://maken.wikiwijs.nl/63723/Urbanisatie___hv123

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Urbanisatie

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van