Voortplanting mavo 2 BVJ thema 4

Voortplanting mavo 2 BVJ thema 4

Startpagina

Op deze pagina kan jij informatie vinden over thema 4. Het kan een extra verduidelijking zijn op het boek of een klein beetje extra informatie die je nodig hebt. Dit kan jou helpen voor het maken van de opdrachten!

Je ziet drie kopjes met lessen staan, les 1, les 2 en les 3. Als je hier op klikt, krijg je de verschillende paragraven te zien en een bijbehorende opdracht. Lees eerst de paragraven door van je boek, dan die van de website en maak de opdracht! Ook staan er soms video's bij de paragraven voor extra verduidelijking.
Na elke les kan je via een link feedback geven. Doe dit, want hierdoor kunnen wij de website aanpassen aan jullie wensen.

Uiteindelijk is er een test die jou laat inzien of je de stof beheerst.

De leerdoelen van dit hoofdstuk zijn:

- Je kan de primaire en secundaire geslachtskenmerken benoemen bij jongens en meisjes.

- Je kan de lichamelijke veranderingen in de puberteit aangeven.

- Je kan de functies en kenmerken van beide voortplantingsstelsels noemen.

- Je kan beschrijven hoe een zaadlozing kan plaats vinden.

- Je moet kunnen beschrijven wat ovulatie en menstruatie is en kunnen aangeven wanneer deze processen in de menstruatiecyclus plaatsvinden.

- Je moet kunnen beschrijven welke veranderingen er in het lichaam van een vrouw optreden, nadat bevruchting heeft plaatsgevonden

- Je kan enkele methoden van geboorteregeling kunnen beschrijven en de betrouwbaarheid daarvan.

- Je kan beschrijven wat er aan de hand is bij chlamydia en aids.

 

SUCCES!

Les 1 Basisstof 1, 2 en 3

1 Je verandert

Zoals je in je boek leest zijn er primaire en secundaire geslachtskenmerken.

De primaire geslachtskenmerken zijn al aanwezig vanaf je geboorte. Voor een jongen is dat de penis en de balzak en voor de vrouw is dat de vagina en de schaamlippen.

In de puberteit gaat er veel gebeuren in het lichaam. Onder invloed van hormonen treden er allerlei veranderingen op. Hormonen worden gemaakt in hormoonklieren en via het bloed komen de hormonen op de juiste plek.

Als je in de puberteit komt ga je opeens hard groeien, dat noemen we een groeispurt. Door de hormonen worden secundaire geslachtskenmerken ontwikkelt. Dit zijn kenmerken waardoor je ziet een meisje een vrouw wordt. Denk aan de ontwikkeling van borsten, bredere heupen, meer vetweefsel rond de buik, okselhaar en schaamhaar en het meisje gaat menstrueren (wordt ongesteld). Jongens krijgen vaak, maar niet altijd borsthaar, een baard en een lagere stem. Dit gebeurt dus onder invloed van hormonen.

Ieder mens is uniek door God geschapen. Het verschilt per persoon wanneer deze veranderingen optreden. Uiterlijke verschillen zijn er ook, net zoals je gezicht verschilt van iemand anders, kunnen ook de geslachtskenmerken verschillen.

Naast deze lichamelijke veranderingen vinden er ook geestelijke en sociale veranderingen plaats in de pubertijd. Je wordt zelfstandiger, gaat steeds meer je eigen mening vormen en seksualiteit wordt belangrijker

Secundaire geslachtskenmerken

2 Voortplantingsstelsel man

Voor de uitleg van alle onderdelen van het geslachtsorgaan, kan je het filmpje bekijken die mevrouw Schellevis heeft gedeeld via de weekplanner. In je boek op blz. 129 staat een duidelijke afbeelding met alle onderdelen en de uitleg daarvan.

Erectie
Een penis is in normale toestand 'slap', hij hangt dan naar beneden. Als een man opgewonden raakt, wordt deze vaak groter en stijf. Dat komt doordat de ader van de penis (die normaal het bloed afvoert van de penis naar het hart) vernauwd wordt. Hierdoor is er meer bloed in de zwellichamen van de penis en wordt deze hard. Dit noemen we een erectie. Dit is handig voor de voortplanting van de mens. Hierdoor kan de penis in de vagina van de vrouw geschoven worden.

Klaarkomen
De eikel is heel gevoelig en als deze geprikkeld wordt, kan de man een orgasme krijgen (klaarkomen), dit geeft een prettig gevoel. Hij krijgt een zaadlozing. Dit kan door het hebben van seks of door het schuiven van de voorhuid over de eikel (aftrekken).

Zaadlozing
Jongens kunnen een natte droom krijgen. Ze krijgen in hun slaap dan een zaadlozing. Jongens maken vanaf de pubertijd continue zaadcellen aan in de teelballen en slaan het weer op in de bijballen. Soms moeten de zaadcellen plaatsmaken voor nieuwe en kan dat gebeuren door een natte droom. Per zaadlozing komen er wel 100 tot 650 miljoen zaadcellen vrij!

Sperma
Sperma bestaat voor een groot deel uit vloeistof, anders kunnen de zaadcellen niet leven. zaadcellen bestaan uit een kop en een staart. De staart hebben ze nodig om naar de eicel toe te zwemmen. De kop bevat al het DNA.
Een zaadcel kan wel 5 dagen overleven in de baarmoeder, het heeft dus vijf dagen de tijd om een eicel te bevruchten. Wanneer er geslachtsgemeenschap is geweest en in die 5 dagen krijgt de vrouw haar eisprong, is de kans groot dat ze zwanger wordt. (De eicel van de vrouw kan 24 uur overleven, dus eigenlijk is de vrouw 7 dagen per maand vruchtbaar).

3 Voortplantingsstelsel vrouw

In één van de filmpjes die mevr. Schellevis heeft gestuurd, kan je de uitleg vinden over het vrouwelijke geslachtsorgaan en de onderdelen kan je leren in het boek op blz. 132. en 135.

Eicel en eisprong
Terwijl jongens in de pubertijd pas beginnen met het aanmaken van zaadcellen, beginnen meiden hier al veel eerder mee. Dit gebeurt namelijk wanneer het meisje nog een baby in de baarmoeder is. Vanaf de geboorte zijn alle eicellen al aanwezig in de eierstokken, maar de eicellen zijn nog niet helemaal ontwikkeld. De ontwikkeling begint in de pubertijd. Vanaf de pubertijd tot de overgang (rond 50e jaar) komt er elke maand 1 eicel tot rijping. De eicellen rijpen in de eierstokken, wanneer deze gerijpt is, springt deze in de eileider. Dit noemen we de eisprong of ovulatie.
Als het eitje uit de eierstok is gesprongen gaat het eitje via de eileider naar de baarmoeder. Het eitje kan in de eileider bevrucht worden door één zaadcel! Als de eicel niet bevrucht is in de eileider wordt het eitje opgenomen door het lichaam en wordt het meisje of de vrouw ongesteld.

Bevruchting
Is het eitje wel bevrucht in de eileider. Dan smelten de twee celkernen met DNA samen. 1 celkern van de man en 1 celkern van de vrouw. Dit noemen we bevruchting. Nu is de vrouw zwanger. De eicel kan maar door 1 zaadcel bevrucht worden! Daarna wordt de eicel ondoordringbaar voor de ander zaadcellen.

Vervolgens gaat de eicel zich delen en gaat richting de baarmoeder. Daar gaat het zich innestelen in het slijmvlies van de baarmoederwand. Deze is dik geworden en zit vol met bloedvaatjes van de moeder.

Het uitwendige geslachtsorgaan van de vrouw.
Zoals in het boek staat op blz. 135 is de vagina voor veel vrouwen niet zo gevoelig en kunnen veel vrouwen geen orgasme krijgen van penetratie (penis in de vagina). De clitoris is wel heel gevoelig. Bekijk de afbeelding in je boek. Dit ziet er uit als een klein puntje, maar is in werkelijkheid veel groter. Er zitten heel veel zenuwen in de clitoris maar ook daaromheen. Door de clitoris te prikkelen kan de vrouw klaarkomen, dit heet ook wel vingeren.
Voor vrouwen kan klaarkomen lastiger zijn dan voor de man.

Als een vrouw opgewonden wordt, produceren klieren bij de vagina slijm, zodat penetratie soepeler gaat, eigenlijk soort glijmiddel.

penetratie kan de eerste keren pijnlijk zijn voor een vrouw. Het is belangrijk dat ze ontspannen is, hierdoor zal het minder pijnlijk zijn.

Maagdenvlies
Het maagdenvlies kan verschillen per vrouw. Er zit altijd een opening in, zodat onder andere het bloed van de ongesteldheid via de vagina naar buiten kan.
Sommige vrouwen bloeden bij de eerste keer seks, maar sommige vrouwen bloeden niet omdat het maagdenvlies kan verschillen van elkaar. Zie blz. 136 van je boek.

Opdracht les 1

Socrative voortplanting les 1
Ga naar deze site en beantwoord 6 korte vragen! Dit is gelijk een oefening voor de toets. De inlogcode is SCHOUTEN951

Kort feedback formulier
Dit duurt misschien 2 minuten, maar daardoor kunnen wij de website voor jullie aanpassen en verbeteren :)

Les 2 Basisstof 4 en 6

4 Menstruatie

Zoals je in de vorige les hebt geleerd, wordt een meisje/vrouw, iedere maand ongesteld. Ongesteld en menstruatie betekenen eigenlijk hetzelfde. Iedere maand wordt de baarmoeder klaar gemaakt om er een kindje in te laten groeien. De baarmoederwand wordt dan dikker gemaakt. De baarmoederwand bestaat uit slijmvliezen en bloedvaten. Iedere maand wordt deze dikker door meer slijmvliezen en meer bloedvaten aan te maken.

In de vorige les hebben we ook geleerd dat iedere maand er 1 eicel tot rijping komt in één van de twee eierstokken. Na de ovulatie/eisprong komt het eitje in de eileider en gaat richting de baarmoeder. Als de eicel in de eileider niet wordt bevrucht wordt de eicel opgenomen door het lichaam. De dikke baarmoederwand is dan ook niet meer nodig, want er hoeft geen kindje zich meer in te nestelen in de baarmoederwand. Het lichaam gaat dan die slijmvliezen en bloedvaten afstoten en dat gaat via de vagina naar buiten. Dit noemen we menstruatie of ongesteldheid.

Iedere maand speelt deze cyclus zich opnieuw af. Daarom noemen we dit de menstruatiecyclus. De cyclus duurt ongeveer 28 dagen maar dat kan ook korter of langer zijn. Dag 1 is de dag van je eerste ongesteldheid. Op de 14e dag ongeveer, vind de ovulatie plaats. Deze hele cyclus gebeurt onder invloed van hormonen. Hormonen kunnen invloed hebben op het gedrag van vrouwen. Soms zitten ze daardoor minder in hun vel en ze kunnen ook last hebben van buikkrampen of rugpijn net voordat ze ongesteld worden of tijdens hun ongesteldheid.

Er zijn verschillende producten die een vrouw kan gebruiken om het bloed op te vangen. De meest bekende zijn maandverband en tampons. Je kan zien hoe dat werkt op blz. 137 van je boek. Tegenwoordig zijn er ook speciale cups die het bloed op kunnen vangen. Deze breng je in en deze kan je maximaal 12 uur gebruiken, daarna moet je het echt weer legen en schoonmaken en kan je hem weer gebruiken. Dit is goed voor het milieu en goedkoper.

 

6 Zwangerschap en geboorte

Als de eicel in de eileider wordt bevrucht door een spermacel, gaat het zich daarna gelijk delen. De vrouw is zwanger. Het gaat zich delen totdat er een bolletje ontstaat van cellen. Als het in de baarmoeder is aangekomen gaat het zich innestelen in de baarmoederwand. Die baarmoederwand bestond uit slijmvlies en bloedvaten van de moeder.
Door de hormonen die het embryo (de baby) afgeeft wordt de moeder niet ongesteld.

In het vorige hoofdstuk hebben jullie geleerd dat er in de haarvaten voedingsstoffen kunnen worden uitgewisseld. Deze uitwisseling vind ook plaats tussen het embryo en de moeder. Zo komt het embryo aan de benodigde voedingsstoffen. In het begin vind deze uitwisseling plaats in de baarmoederwand en later in de placenta/moederkoek. Zo krijgt het embryo alle benodigde voedingsstoffen en zuurstof.

Door hormonen, gaat de moeder melkklieren ontwikkeld in haar borsten zodat ze het kindje kan voeden na de geboorte.
Het schijnt dat mannen ook borstvoeding kunnen geven als ze elke dag gaan kolven. Hier het filmpje.

Na ongeveer 9 maanden wordt als het goed is de baby geboren. Door hormonen van de moeder en van de baby worden de weeën in gang gezet. Deze worden steeds sterker. Als de moeder 10 centimeter ontsluiting heeft, mag zij gaan persen. De weeën zijn dan een stuk heftiger. We noemen dit persweeën. De baby komt er via de vagina uit. Als er complicaties zijn, waardoor er geen natuurlijke bevalling kan plaatsvinden, dan wordt er een operatie uitgevoerd om het kindje uit de baarmoeder te halen. Dit heet een keizersnede.

De verloskundige begeleid de bevalling, een kraamverzorgende helpt de eerste week met het verzorgen van de baby, de moeder en helpt in het huishouden.

Opdracht les 2

Voor deze les moet je een conceptmap online maken. Dit is eigenlijk een samenvatting. Hiervoor moet je het programma Coggle gebruiken. Website Coggle

Gebruik korte stukjes tekst. Als je de tekst niet helemaal meer kunt zien, doordat de lijn niet lang genoeg is, dan kan je met je muis op de lijn gaan staan en die kan je een beetje omhoog of naar beneden slepen, zodat je geschreven tekst wel zicht baar is.

Ik heb een voorbeeld gemaakt:

Kort feedback formulier
Laat even in 2 minuten weten of de website voor jou werkt, waarom wel of juist waarom niet?

Les 3 Basisstof 7 en 8

7 Geboorteregeling

1 + 1 = 2 , door seks te hebben kan je zwanger worden. De kans is zelfs groot dat een vrouw zwanger wordt (als je vruchtbaar bent). Mensen die (nog) geen baby willen, gebruiken daarom voorbehoedsmiddelen.

Periodieke onthouding
Sommige mensen vinden voorbehoedsmiddelen een gedoe en doen daarom aan periodieke onthouding. Dus ze hebben op bepaalde dagen geen seks. Zoals jullie hebben geleerd, duurt de gemiddelde menstruatiecyclus ongeveer 28 dagen. Rond de 14e dag vind de eisprong plaats. De eicel kan 24 uur dus 2 dagen overleven in de eileider! OH, maar dan is er niets aan de hand zou je zeggen toch? Dan hoef je maar twee dagen in de maand geen seks te hebben, om een zwangerschap te voorkomen.
Ja maar wacht even.. Wat als het eitje een dag eerder springt? Of een dag later? Sommige vrouwen worden wel eens later ongesteld dan dat ze normaal worden. Daarnaast is het heel belangrijk om niet te vergeten dat zaadcellen wel 5 dagen kunnen rondzwemmen in de baarmoeder en eileiders! Dus als een man 5 dagen voor de eisprong een spermalozing krijgt in de vrouw, dan is er alsnog een kans dat er een bevruchting plaatsvindt. Daarom is periodieke onthouding niet geheel betrouwbaar.

Voor het zingen de kerk uit
Sommige stellen doen aan coïtus interrupus (op blz.147 tekstboek staat uitleg). Dit is ook onbetrouwbaar, omdat er wel voorvocht in de vagina komt, waar vaak nog levende spermacellen in kunnen zitten. Soms is de man ook te laat met het terugtrekken, waardoor er alsnog een spermalozing in de vagina plaatsvindt.

Condoom
Een bekend voorbehoedsmiddel is natuurlijk de condoom. Het fijne is dat deze als enige beschermt tegen soa's! (Tekstboek blz. 148).

De pil
In het boek (blz. 149) en op internet kan je heel veer informatie vinden over de pil. Deze slikt een vrouw dagelijks, hierdoor komt er geen eicel vrij, waardoor er geen bevruchting kan plaatsvinden. Wat niet in het boek staat is dat vrouwen psychische klachten kunnen krijgen van de pil door de hormonen die er inzitten. Dit kan depressieve gevoelens geven onder andere en de zin in seks kan verminderen. Als dit het geval is, moet dit worden besproken met de huisarts.

Morning-after pil
Wat nog niet staat beschreven in het boek over de morning-after pil, is dat dit ook een grote hoeveelheid hormonen bevat. Ook door deze pil, kan een vrouw kribbig worden en kan bijvoorbeeld trombose (bloedpropje) veroorzaken.

 

8 Seksueel overdraagbare aandoeningen

Soa's

Lees eerst het tekstboek op blz. 152 om deze paragraaf te lezen.

Er zijn dus veel verschillende soa's. Sommigen zijn een bacterie en sommige worden veroorzaakt door een virus. Een soa wordt overgedragen als er een besmet persoon in intiem contact komt met iemand anders. Door zoenen, seks via anus of geslachtsorganen kan het worden overgedragen. Elke soa heeft zo zijn eigen symptomen, maar soms merk je helemaal niet dat je een soa heb. Dit kan erg gevaarlijk zijn, want daardoor kan je andere mensen blijven besmetten, maar je kan er ook zelf onvruchtbaar van worden. Bijvoorbeeld als chlamydia (bacterie) niet optijd wordt behandeld kan een eileider worden afgesloten (zie blz 153).

Aids
Aids is een gevaarlijke soa, hieraan kunnen mensen zelfs overlijden! Aids is een virus dat ook via het bloed, moedermelk, voorvocht, sperma en vaginaal vocht kan worden overgedragen. In het begin zijn er nog geen verschijnselen van het virus. Dit kan maanden tot jaren duren. Door een test kan je seropositief getest worden. Je draagt het virus dan bij je.

Wat doet het HIV-virus eigenlijk?
Het vernietigt je witte bloedcellen. Witte bloedcellen zorgen er normaal juist voor dat verkeerde bacteriën en virussen worden vernietigt. Hoe langer je het HIV virus hebt, hoe meer witte bloedcellen er vernietigt worden, hoe minder je lichaam verkeerde bacteriën en virussen kan uitschakelen, dus je wordt eerder ziek. Op langer termijn heeft je lichaam niet meer genoeg witte bloedcellen om ziekten in je lichaam te bestrijden, waardoor je aan een simpele ziekte kan overlijden. Om dit proces te vertragen krijg je HIV-remmers voorgeschreven. Hierdoor kan je langer blijven leven.

Verbetering
Tegenwoordig zijn deze medicijnen enorm verbetert. Er zijn enkele personen op de wereld die door een verandering in het DNA imuun zijn voor het HIV-virus. Deze kunnen niet besmet worden. Onderzoekers zijn hier volop mee bezig, om te kijken of ze dit kunnen overzetten naar andere mensen zodat die ook imuun worden.

Soatest 
Als je wisselende bedpartners hebt, laat je dan wel eens testen voor de zekerheid. Door met een condoom te vrijen, vrij je veilig.

Kort feedback formulier

Oefentoets voortplanting

Oefening: Oefentoets voortplanting

Start

Eindtoets