Schildklier
Het doel van de les is dat jullie op een professionele manier voorlichting kunnen geven aan patiënten wanneer ze vragen hebben over de werking van de schildklier of klachten die hierbij horen. Bij de PRS les gaan jullie casussen spelen die betrekking hebben op de schildklier en waarbij je patiënten moet kunnen adviseren volgende de NHG richtlijnen.
Lees de volgende tekst goed door zodat je gaat begrijpen hoe de schildklier werkt.
Schildklierwerking
Probeer de volgende basis informatie te begrijpen over de werking van de schildklier. Hierna kun je pas de volgende stappen begrijpen.
Een goed werkende schildklier is essentieel voor een goed werkend lichaam. De schildklier is een vlindervormig orgaan in de hals. De schildklier maakt schildklierhormonen aan: T4 (thyroxine) en een beetje T3 (tri-joodthyronine). De schildklier geeft deze hormonen af aan het bloed, dat het transport naar alle organen en weefsels verzorgt. Een goed werkende schildklier maakt precies genoeg schildklierhormoon aan, je merkt dan niets van je schildklier. Ook wordt er schildklierhormoon opgeslagen en afgegeven.
Schildklier werking
De hersenen sturen de schildklier aan:
De werking van de schildklier wordt geregeld vanuit de hersenen, door twee kleine organen :
- de hypothalamus
- de hypofyse
Als er te weinig schildklierhormoon in het bloed zit dan zorgen de hypothalamus en de hypofyse ervoor dat de schildklier meer schildklierhormoon gaat aanmaken. En omgekeerd als er te veel schildklierhormoon in het bloed zit dan zorgen de hypothalamus en de hypofyse ervoor dat de schildklier minder schildklierhormoon gaat aanmaken.
Door dit terugkoppelingsmechanisme is bij een gezonde schildklier de juiste hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed aanwezig. De hypothalamus maakt voor dat doel TRH aan en de hypofyse TSH.
De schildklier vergelijken met een thermostaat:
Vergelijking met een thermostaat:
Dit terugkoppelingsmechanisme kan het beste worden vergeleken met de thermostaat van de centrale verwarming: als het kouder is dan de ingestelde temperatuur dan gaat de verwarming aan. Als het warmer is dan gaat de verwarming lager of uit.
Klik op de afbeelding: schildklier thermostaat
Schildklierwerking
Klik op bovenstaande link om nog een video te bestuderen over de werking van de schildklier.
Schildklierproblemen
Als een zieke schildklier te veel schildklierhormoon aanmaakt (hyperthyreoïdie) zal de productie van TRH en TSH verminderen. Maar omdat deze zieke schildklier niet meer onder controle staat van de hypothalamus en de hypofyse zal de schildklier de hormoonproductie niet verminderen.
Als een zieke schildklier te weinig schildklierhormoon aanmaakt (hypothyreoïdie) zal de productie van TRH en TSH toenemen, in een poging de traag werkende schildklier weer aan de gang te krijgen.
Bekijk deze video over schildklierproblemen
Te trage werking van de schildklier:
Te trage schildklier:
Te weinig schildklierhormoon (hypothyreoïdie):
Als de schildklier te weinig hormonen aanmaakt, krijg je een trage stofwisseling: de verschillende processen in het lichaam verlopen langzamer. De medische term is hypothyreoïdie, maar wordt ook wel langzame, trage of langzaam werkende schildklier genoemd. Hypothyreoïdie kan tijdelijk zijn, maar is meestal blijvend. In Nederland zijn naar schatting 500.000 mensen met een te trage schildklier.
Oorzaken trage schildklier:
Er zijn verschillende oorzaken van hypothyreoïdie. De meest voorkomende is de ziekte van Hashimoto. Deze auto-immuunziekte is niet te genezen.
Klik op de afbeelding: trage schildklier symptomen
Behandeling trage schildklier:
De behandeling bestaat uit medicijnen met synthetisch schildklierhormoon, levothyroxine. Als de schildklier nog gedeeltelijk werkt, vullen de medicijnen het tekort aan. Wanneer de schildklier niet meer werkt, vervangen de tabletten de functie van de hele schildklier. Er bestaat geen medicijn dat de schildklier kan genezen. Als je goed bent ingesteld op medicijnen kun je in het algemeen een normaal leven leiden.
Te snelle werking van de schildklier:
Te snelle schildklier:
Te veel schildklierhormoon (hyperthyreoïdie):
Bij hyperthyreoïdie maakt de schildklier te veel schildklierhormoon. Vaak wordt het een te snelle of te snel werkende schildklier genoemd. Als de schildklier te veel hormonen aanmaakt, krijg je een te snelle stofwisseling. De verschillende processen in het lichaam verlopen dan sneller. Soms is de te snelle werking van de schildklier tijdelijk. De schildklier gaat daarna weer normaal werken. Het komt ook voor dat hij daarna te weinig hormoon maakt (hypothyreoïdie).
Oorzaken (vormen) snelle schildklier:
De te snelle werking van de schildklier kan verschillende oorzaken hebben, maar in ongeveer 70-80% van de gevallen is de ziekte van Graves de oorzaak, een auto-immuunziekte.
Klik op deze link en bekijk de video over de te snel werkende schildklier
Lang niet alle patiënten met de schildklierziekte van Graves krijgen ook de oogziekte van Graves.
Bij de oogziekte van Graves is er sprake van een ontsteking van het weefsel achter en rond de ogen, dat meestal vrij typische veranderingen in het uiterlijk geeft:
De oogziekte van Graves
Door verdikking van de oogspieren, toename van vetweefsel en littekenvorming neemt de druk in één of beide oogkassen toe. Hierdoor gaan de oogleden opzwellen en de ogen uitpuilen. De ogen kunnen daardoor niet goed meer sluiten en de oogspieren kunnen niet goed meer bewegen waardoor dubbel- of scheelzien ontstaat. Soms wordt de druk op de oogzenuw daarbij zo groot, dat het zien verstoord raakt.
Behandeling snelle schildklier:
De behandeling hangt af van de oorzaak van de ziekte. De meest voorkomende oorzaak (de ziekte van Graves) wordt behandeld met
- medicijnen
- radioactief jodium en/of
- een operatie
De keuze hangt af van de ernst en/of aanwezigheid van de oogziekte.
Klik hierop en begrijp de symptomen bij te snel of te traag werkende schildklier:
