Een teek is klein (1 tot 3 millimeter), bruinzwart en lijkt op een spinnetje. Teken kruipen. Ze kunnen niet springen of vliegen. Teken leven vooral in struiken en hoog gras, in bossen, heide, duinen, parken en tuinen. Ze houden van een vochtige omgeving. Ze zijn vooral actief van maart tot november, zodra het warmer is dan 7 graden. In Nederland worden 1 miljoen mensen per jaar door een teek gebeten. Ook in het buitenland komen teken voor.
Teken kruipen op mensen en dieren en bijten zich vast in de huid. Je ziet dan een zwart puntje op de huid.
De teek zuigt zich langzaam vol met bloed. De teek ziet er dan uit als een grijs of bruinzwart bolletje van ongeveer 1 centimeter (zo groot als een erwt). Na enkele dagen laat de teek vanzelf los.
Een tekenbeet kan overal op het lichaam voorkomen. Vooral op warme vochtige plekken zoals de oksels, de liezen, de knieholtes en de bilspleet. Bij kinderen vaak ook op het hoofd, in de nek (op de haargrens) en achter de oren.
kan een tekenbeet kwaad ?
Sommige teken hebben de Lyme-bacterie bij zich. ( Borelia Burgdorferi ) Bij een tekenbeet kan die bacterie door uw huid naar binnen gaan. U kunt dan de ziekte van Lyme krijgen.
In Nederland is gemiddeld 1 op de 5 teken drager van de Lyme-bacterie. In sommige delen van het land heeft de helft van de teken de bacterie bij zich. In andere delen is er bijna niet een teek met die bacterie.
De kans dat u de ziekte van Lyme krijgt, is klein. Van de 100 mensen met een tekenbeet, krijgen er 2 of 3 de ziekte van Lyme.
Hoe langer een teek in de huid zit, hoe meer kans dat u de bacterie krijgt.
De kans is klein als de teek korter dan 24 uur in uw huid zit.
Teken kunnen ook het TBE-virus (tick-borne-encephalitis-virus) bij zich hebben. Dit virus komt in Nederland bijna niet voor. Het komt meer voor in Scandinavië, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Tsjechië, Slowakije, Rusland en in Centraal-Azië.
Het virus kan een hersenontsteking of een hersenvliesontsteking veroorzaken. Er zijn in Nederland maar een paar mensen die dit virus van een teek hebben gekregen. Waarschijnlijk van een teek op Sallandse Heuvelrug of op de Utrechtse Heuvelrug.
Er zijn meer ziekten die u via teken kunt krijgen. Dit zijn meestal ziekten waar u weinig of niets van merkt. Ze gaan ook vanzelf over.
Hoe verwijder ik een teek ?
Let op: U mag een vastzittende teek niet met alcohol, olie, nagellak, zeep of andere middelen bewerken of verdoven. Het zou de kans op besmetting kunnen vergroten.
Zo verwijdert u de teek:
U kunt het best met een puntig pincet de teek zo dicht mogelijk op uw huid vastpakken.
Houdt de pincet parallel aan de huid en trek de teek voorzichtig, zonder te draaien uit de huid (gebruikt u een speciale tekenpincet, lees dan de gebruiksaanwijzing).
Als de kop van de teek hierbij afbreekt en in de huid achterblijft is dat niet erg. Het resterende stukje komt er vanzelf weer uit, net als bij een splinter. Het kan wel gaan ontsteken.
Maak na het verwijderen van de teek het wondje schoon met een alcohol (70%) of povidonjood oplossing. Heeft u dat niet, was het dan goed met water en zeep.
Controleer of u nog meer tekenbeten heeft.
Noteer in uw agenda:
de datum van de tekenbeet.
de streek en het land waar u op dat moment was.
de plek van uw lichaam waar de teek zat. Markeer met een pen de plek op de huid of maak er een foto van.
Wat te doen na verwijderen ?
Teek korter dan 24 uur op de huid
Heeft u de teek direct verwijderd, en heeft de teek minder dan 24 uur op de huid gezeten?
Dan is de kans op de ziekte van Lyme klein, kleiner dan 2-3%.
Antibiotica zijn dan niet nodig. Gebruik van antibiotica heeft dan meer nadelen dan voordelen, omdat ze ook bijwerkingen hebben.
U kunt dan beter afwachten en de komende 3 maanden goed opletten of tekenen van de ziekte van Lyme ontdekt.
Bijvoorbeeld een rode of rood-blauwe vlek rond de tekenbeet of op een andere plek van uw lichaam. Bij een donkere huid kan de vlek er gelig of blauwig uitzien. Zie ook Wanneer contact opnemen.
Ontdekt u tekenen van Lyme? Dan is de ziekte nog goed te behandelen met antibiotica.
Teek langer dan 24 uur op de huid
Denkt u dat de teek al langer dan 24 uur in uw huid heeft gezeten?
Dan kunt u kiezen tussen afwachten of behandelen. Bespreek dit met uw huisarts:
U kunt afwachten en de komende 3 maanden goed opletten of u tekenen van de ziekte van Lyme ontdekt (zie ook Wanneer contact opnemen). Die kans is klein: Van de 100 mensen die een tekenbeet hebben, krijgen 2 tot 3 de ziekte van Lyme (2-3 procent). Ontdekt u tekenen van Lyme? Dan kunt u alsnog antibiotica nemen om de ziekte te behandelen.
Of u kunt binnen 72 uur na verwijderen van de teek 1 keer antibiotica innemen om de ziekte te voorkómen.
De kans dat u dan nog de ziekte van Lyme krijgt is klein. (Later dan 72 uur na verwijderen van de teek helpt deze behandeling niet om de ziekte te voorkómen).
Wanner moet ik naar de huisarts ?
Maak een afspraak bij uw huisarts (dit hoeft niet dezelfde dag):
als u verschijnselen krijgt die kunnen passen bij de ziekte van Lyme:
als er binnen enkele dagen tot 3 maanden - rond de tekenbeet - een rode of blauwrode vlek of ring ontstaat van 5 centimeter of groter; bij een donkere huid kan de vlek er gelig of blauwig uitzien; neem dan binnen 1 tot 2 dagen contact op.
als u ergens op uw lichaam een verkleuring, rode of blauwrode vlek of ring ontdekt die langzaam groter wordt (óók als u géén tekenbeet heeft opgemerkt).
als u enkele dagen tot maanden na een tekenbeet een of meer klachten krijgt zoals:
- een gevoel alsof u griep heeft (koorts, hoofdpijn, spierpijn,
moeheid)
- een of meer dikke en pijnlijke gewrichten
- uitstralende pijn, tintelingen of minder kracht in
uw arm, been of romp
- u ziet ineens dubbel of krijgt ineens een scheef gezicht.
Het arrangement Tekenbeet is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
D van der Weide
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-04-06 14:29:03
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
