De zeespiegel stijgt gemiddeld met 3,2 millimeter per jaar en in Nederland is de temperatuur de afgelopen eeuw met 2°C toegenomen. Dit komt doordat steeds meer broeikassen zich in de lucht verzamelen. Deze broeikassen zorgen ervoor dat de warmte goed wordt vastgehouden. De belangrijkste broeikassen zijn methaan, lachgas, waterdamp en CO2 en deze gassen zijn ook wel bekend onder koolzuurgas.
De gevolgen van de opwarming van de aarde zijn schrikbarend. Dieren kunnen de verschuivingen in ecosystemen niet bijhouden. Dit leidt tot het uitsterven van veel verschillende diersoorten. De opwarming van de aarde heeft ook gevolgen voor de landbouw. Er vinden steeds meer misoogsten plaats en dit leidt tot minder opbrengsten en dus honger en armoede. Wanneer we met elkaar overstappen naar een duurzame wereld waarin we bewust omgaan met onze energie, kunnen we ondenkbare gevolgen voorkomen. Daarom gaan jullie een project over duurzaamheid maken.
Wat ga je leren?
Leerdoelen:
1. Na het maken van dit project weet je wat energie is.
2. Na het maken van dit project weet je wat fossiele branbdstoffen zijn en wat hier de voor- en nadelen van zijn.
3. Na het maken van dit project weet je wat groene energie is.
4. Na het maken van dit project weet je wat hoe je energie kunt besparen.
5. Na het maken van dit project weet je wat weet je hoe jou energiezuining jou eigenhuis is.
6. Na het maken van dit project heb je een ontwerp gemaakt van je toekomstige duurzamehuis.
7. Na het maken van dit project weet je hoe je een Powerpoint moet maken in PowerPoint.
8. Na het maken van dit project heb je ervaring op gedaan met het maken van een evaluatie.
Wat is energie?
Energie is een natuurkundige grootheid. De SI-eenheid van energie is joule. Energie wordt vaak aangeduid als de mogelijkheid om arbeid te verrichten. De energie van een systeem is de totale hoeveelheid arbeid die moet worden verricht om vanaf een grondtoestand tot de huidige situatie te komen. Bijvoorbeeld hoeveel arbeid het kost om een zwaar voorwerp vanaf de grond op een tafel te zetten, of de hoeveelheid arbeid om een spiraalveer die eerst ontspannen was een bepaalde afstand in te drukken. De volgende soorten energie zijn er:
Kinetische energie (bewegingsenergie)
Gravitatie-energie (energieverandering in een gravitatieveld: zie ook Potentiële energie)
Elektromagnetische energie
Nucleaire energie (kernenergie)
Warmte (thermische energie)
Straling
Chemische energie
Elektrische energie
Opdracht 1: met welke energie kom je mee in aanraking in je dagelijks leven?
In deze opdracht ga je 5 vormen van energie beschrijven waarmee je dagelijks in aanraking komt en hoe? Deze antwoorden voeg je toe aan je PowerPoint precentatie die je moet maken. Klik op de link voor uitleg over hoe je een PowerPoint presentatie.
Fossiele brandstoffen
Fossiele brandstoffen, zoals olie, kolen en gas, vormen de belangrijkste bron van energie ter wereld. Bij de verbranding van fossiele brandstoffen komt er veel energie vrij, die kan worden gebruikt voor machines, fabrieken, voertuigen en elektriciteitsproductie (het maken van energie).
Naast energie komen er bij de verbranding ook schadelijke stoffen vrij, zoals koolstofdioxide (CO2). CO2 brengt schade aan het mileu en heeft klimaatveranderingen tot gevolg. Daarnaast zijn fossiele brandstoffen schaars: op een gegeven moment raken de voorraden op.
Door deze twee redenen is wil men af van fossiele brandzijn Er is behoefte aan een substantiële verandering, bijvoorbeeld door minder energie te verbruiken en over te stappen op duurzame energiebronnen. Zonne-energie, windenergie en waterkracht zijn bekende voorbeelden.
Wereldwijde energievoorzieningen.
Wat zijn fossiele brandstoffen?
Fossiele brandstoffen zijn verbindingen tussen koolstof- en waterstofatomen. Ze zijn miljoenen jaren geleden ontstaan uit resten van plantaardig en dierlijk leven. Daarom zeggen we ‘fossiele brandstoffen’.
Als een plant of dier sterft, zal deze rotten. Bij dit proces komen verschillende gassen vrij in de atmosfeer. Maar als een plant of dier in een vroeg stadium wordt bedolven onder aarde of slib kunnen deze gassen niet ontsnappen. Het gevolg hiervan is dat plantaardige en dierlijke resten in de loop van honderden tot miljoenen jaren worden samengeperst tot steenkool, aardolie en aardgas. Dit gebeurt onder invloed van de ‘juiste’ temperatuur en druk.
In de loop van miljoenen jaren zijn er gigantische hoeveelheden fossiele brandstof opgeslagen onder de grond. De laatste 100 jaar is er enorm veel uit de grond gehaald, hoewel er nog steeds voor tientallen jaren voorradig is.
Welke fossiele brandstoffen zijn er?
Onder fossiele brandstoffen vallen:
Aardolie
Aardgas
Steenkool
Bruinkool
Turf gewonnen uit hoogveen en laagveen.
Hieronder meer informatie per soort.
Aardolie
Aardolie is een vloeibaar mengsel van zwaardere koolwaterstoffen en voor groot belang van de huidige wereldeconomie. Aardolie is vooral afkomstig uit resten van planten, dieren (plankton) uit ondiepe zeeën. Het ‘zwarte goud’ wordt gewonnen onder de aard- of zeebodem en verwerkt in de petrochemische industrie, bijvoorbeeld voor het maken van benzine, diesel en stookolie. Olie kan ook worden gebruikt om kunststoffen en medicijnen te synthetiseren.
Aardolie is met name afhankelijk binnen de industrie en transportsector. De grootste voorraden bevinden zich in het Midden-Oosten.
Kolen
Steenkool of bruinkool zijn vaste fossiele brandstoffen die bestaat uit afzettingen van planten- en dierenresten. Kolen worden hedendaags vooral gebruikt voor het genereren van elektriciteit. In de Verenigde Staten is 39 procent van de opgewekte elektriciteit afkomstig uit kolencentrales.
Bij de verbranding van kool komen veel schadelijke stoffen vrij, bijvoorbeeld kwik en zwaveldioxide, dat zorgt voor zure regen. Daarnaast komt er veel CO2 vrij.
Aardgas
Aardgas is een gasvormig mengsel van lichte koolwaterstoffen (hoofdzakelijk methaan). Aardgas is daarom schoner dan andere fossiele brandstoffen: bij de verbranding komt er zo’n 30 procent minder CO2 vrij dan bij aardolie en zelfs 45 procent minder dan bij steenkool. Daarnaast komt er bij de verbranding van aardgas bijna geen roet of as vrij. Aardgas wordt vooral gewonnen op plekken waar lang geleden veel planten groeiden. Kortom, fossiele brandstoffen zijn dus niet allemaal even slecht. Wat zijn de voor- en nadelen van fossiele brandstoffen?
Wat zijn de voordelen?
Het gebruik van fossiele brandstoffen kent een aantal belangrijke voordelen:
Het vergaren van fossiele brandstoffen is relatief eenvoudig en daardoor goedkoop.
Fossiele brandstoffen kunnen ook als grondstof worden gebruikt in de chemische industrie.
Fossiele brandstoffen zijn relatief eenvoudig op te slaan en te transporteren.
Een elektrische centrale die gebruik maakt van fossiele brandstoffen kan bijna overal worden gebouwd.
De calorische waarde van (energie in) fossiele brandstoffen is relatief hoog.
Fossiele brandstoffen zijn een betrouwbare bron van energie. Duurzame energiebronnen zijn vaak afhankelijk van weer, klimaat en geografische ligging.
Wat zijn de nadelen?
Aan het gebruik van fossiele brandstoffen zijn veel nadelen verbonden. Tegenwoordig worden deze nadelen steeds vaker benadrukt in de media.
Bij de verbranding komen broeikasgassen vrij die bijdragen aan opwarming van de aarde
Bij de verbranding komen schadelijke stoffen vrij die milieu aantasten
Fossiele brandstoffen zijn schaars: op een gegeven moment raken ze op
Bij de winning en het transporteren van fossiele brandstoffen wordt de omgeving beïnvloedt: denk aan de aardbevingen- en schokken in Groningen of olievlekken in de oceaan.
Fossiele brandstoffen zijn niet in ieder land in dezelfde mate beschikbaar. Veel landen moeten daarom fossiele brandstoffen importeren uit het buitenland. Sommige landen gebruiken de ‘afhankelijkheid’ van andere landen gebruiken als pressiemiddel in een politieke dialoog. Dit kan resulteren in conflicten.
Wat hebben fossiele brandstoffen ons gebracht?
Het gebruik van fossiele brandstof heeft ons veel gebracht, waaronder:
Opwekken van elektriciteit
Industriële ontwikkeling: nieuwe producten
Enorme groei in mobiliteit door komst vliegtuig, auto, etc.
Verwarmen van gebouwen
Het probleem is dat we nu erg afhankelijk zijn geworden van fossiele brandstoffen. Ook in Nederland. We gebruiken er zo veel van dat voorraden dreigen op te raken. En ons klimaat verandert: de aarde warmt langzaam op en de zeespiegel stijgt. Op sommige plaatsen op de wereld is dit duidelijk merkbaar: er zijn enorme droogtes of juist overstromingen.
Om iets te veranderen, is het zaak om energie zoveel mogelijk te besparen en over te stappen op duurzame energie bronnen, zoals wind, water en zonne-energie.
De buitendienst van schoolTV Fossiele Brandstoffen.
Opdracht 2 over fossiele brandstoffen:
Hierboven hebt je kunnen lezen wat fossielen brandstoffen zijn. Het grootste deel van de energie die je thuis gebruikt is afkomstig van fossiele brandstoffen. Hieronder zie je de drie fossiele brandstoffen die het meeste gebruikt worden om energie op te wekken. Geef bij elke fossiele brandstof een aantal woorden aan die erbij horen. Of gebruik korte zinnetjes die over de voordelen en nadelen gaan van deze brandstoffen. Dit kun je doen door het document uit te printen en het erin te schrijven met pen. Maar je kunt het ook met je laptop bewerken in word. Wanneer je dit hebt gedaan maak je een foto van het met pen geschreven blad of je maakt een screenshot van het document en je plakt het in je PowerPoint die je maakt over duurzame energie van alle opdrachten van deze Wikiwijspagina. Kijk op de pagina PowerPoint hoe dat dit werkt.
Groene energiebronnen zijn duurzame energiebronnen die gebruikt worden om elekticiteit opgewekt ook wel "groene stroom" genoemd. Wanneer je energie opwekt uit fossiele brandstoffen noem je dat "grijze stroom". Na het opwekken wordt de stroom van het energienet door de netbeheerder bij jou thuis gebracht zodat je stroom hebt als je een stekker in je stopcontact stopt.
Enkele voorbeelden van groene stroom zijn:
1. Biomassa
Elektriciteit opwekken vanuit biomassa wil zeggen uit biologischmaterial ernergie opwekt. Dit kan zijn door plantaardig materiaal direct te verbranden enkele voorbeelden hiervan zijn snoeiafval of afvalhout uit de bouw of industrie. Verder kun je door plantaardig materiaal te laten vergisten methaangas opvangen. Maar dit kan ook uit dierlijke ontslasting worden opgevangen. Wanneer je dit gas weer verbrand kun je weer warmte-energie creeren en omzetten in elektrische energie. Maar is dit werkelijk duurzaam en milieu vriendelijk?
Uitleg biomassa:
2. Afval
Door afval te verbranden in verbrandingsinstallaties kun je ook elektriciteit opwekken of door het verbranden van stortgas. In veel gevallen is de elektriciteit die wordt opgewekt bij de verbranding van afval. Dit word ook wel "grijze energie" genoemd.
3. Waterkracht
Sluizen in het Kennet-Avondkanaal
in Engeland. De Caenheuvelsluizen.
Energie opwekken doormiddel van waterkracht kan door gebruik te maken van een sluis. Een sluis is een waterbouwkundig kunstwerk in een waterkering tussen twee waterpeilen met een verschillend waterpeil. Sluis is om om water te keren (tegen te houden), maar kan ook door een beweegbaar mechanisme ook water of schepen kan laten passeren. Deze waterverplaatsing kan energie opwekken.
4. Windenergie
Windturbines
Uit wind wordt doormiddel van een windturbine kan er energie van de wind omgezet worden in elektrische energie. Dit gebeurd in een generator boven in de kop van de windturbine. Vroeger werd er met een molen koren gemalen met windenergie. De molen en de windturbine hebben veel overeenkomsten, maar de moderne windturbines onderscheiden zich van de molens door direct windenergie kunnen om zetten in mechanische energie. Windturbines worden vaak in windmolenparken gezet. Kijk bijvoorbeeld op de noordzee.
5. Zonneenergie
Uit zonneenergie kun je verschillende vormen van energie halen. Zo kun je er licht-energie gebruiken en de warmte- energie. Om uit de licht-energie energie om te zetten in elektrischiteit worden PV-panaelen gebruikt. Voor de warmte-energie gebruiken we zonnecolectoren en boilers om het cv-water en drinkwater te verwarmen in huis.
Opdracht 3 groene Energiebronnen:
Je hebt 5 vormen van energie opwekken bekeken. Om te bekijken wat goed is voor een duurzamere wereld zullen we ook in Nederland op een andere manier met energiebronnen moeten omgaan. Je gaat daarom voor Nederland bekijken welke manier van energie opwekken het beste is door punten te geven over verschillende zaken. Je geeft een cijfer van 1 tot en met 5 voor elk punt. Dus bijvoorbeeld: punten voor het idee, geeft je verticaal per vorm van energie opwekken. Een 1 voor biomassa, een 2 voor afval verbranden, etc. Hoe meer punt je geeft hoe beter jij de manier van energie opwekken vindt. Bij de nadelen: de minste nadelen = 5 punten. Welke vorm van energie wordt de winnaar? Tel vervolgens horizontaal het aantal punten op en kijk wie dat er wint. Klik op deze link om de opdracht te openen. Wanneer je deze opdracht hebt gemaakt plak je hiervan een afbeelding in je PowerPoint presentatie.
Energie besparen
Bekijken de drie filmpjes hieronder en maak daarna de opdracht onder aan de pagina.
Film van schoolTV over Nulwoning:
Film over een passieve woning:
Film over hoe je energie kunt besparen op:
Opdracht 4 energie besparen:
Bedenkt vijf manieren hoe dat jij thuis energie zou kunnen besparen. Dit ga je uitwerken op een of twee pagina's in je PowerPoint precentatie. Waar moet het aan voldoen per besparing:
1. Zorg ervoor dat je duidelijk vermeld is hoe je besparing heet.
2. Leg uit hoe je deze besparing werkt of wat je ervoor moet doen.
3. Hoeveel of wat je ermee gaat besparen.
4. Zet/ zoek er een plaatje bij om je besparing te verduidelijken.
Ontwerp je energiezuinige huis
Wanneer je een huis slim bouwt of verbouwd kun je je huis een stuk duurzamer maken. Hierdoor verbruik je minder energie en hoef je dus minder energie op te wekken. Je gaat in 5 stappen kijken hoe je het beste een duurzaamhuis kunt maken. Bij elke stap krijg je informatie over je huis. Deze informatie ga je verwerken in een PowerPiont precentatie.
Opdracht 5:
Stap 1: Check je energielabel.
Je gaat eerst kijken welk energielabel je huis op dit moment heeft. Kijk op www.energielabel.nl welk label je huis op dit moment heeft en plak deze in je PowerPoint.
Stap 2:Vind verbeterpunten om een huis duurzamer te maken.
In de volgende opdracht ga je bekijkien hoe je jou huis energie zuiniger kunt maken. Ga naar www.verbeteruwhuis.nl om te bekijken hoe zuinig je huis is en welke verbeterpunten er zijn om je huisduurzamer te maken. Dit kan je een heleboel geld mee besparen op de lange duur. Verwerk de verbeterpunten in je PowerPoint.
Stap 3: Bekijk hoe de zon ten opzichte van jouw woning staat.
Als je op je huis nog geen zonnepanelen hebt liggen is het kun je hiermee veel kosten besparen op de lange termijn. De investering kost wel geld maar in veel gevallen heb je het binnen 6 a 7 jaar terug verdient. Om te weten of het gunstig is om zonnepannelen op je dak te leggen is het handig om te weten hoe dat de zon staat ten opzichte van je huis. Kijk op www.zonatlas.nl/home en kijk aan de hand van je adres of bij jou het dak gunstig ligt voor zonnepanelen. Je kunt direct berekenen hoeveel je kunt besparen. Verwerk je uitkomsten in je PowerPoint.
Stap 4: Maak een moodboard.
Door het uitvoeren van de vorige opdrachten heb je inmiddels een idee gekregen idee gekregen waarop je huis allemaal kunt verduurzame. Naast dat je je huis kunt verduurzamen kun je hem ook opnieuw inrichten, energie besparen gaat ook samen met het mooier maken van je huis. Ja gaat een moodboard maken op www.pinterest.com. Zoek voor inspiratie op 'duurzaam huis', 'sustainable home' of 'green home'. Maar een screenshot van je moodboard en plak deze in je PowerPoint.
Stap 5: Ontwerp je eigenhuis
Nu je stap 1 t/m 4 hebt uitgezocht kun je alleen nog maar bedenken hoe jou toekomste huis eruit moet komen te zien. Dit ga je doen in www.sketchup.com Ontwerp een huis waarbij je rekening houd met de punten van stap 1/m 4. Wanneer je nog nooit met Sketchup heb gewerkt bekijk de instructiefilm over Sketup (je kunt het geluid uitzetten). Vervolgens plak je de tekening in je PowerPoint.
Evaluatie project
Al je een evaluatie gaat schrijven over dit project kun je dat doen aan de onderstaande punten:
1. Bekijk de leerdoelen nog eens voordat je gaat evalueren.
2. Wat heb je geleerd van de verschillende onderwerpen en dus ook opdrachten?
3. Hoeveel tijd ben je per opdracht kwijt geweest?
4. Wat vondt je moeilijk bij de verschillende opdrachten van dit project?
5. Wat zou je de volgende keer anders doen om het project, makkelijker te kunnen laten verlopen?
6. Wat heb je voor tips en tops voor ons als docenten?
PowerPoint
Hoe maak ik een PowerPoint?
Wat moet er in mijn PowerPoint staan?
1. Titelpagina
Op de titelpagina schrijf je het onderwerp, je voor- en achternaam, je klas, de naam van je docent en je vermeld de datum van inleveren.
2. Inhoudsopgave
In de inhoudsopgave zet je puntsgewijs alle punten die in je presenatie op elk blad hebt staan, zodat je kunt zien wat er in de presenatie staat.
3. Wat is ernergie?
Hier plak je de opdracht die je moet maken bij, "wat is energie?"
4. Fossielenbrandstoffen
Voeg hier de opdracht die je moet maken over fossiele brandstoffen.
5. Groene energiebronnen
Plaats hier de opdracht die je moet maken over groene energiebronnen.
6. Energiebesparen
Plaats hier de opdracht die je moet maken bij energiebesparen.
7. Ontwerp je energiezuinige huis
Stap 1: Welk energielabel heeft je huis?
Stap 2: Welke verbeterpunt zijn er voor je huis om hem duurzamer te maken?
Stap 3: Hoe staat jou woning ten opzichte van jouw woning?
Stap 4: Hoe ziet moodboard van jou te verduurzame huis eruit?
Stap 5: Hoe ziet jou toekomstige duurzame 3D woningontwerp eruit?
8. Evaluatie van het project duurzaamheid.
Voeg hier je evaluatie in over het gehele project.
Het arrangement Project Duurzaamheid VMBO Klas 1 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteurs
Joost Tax
Laatst gewijzigd
2020-04-07 09:18:24
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0
Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Energie is een natuurkundige grootheid. De SI-eenheid van energie is joule. Energie wordt vaak aangeduid als de mogelijkheid om arbeid te verrichten. De energie van een systeem is de totale hoeveelheid arbeid die moet worden verricht om vanaf een grondtoestand tot de huidige situatie te komen. Bijvoorbeeld hoeveel arbeid het kost om een zwaar voorwerp vanaf de grond op een tafel te zetten, of de hoeveelheid arbeid om een spiraalveer die eerst ontspannen was een bepaalde afstand in te drukken. De volgende soorten energie zijn er: 
Aardolie is een vloeibaar mengsel van zwaardere koolwaterstoffen en voor groot belang van de huidige wereldeconomie. Aardolie is vooral afkomstig uit resten van planten, dieren (plankton) uit ondiepe zeeën. Het ‘zwarte goud’ wordt gewonnen onder de aard- of zeebodem en verwerkt in de petrochemische industrie, bijvoorbeeld voor het maken van benzine, diesel en stookolie. Olie kan ook worden gebruikt om kunststoffen en medicijnen te synthetiseren.
Steenkool of bruinkool zijn vaste fossiele brandstoffen die bestaat uit afzettingen van planten- en dierenresten. Kolen worden hedendaags vooral gebruikt voor het genereren van elektriciteit. In de Verenigde Staten is 39 procent van de opgewekte elektriciteit afkomstig uit kolencentrales.
Aardgas is een gasvormig mengsel van lichte koolwaterstoffen (hoofdzakelijk methaan). Aardgas is daarom schoner dan andere fossiele brandstoffen: bij de verbranding komt er zo’n 30 procent minder CO2 vrij dan bij aardolie en zelfs 45 procent minder dan bij steenkool. Daarnaast komt er bij de verbranding van aardgas bijna geen roet of as vrij. Aardgas wordt vooral gewonnen op plekken waar lang geleden veel planten groeiden. Kortom, fossiele brandstoffen zijn dus niet allemaal even slecht. Wat zijn de voor- en nadelen van fossiele brandstoffen?
Dit kun je doen door het document uit te printen en het erin te schrijven met pen. Maar je kunt het ook met je laptop bewerken in word. Wanneer je dit hebt gedaan maak je een foto van het met pen geschreven blad of je maakt een screenshot van het document en je plakt het in je PowerPoint die je maakt over duurzame energie van alle opdrachten van deze Wikiwijspagina. Kijk op de pagina 
Opdracht Fossiele brandstoffen
Door afval te verbranden in verbrandingsinstallaties kun je ook elektriciteit opwekken of door het verbranden van stortgas. In veel gevallen is de elektriciteit die wordt opgewekt bij de verbranding van afval. Dit word ook wel "grijze energie" genoemd.
Uit zonneenergie kun je verschillende vormen van energie halen. Zo kun je er licht-energie gebruiken en de warmte- energie. Om uit de licht-energie energie om te zetten in elektrischiteit worden PV-panaelen gebruikt. Voor de warmte-energie gebruiken we zonnecolectoren en boilers om het cv-water en drinkwater te verwarmen in huis.
