Inleiding
Beste leerling,
We zijn in het boek nu bezig met planten.
Met deze opdracht gaan we planten zoeken, drogen en inplakken. Dat noem je een herbarium.
Een herbarium is een verzameling van gedroogde planten.
Je leert een aantal planten die veel in onze omgeving voorkomen kennen. Je leert hoe je planten kunt drogen en hoe je een herbarium maakt.
In de opdracht staan aanwijzingen over hoe je moet verzamelen, hoe je de verzamelde planten het beste kunt drogen en opplakken. Van de verzamelde planten moet je ook nog wat gegevens noteren over de groeiplaats.
De opdracht
voorbeeld herbarium
1. Je zoekt 10 verschillende bloemen.
2. De bloemen droog je en je plakt ze in.
3. Je zoekt de juiste naam op van de bloemen. Dit schrijf je bij de bloem.
4. Je onthoudt de plaats waar je ze gevonden hebt. Dit schrijf je bij de bloem.
5. Je schrijft de namen van de onderdelen bij de bloem. (zie blz 120)
6. Je schrijft op of het om een windbloem of om een insectenbloem gaat. (zie blz 131)
7. Je maakt een voorblad en een inhoudsopgave.
8. Je levert het werk in op 15 juni 2021.
9. Het cijfer telt mee voor het rapport.
Verzamelen
bloemen plukken
Je kunt niet overal zomaar planten gaan plukken! Veel planten worden in Nederland steeds zeldzamer. Je moet dus heel voorzichtig omgaan met de natuur die er nog is. Pluk daarom nooit planten in natuurgebieden of parken.
- Pluk alleen planten als er meerdere van dezelfde soort bij elkaar staan.
- Verzamel complete planten (stengel,blad,bloem), maar laat de wortel zitten. De plant kan dan weer uitgroeien.
- Tijdens het verzamelen moet je ook een paar dingen opschrijven over de omgeving waar de plant in groeit. Doe dit met potlood, dat vlekt niet als het papier vochtig wordt. Bewaar al deze gegevens goed !
- Noteer altijd:
- de datum : wanneer je de plant gevonden hebt.
- de vindplaats: waar je de plant gevonden hebt (straat en plaats) en in wat voor soort omgeving de plant stond (bijv. berm, weiland, boomgaard e.d.).
Drogen
gedroogde bloemen
in een krant
plantenpers
- Hoe sneller de planten drogen hoe mooier de kleur blijft.
Planten moeten gedroogd worden tussen papier dat veel vocht opneemt.
Het gaat erg goed met oude kranten.
- Doe de planten zo snel mogelijk na het verzamelen tussen de kranten.
- Leg de planten zo mooi mogelijk, zodat alle onderdelen duidelijk zichtbaar zijn. Grote planten kunnen in stukken gedroogd worden.
- Stop bij de planten een papiertje met alle gegevens, anders vergeet je bij welke plant de gegevens horen.
- Houd de kranten met de planten zo plat mogelijk. Maak de stapel dus niet te hoog.
- Leg op het stapeltje een paar grote zware boeken, dan worden de planten goed platgedrukt en drogen ze snel. Gebruik, als je er een hebt, een plantenpers.
- Kijk na 1 dag of de planten goed liggen. Je kunt ze dan nog anders leggen, bijvoorbeeld als de bladeren dubbelgevouwen zijn. Vervang vochtige kranten in het begin iedere dag door droge. De planten drogen dan sneller en er komt geen schimmel op.
Inplakken
herbarium maken
met tekst
- Plak alleen planten op die helemaal droog zijn.
- Gebruik voor dit opplakken tekenpapier of een losbladig herbariumschrift (Geen dun papier en geen lijntjespapier).
- Gebruik altijd per plant één bladzijde.
- Plak de planten op met smalle strookjes doorzichtig plakband.
- Plak de planten maar aan één kant van het papier.
- Zorg ervoor dat alles er netjes uitziet en alles mooi vlak ligt.
- Bovenaan de blz komt de naam van de plant.
- De gegevens van de plant worden erbij geschreven, dus niet getypt.
- Vermeld in de volgende gegevens bij de plant:
- de naam ,
- de vindplaats ,
- de datum (dag/maand/jaar),
- een korte omschrijving van de vindplaats (weiland, berm, tuin)
- Zorg dat alles netjes geschreven is (niet met potlood) en er overzichtelijk uitziet..
- Maak de losse vellen met planten aan elkaar of doe ze in een map.
- Nummer de bladzijden.
- Je maakt natuurlijk een voorpagina en een inhoudsopgave.
Inleveren en beoordelen
Voor het herbarium krijg je een cijfer. Je levert het herbarium in op 15 juni.
Bij de beoordeling van het herbarium wordt gelet op:
- Het aantal planten met de juiste naam (het moeten er 10 zijn).
- de kwaliteit van de beschrijvingen van de vindplaatsen.
- de volledigheid van de bijschriften (naam plant, datum, vindplaats e.d).
- de netheid van de bijschriften en de bladindeling.
- de manier waarop de planten gedroogd en ingeplakt zijn.Er wordt dus gelet op inhoud en netheid.
- Zorg ervoor dat je de opdrachten volledig uitvoert.
- Let vooral op een goede beschrijving van de vindplaatsen.
informatie zoeken
Plantenlijst met foto's
Je kunt ook apps op je telefoon downloaden. Hiermee kun je gemakkelijk de namen van de planten opzoeken.
Lijst met apps:
inaturalist: https://play.google.com/store/apps/details?id=org.inaturalist.android&hl=nl
plantsnap: maak een foto en de app zoekt het voor je op https://play.google.com/store/apps/details?id=com.fws.plantsnap2&hl=nl
Pl@ntnet: https://play.google.com/store/apps/details?id=org.plantnet&hl=nl
docentenhandleiding
Beste collega,
In thema 6 gaan de leerlingen van klas 1 b/k aan de slag met het onderwerp voortplanting bij planten en dieren. Dit thema sluit aan bij kerndoelen 29, 30, 31, 32, 34 en 35 van de SLO.
Bij het onderwerp hoort een praktische opdracht. De leerlingen maken een herbarium van 10 verschillende planten.
De specifieke lesdoelen zijn:
- Je kunt de delen van een bloem benoemen (BvJ 2019).
- Je kunt kenmerken noemen van windbloemen en van insectenbloemen (BvJ 2019).
- Je benoemt hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging tegen vijanden, verdediging tegen het milieu en voortplanting. (SLO)
In klas 4 maken leerlingen een herbarium van 30 planten als onderdeel van de grote praktische opdracht. In klas 1 starten de leerlingen hiermee zodat elke leerling er eentje gemaakt heeft, ook de leerlingen die geen examen doen in biologie. Daarnaast is er in de onderbouw in de methode weinig ruimte voor veldwerk.
De examenopdracht is beperkter dan deze. Om beter aan te sluiten bij de lesdoelen, wordt van de leerling ook gevraagd de onderdelen van de plant te benoemen en aan te geven of het een windbloem of insectenbloem betreft.
De leerlingen kunnen het herbarium in principe thuis maken. Deze wiki is hiervoor gemaakt. Een optie is de opdracht in de klas te bespreken en daarna met de leerlingen naar buiten te gaan in het voorjaar om ze te stimuleren zelf op zoek te gaan. Een plantenpers kan eventueel gemaakt worden bij het vak techniek.
Mogelijke lesopzet:
- Uitleg werkwijze herbarium maken
- Afspraken maken over welke planten geplukt mogen worden
- Naar buiten
- Planten in kranten leggen (mee naar huis of op school laten)
- Gedroogde planten inplakken, determineren en bijschrijven.
Stap 1-3 kan in één lesuur
Stap 4-5 is afhankelijk van de opzet (thuis of op school)
