De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Botten noem je ook wel beenderen.
Uit welke beenderen bestaan de schedel, de romp en de ledematen?
Bekijk de video. Maak daarna de volgende oefeningen.
Stap 3: Vorm en stevigheid
Bekijk het filmpje tot 8 minuten en 50 seconden:
Bekijk dan in tweetallen het filmpje nog een keer. Je let dan op één van deze onderwerpen.
Overleg met je docent waar jullie op gaan letten.
Functies van het skelet.
Samenstelling van botten.
Vorm van botten.
Verandering van skelet tijdens een mensleven.
Beweging tussen botten.
Constructies in het dagelijks leven.
Maak tijdens het kijken aantekeningen over dit onderwerp.
Maak daarna 3 tot 5 meerkeuzevragen over het onderwerp.
Zorg dat je zelf ook de antwoorden kent.
En vergeet vooral niet enkele foute antwoorden te verzinnen.
Maak de foute antwoorden wel zo dat ze goed bij de vraag passen.
Dus dat je medeleerlingen straks niet alles direct goed hebben.
Jullie maken samen een quiz met behulp van Google drive (formulieren), Socrative of een online quiz maker (bijvoorbeeld www.onlinequizcreator.com ).
Overleg met je docent op welke wijze je de vragen gaat inleveren.
Voer de quiz met alle vragen met alle klasgenoten uit.
Bij het maken van een quiz ontwerp je zelf de vragen in groepjes. Via een puntensysteem wordt de winnaar bepaald. Daarna worden de antwoorden besproken.
Stap 4: Botgroepen
Het skelet van gewervelde dieren lijkt op elkaar.
Als je het skelet van een hond vergelijkt met het skelet van een mens, zie je zeker overeenkomsten!
Net als bij mensen vormen sommige botten met elkaar botgroepen.
Alle skeletten bestaan uit zeven botgroepen:
schedel
borstkas
schoudergordel
bekkengordel
wervelkolom
voorpoten
achterpoten.
Voorpoten en achterpoten worden ook wel ledematen genoemd.
Lees de zeven omschrijvingen in de oefening. Over welke botgroep gaat het?
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Julia onderzoekt de samenstelling van botten.
Welke stof zorgt ervoor dat je botten sterk zijn?
Welke stof zorgt ervoor dat je botten beetje soepel zijn?
Bekijk het onderzoekje dat Julia doet.
Je sluit de stap af met een invuloefening.
Welk stofje in je botten zorgt er voor dat de benen toch zo soepel zijn?
Wat denk je dat het antwoord is op deze vraag?
Julia gaat een proefje doen. Ze heeft nodig:
(verdund) zoutzuur
botje (kip)
tang/pincet
potje
Ze schenkt (verdund) zoutzuur in het potje.
Ze doet het botje in het potje met zoutzuur.
Ze schrijft op een briefje 'Pas op' en legt het briefje bij het potje.
En nu één dag wachten ......
Ze doet handschoenen aan en haalt het botje met een tangetje uit het zoutzuur.
Ze spoelt het botje af.
Afronding
Begrippenlijst
Hier vind je de begrippenlijst die hoort bij deze opdracht.
Been
Been is keihard en stevig en ook datgene waar botten uit bestaan.
Kraakbeen
Kraakbeen is weefsel dat stevig is en toch ook buigzaam.
Schedel
De schedel staat bovenop de wervelkolom en heeft een beschermende functie.
Romp
De romp bestaat uit de wervelkolom, de ribben, de schoudergordel en de bekkengordel. De romp heeft een beschermende functie.
Wervelkolom
De wervelkolom bij de mens begint hoog in de nek, net onder de schedel, en loopt door tot het stuitje. Deze slinger van wervels bestaat uit 26 wervels De wervelkolom is veerkrachtig en heeft een beschermende en vormgevende functie.
Beenmerg
Beenmerg weefsel in de beenderen van gewervelde dieren, o.a. in ruggenwervel en borstbeen. Speelt een rol bij het vormen van botweefsel en bloed.
Tussenwervelschijf
Een kraakbeenkussentje, gevuld met vocht, gelegen tussen elke wervel en de volgende.
Bekkengordel
De bekkengordel wordt gevormd door de heupbeenderen en het heiligbeen.
Ledematen
Benaming voor armen en benen.
Kalk
Kalk is een stevige stof die je in je botten vindt en voorkomt dat je botten te soepel zijn.
Lijmstof
Lijmstof is een soepele stof die je in je botten vindt en voorkomt dat je botten te broos zijn.
Examenopgaven
Je hebt in deze module veel theorie bestudeerd en veel opdrachten gemaakt.
In de afsluiting ga je aan de slag met examenvragen over dit onderwerp. Lees eerst de tips.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo/vwo leerjaar 3. Dit is thema ’Paarden'. Het onderwerp van deze les is:
Je leert de verschillende beenderen van het geraamte van een mens in een afbeelding benoemen, de functies van een geraamte omschrijven, een mogelijk gevolg van overbelasting noemen, het verschil tussen been en kraakbeen omschrijven.
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollectie voor biologie voor havo/vwo leerjaar 3. Dit is thema ’Paarden'. Het onderwerp van deze les is:
Je leert de verschillende beenderen van het geraamte van een mens in een afbeelding benoemen, de functies van een geraamte omschrijven, een mogelijk gevolg van overbelasting noemen, het verschil tussen been en kraakbeen omschrijven.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Geraamte
Botgroepen
Samenstelling botten
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Na deze module kun je:
Bestudeer uit de Kennisbank biologie het onderdeel:
Botten noem je ook wel beenderen.
Bekijk het filmpje tot 8 minuten en 50 seconden:
Het skelet van gewervelde dieren lijkt op elkaar.
Bekijk de video en beantwoord daarna de vragen. Je kunt eventueel eerst de vragen even doorlezen voor je gaat kijken:
Welk stofje in je botten zorgt er voor dat de benen toch zo soepel zijn?
Julia gaat een proefje doen. Ze heeft nodig:
Ze schenkt (verdund) zoutzuur in het potje.
Ze doet het botje in het potje met zoutzuur.
Ze schrijft op een briefje 'Pas op' en legt het briefje bij het potje.
Ze doet handschoenen aan en haalt het botje met een tangetje uit het zoutzuur.
