Infectieziekten worden veroorzaakt door micro-organismen (= bacteriën en schimmels) of virussen.
Je krijgt deze ziekten binnen via luchtwegen, via besmet voedsel, via bloed en via seksueel contact.
Bekijk het filmpje. In het filmpje krijg je uitleg over ziekteverwekkers en de afweer van je lichaam.
Hoe je veel van deze ziektes kunt voorkomen of bestrijden leer je met deze opdracht.
Wat gaan we doen?
In deze les leer je over ons afweersysteem: Wat zijn ziekteverwekkers en hoe zorgt ons lichaam ervoor dat we niet ziek worden? Wat is vaccineren? De opdracht bestaat uit twee delen:
Bij elke stap lees je de informatie, kijk je de filmpjes en maak je de opdrachten. Dit doe je in tweetallen.
Na elke stap, verwerk je de informatie in een mindmap (zie voor uitleg: https://leer.tips/tip/zo-maak-je-een-mindmap/). Dit doe je alleen. De mindmap lever je aan het eind van de les bij me in.
Succes!
Aan de slag
Stap 1: Micro-organismen en virussen
De meeste infectieziektes worden veroorzaakt door virussen of bacteriën, soms door schimmels of eencellige diertjes.
Bekijk de video. Wat is het verschil tussen een bacterie en een virus?
Hoe werkt een virus?
Elk soort virus die ons ziek kan maken valt andere cellen aan. Het verkoudheidsvirus bijvoorbeeld de slijmlaag van je neus en keelholte, hiv (het virus dat aids veroorzaakt) de cellen van het afweersysteem.
Een virus laat de cel die hij binnendringt helemaal voor hem werken: De cel moet het erfelijk materiaal
(= het rode sliertje in het virus) en de eiwitmantel (het blauwe deel van het virus) heel veel keren namaken. Als de cel zo duizenden virussen heeft gemaakt gaat hij zelf dood, maar de virussen komen naar buiten en beginnen bij een andere cel opnieuw.
Oefening: Micro-organismen en virussen
0%
Zet enkele belangrijke verschillen tussen deze 2 soorten ziekteverwekkers nog even op een rij.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Elke besmettelijke ziekte verloopt in het begin op dezelfde manier.
Bekijk de afbeeldingen over iemand die de waterpokken krijgt:
De fasen in de afbeelding gelden ook voor het krijgen van een verkoudheid.
Maak nu de onderstaande oefening:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Hoe weet je lichaam dat er een ziekteverwekker is binnengedrongen? Ziekteverwekkers hebben antigenen (= een soort uitsteeksel, gemaakt van eiwit) aan de buitenkant.
Als je geïnfecteerd wordt door een bacterie of virus, krijg je cellen met andere uitsteeksels binnen dan die van je eigen cellen. Dit gebeurt ook bij een transplantatie of bloedtransfusie.
De uitsteeksels op het celmembraan van de vreemde cellen wekken afweer op bij je afweersysteem.
Een uitsteeksel dat de afweer opwekt, wordt een antigeen genoemd. Ziekteverwekkers zoals virussen en bacteriën bevatten veel antigenen. Ziekteverwekkers zonder antigenen zijn het gevaarlijkst.
Ons afweersysteem wordt dan niet actief.
Maak nu de onderstaande oefening:
Stap 4: De fagocyten
Hoe verdedigt je lichaam zich tegen binnendringers?
Bij onderdeel 'Bloed' leerde je dat bepaalde witte bloedcellen (de macrofagen of vreetcellen) bij wondjes de binnendringende bacteriën opeten. Macrofagen zijn een soort fagocyten.
Bekijk het filmpje om meer over de rol van de fagocyten te leren.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Antistoffen vallen de ziekteverwekkers aan.
Ze worden gemaakt door de B-lymfocyten (= een soort witte bloedcellen) en worden passend gemaakt op de antigenen van een ziekteverwekker. In dit filmpje nog wat meer informatie daarover.
Bekijk dit filmpje:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Inenten
Bij inenting krijg je met een injectienaald een stof in de bloedbaan van je lichaam gespoten.
Bij het bestrijden van besmettelijke ziektes zijn er drie mogelijkheden:
Preventief:
Actieve immunisatie door inenting met antigenen. Dit heet vaccineren.
Passieve immunisatie door inenting met antistoffen.
Dit doet men bij uitzondering als er onvoldoende tijd is voor een vaccinatiereeks.
Als men de ziekte al heeft:
Toedienen van antibiotica. Deze helpen alleen tegen bacteriën en niet tegen virussen.
Soms worden antibiotica via een infuus toegediend, maar vaak kan men antibiotica als pil of drankje slikken.
De meeste mensen in Nederland zijn in hun kinderjaren tegen veel ziektes ingeënt.
Klik hier als je hierover meer wilt weten.
Actieve immunisatie
Door inenten met een verzwakte ziekteverwekker, wordt het afweersysteem geactiveerd.
Als je later opnieuw met de ziekteverwekker in aanraking komt, ben je beschermd tegen de ziekte.
Dit heet actieve immunisatie. De ingespoten vloeistof heet een vaccin.
Kinderen worden ingeënt tegen allerlei ziekten, zoals de bof, tetanus en rode hond.
Oudere mensen en mensen met een zwakke gezondheid krijgen een griepprik.
Een nieuwe ontwikkeling is de inenting tegen baarmoederhalskanker.
Deze vorm van kanker wordt veroorzaakt door een virus.
Oefening: Inenten
0%
Laura gaat met haar dochtertje Anne naar het zuigelingenbureau.
Anne krijgt een BMR prik en is erg verdrietig.
BMR betekent Bof - Mazelen - Rode Hond.
Toch vindt Laura het goed dat Anne de prik krijgt.
Vroeger stierven er in Nederland veel kinderen aan deze ziektes of kregen ze blijvend lichamelijke schade.
De vragen in de oefening gaan over de situatie van Anne.
Maak de onderstaande oefening "Inenten
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Vaccins en sera bij mensen
Vogelgriep, SARS, Mexicaanse griep: er duiken telkens nieuwe gevaarlijke ziektes op.
Daarom is men altijd op zoek naar nieuwe vaccins. Sommige virussen veranderen in de loop van de tijd echter sterk.
Een voorbeeld is het hiv-virus dat aids veroorzaakt. Tegen zo’n virus kun je niet vaccineren.
Als je naar een tropisch land op vakantie gaat, hoef je alleen tijdelijk beschermd te zijn tegen bepaalde ziektes. Je krijgt dan vaak een serum met antistoffen. Dit heet passieve immunisatie. Het immuunsysteem komt dan niet in actie.
Oefening: Vaccins en sera bij mensen
0%
Job is uitgenodigd voor een reis naar Afrika.
Er zijn daar veel gevaarlijke ziektes.
Job gaat naar een vaccinatiebureau.
Hij wordt daar passief tegen een aantal van deze ziektes geïmmuniseerd.
De drie vragen van oefening "Vaccins en sera bij mensen" gaan over de situatie van Job.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
In 1928 werd de penseelschimmel voor het eerst gebruikt om bacterieziekten bij mensen te genezen. De penseelschimmel maakt het antibioticum penicilline.
Tegenwoordig worden er allerlei typen antibiotica ingezet bij infecties.
Aids
Bij mensen met aids wordt het afweersysteem aangevallen door hiv, een retrovirus.
Mensen met aids overlijden gewoonlijk aan andere ziekten die ze zelf niet kunnen bestrijden, omdat hun afweersysteem niet goed meer werkt.
Voorbeelden zijn zware verkoudheden, veroorzaakt door verkoudheidsvirussen, of longontsteking, veroorzaakt door pneumokokken, een soort bacteriën.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Het arrangement Het afweersysteem 2H is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Jessica Van Es
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-02-05 13:17:20
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Micro-organismen en virussen
Ziek worden
De fagocyten
De antistoffen
Inenten
Vaccins en sera bij mensen
Antibiotica bij mensen
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Infectieziekten worden veroorzaakt door micro-organismen (= bacteriën en schimmels) of virussen. 
Laura gaat met haar dochtertje Anne naar het zuigelingenbureau.
Job is uitgenodigd voor een reis naar Afrika.
