In 2010 en 2011 ging er een golf van opstanden, protesten en revoluties door de Arabische wereld. Deze protesten kregen de naam ‘Arabische Lente’. Jullie gaan in deze opdracht na hoe de Arabische Lente is ontstaan en wat er van die protesten in verschillende landen terecht is gekomen.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Vertellen wat het verschil is tussen de Arabische en de islamitische wereld.
Enkele landen binnen de Arabische wereld bij naam noemen.
Uitleggen hoe de Arabische Lente is ontstaan en zich als een olievlek over de Arabische wereld verspreidde.
Uitleggen wat de rol was van sociale media en de rol van jongeren in de Arabische Lente.
Aangeven hoe het met de Arabische Lente is afgelopen in Tunesië, Egypte en Syrië.
Werkwijze
Activiteiten
Stap
Groepsgrootte
Activiteit
Stap 1
Alleen
Tekst lezen over de Arabische Wereld en de Arabische Lente.
Stap 2
Alleen
Tekst lezen over de Jasmijnrevolutie.
Stap 3
Alleen
Tekst lezen over de Twitterrevolutie.
Stap 4
Alleen
Tekst lezen over de Arabische Winter in Syrië.
Stap 5
Alleen
inleveren antwoorden op de vragen via elo
Benodigdheden:
Geen bijzonderheden.
Tijd:
Voor deze opdracht heb je twee lesuren nodig.
Stap 1
Arabische Wereld en Arabische Lente
In 2010 en 2011 ging er een golf van opstanden, protesten en revoluties door de Arabische wereld. Wat is die Arabische wereld?
In 1945 richtten 22 landen samen de Arabische Liga op. Deze organisatie omschreef wie Arabier is:
Een Arabier is iemand wiens moedertaal Arabisch is, die woont in een Arabisch land en sympathie heeft voor Arabische ambities.
Deze 22 landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika worden samen de Arabische wereld genoemd:
Algerije
Bahrein
Comoren
Djibouti
Egypte
Irak
Jemen
Jordanië
Koeweit
Libanon
Libië
Marokko
Mauritanië
Oman
Palestijnse gebieden
Qatar
Saoedi-Arabië
Soedan
Somalië
Syrië
Tunesië
Verenigde Arabische Emiraten
De Arabische wereld valt niet samen met de islamitische wereld. De islamitische wereld is veel groter en omvat bijvoorbeeld ook Afghanistan, Iran, Indonesië, Pakistan en Turkije. Landen waar geen Arabisch wordt gesproken.
De meeste Arabische landen hebben een niet-democratische regering. Tussen 18 december 2010 en 15 maart 2011 ontstonden er protesten in 16 van de 22 landen in de Arabische wereld:
Land
Datum
Situatie
Bijzonderheden
Tunesië
18-12-2010
Regering ten val
Vrije verkiezingen en nieuwe grondwet.
Algerije
26-12-2010
Grootschalige protesten
Opheffing noodtoestand na 19 jaar.
Libanon
12-01-2011
Regering gewijzigd
Stijging van minimumloon met 40%.
Jordanië
14-01-2011
Regering gewijzigd
-
Mauritanië
17-01-2011
Kleinschalige protesten
-
Soedan
17-01-2011
Kleinschalige protesten
-
Oman
17-01-2011
Regering gewijzigd
Economische verbeteringen.
Saoedi-Arabië
21-01-2011
Kleinschalige protesten
Lokale verkiezingen.
Egypte
25-01-2011
Regering ten val
Vrije verkiezingen, maar nieuwe regering is in 2013 weer door leger ten val gebracht.
Jemen
27-01-2011
Regering ten val
Verkiezingen, maar onrust blijft. President vertrek naar buitenland.
Irak
10-02-2011
Grootschalige protesten
Regeringsleider stapt vrijwillig op in 2014.
Bahrein
14-02-2011
Grootschalige protesten
Economische verbeteringen.
Libië
17-02-2011
Regering ten val
Vrije verkiezingen, maar daarna vechten milities tegen elkaar en het land vervalt in chaos.
Koeweit
18-01-2011
Regering gewijzigd
-
Marokko
20-02-2011
Regering gewijzigd
Politieke hervormingen
Syrië
15-02-2011
Burgeroorlog
Langdurige oorlog met honderdduizenden doden en miljoenen vluchtelingen.
Sommige protesten duurden enkele dagen, elders duurden die weken en zelfs maanden. Sommige protesten, zoals in Syrië, zijn nooit verstomd.
De term Arabische Lente werd door iedereen gebruikt, maar onbekend is wie die term bedacht heeft. De ‘lente’ verwees naar het optimisme over de toekomst in de Arabische wereld. Van die optimistische gevoelens is nu nog maar weinig over. De meeste protesten zijn verstomd. Sommigen zeggen dat de Arabische Lente is overgegaan in een Arabische Winter.
Vragen:
Welk belangrijk islamitisch land wordt wel tot het Midden-Oosten gerekend, maar niet bij de Arabische wereld?
Wat wordt er bedoeld met ‘Arabische Winter’?
Stap 2
Mohamed Bouazizi
De Arabische Lente begon in Tunesië. Zonder het zelf te weten bracht een straatverkoper een revolutie op gang die zijn weerga niet kende in de Arabische wereld.
Mohamed Bouazizi verdiende zijn geld met een fruit- en groentekraam. Hij had daar geen vergunning voor en de politie nam op 17 december 2010 zijn koopwaar in beslag. Volgens zijn familie, omdat hij geen steekpenningen wilde betalen. Hij diende een klacht in bij de gouverneur, maar die nam hem niet serieus. Ten einde raad stak hij zichzelf in brand. Hij overleefde zijn wanhoopsdaad niet. Op 4 januari 2011 overleed hij.
Bekijk de video. Bespreek met een klasgenoot waarom jullie denken dat Mohammed als een held wordt gezien.
Zijn zelfverbranding had grote gevolgen. In zijn woonplaats Sidi Bou Said begonnen de eerste protesten tegen de werkeloosheid, de corruptie en het totalitaire regime. De regering probeerde de protesten uit het nieuws te houden, maar kon berichten via Twitter en Facebook niet tegenhouden. Steeds meer mensen -vooral jongeren en vrouwen- sloten zich bij de protesten aan: zo begon de Jasmijnrevolutie (de jasmijn is de nationale bloem van Tunesië).
De revolutie eindigde met het aftreden van president Zine al-Abidine Ben Ali in februari 2011. Hij verliet het land.
De rol van sociale media zoals Facebook en Twitter werd benadrukt in de berichtgeving over de protesten. De Standaard schreef dat de Tunesische president “Zine El Abidine Ben Ali nog op zijn presidentiële zetel zou zitten als het internet er niet zou zijn geweest.”
Hadden sociale media als Facebook en Twitter een cruciale rol bij het verjagen van Ben Ali in Tunesië? De Tunesische blogger Sami Ben Gharbi denkt van wel. “Zonder sociale media was de opstand niet op deze manier verlopen”, zegt Ben Gharbi. Videobeelden van gevechten werden gepubliceerd op YouTube, dodentallen werden getwitterd en de laatste woorden van Mohamed Bouazizi, die zichzelf uit protest in brand stak, verspreidden zich via Facebook.
Vragen:
Hoe reageert de familie van Mohamed op zijn zelfverbranding?
Wie heeft volgens de advocaat in het tweede YouTube-filmpje de belangrijkste rol gespeeld in de Jasmijnrevolutie?
Wat bedoelen ze met cyberactivisme?
Wat zijn de ‘bommen’ van de cyberactivisten?
Stap 3
Een arme wijk in Caïro
In januari en februari 2011 vonden in Egypte grootschalige protesten plaats, geïnspireerd door de succesvolle Jasmijnrevolutie in Tunesië. Egypte wordt dan al dertig jaar geregeerd door president Moebarak, een voormalige generaal die dankzij oneerlijke verkiezingen aan de macht kwam en bleef.
Onder zijn regime had Egypte te maken met grote werkloosheid, armoede, woning- en voedseltekorten, corruptie, gebrek aan toekomstperspectief en beperkte vrijheid van meningsuiting. De demonstranten eisten niet alleen economische hervormingen, maar ook het aftreden van president Moebarak en vrijlating van alle politieke gevangenen, onder wie alle gevangenen van de Moslimbroederschap. De Broederschap strijdt voor behoud van de islamitische cultuur en voor een regering gebaseerd op de Koran. De Broederschap was in Egypte verboden.
Via Twitter en Facebook werden de Egyptenaren opgeroepen om op 25 januari te demonstreren en deze dag uit te roepen tot ‘Dag van de woede’. De regering probeerde de toegang tot Twitter te blokkeren. Dat mislukte. De oproep was zo succesvol dat men over een Twitterrevolutie sprak. Die dag gingen in verschillende steden tienduizenden Egyptenaren de straat op.
In februari werd het Tahrirplein in de hoofdstad Caïro dé plek waar alle demonstranten zich verzamelden. Honderdduizenden trokken er naartoe en duizenden brachten er in tenten de nacht door. Na zo’n twee weken vol geweld, vooral van de kant van de politie, werd de situatie onhoudbaar. Het leger trok zijn steun aan Moebarak in en arresteerde hem vanwege corruptie. Het verbod op de Moslimbroederschap werd opgeheven.
Er kwamen in juni 2012 verkiezingen die gewonnen werden door de Moslimbroederschap, mede omdat de oppositie er niet in slaagde om met één gezamenlijke kandidaat te komen. Morsi, leider van de Moslimbroederschap, werd de nieuwe president. Zijn beleid, zeker op economisch gebied, werd niet gewaardeerd al moet daarbij worden gezegd dat hij flink werd tegengewerkt door het leger.
Binnen en buiten Egypte ontstond er twijfel over de ware bedoelingen van de Moslimbroederschap, zoals ook aangegeven in een animatie van het NCRV-programma Altijd Wat over de Moslimbroederschap in Egypte (de animatie is nog vóór de verkiezingen van juni 2012 gemaakt):
Er ontstonden opnieuw protesten, ditmaal tegen de eerste president die via vrije verkiezingen aan de macht was gekomen. Gesteund door die massale protesten greep het leger weer de macht en er kwamen opnieuw verkiezingen, dit keer gewonnen door de kandidaat van het leger. Buitenlandse waarnemers waren niet welkom en het is de vraag hoe vrij en eerlijk deze verkiezingen waren.
Duizenden leden van de Moslimbroederschap werden opgepakt. Velen van hen kregen hoge straffen, sommigen zelfs de doodstraf. De roep om democratie, mensenrechten en een einde aan de martelingen is grotendeels verstomd. Het land lijkt terug bij af…
Vragen:
Waaruit blijkt dat de Egyptische regering op 25 januari 2011 de controle aan het verliezen was?
Kijk nog eens naar de animatie. Waarom was de Moslimbroederschap zo succesvol in Egypte?
Wat werd in de animatie in binnen- en buitenland gevreesd over de Moslimbroederschap?
Kijk naar onderstaande cartoon en leg uit wat je daar ziet:
Stap 4
Arabische Winter in Syrië
Geïnspireerd door de opstanden elders in de Arabische wereld kwamen ook de Syriërs in verzet, iets wat voor 2011 eigenlijk nauwelijks gebeurde. Elke vorm van protest werd tot die tijd keihard onderdrukt. De meerderheid van de Syriërs is moslim, verdeeld in twee stromingen. De meerderheid is soennitisch (zoals overal in de Arabische wereld) en een kleine minderheid van ongeveer 10% is alawiet. Alle macht is in handen van president Assad en zijn gevolg. Zij maken deel uit van de alawitische minderheid.
De Arabische Lente ontstond zoals overal in de Arabische wereld uit onvrede over machtsmisbruik, gebrek aan vrijheid van meningsuiting, martelingen en corruptie. In Syrië kwamen daar religieuze spanningen tussen de soennitische meerderheid en de alawitische minderheid bij.
De Syrische opstand begon in maart 2011 in de Zuid-Syrische stad Deraa. Een demonstratie werd daar door veiligheidstroepen direct hard neergeslagen, met een aantal doden en tientallen gewonden tot gevolg. De demonstratie in Deraa was van oorsprong gericht tegen de corruptie van plaatselijke bestuurders, maar het ongenoegen over het optreden van de troepen riep meer verzet op. In de weken die volgden, bleven de inwoners van Deraa demonstreren en vielen er geregeld doden.
Overal in Syrië gingen tienduizenden demonstranten de straat op. Correspondent Carolien Roelants van NRC Handelsblad was bij een van die betogingen aanwezig:
“Het leger en de geheime politie sloegen ongekend hard toe. Maar dit was geen reden voor de mensen om naar huis te gaan. Ik vond het erg bijzonder dat mensen de straat opgingen en dat bleven doen. Want het optreden was keihard.”
President Assad wilde van geen wijken weten en gaf de schuld aan het buitenland.
Vreedzame demonstraties in Syrië veranderden langzaamaan in gewapend verzet. Er ontstond een burgeroorlog, waarbij soennitische opstandelingen door Assads troepen werden platgebombardeerd. Aleppo, voorheen een stad met bijna 3 miljoen inwoners, is grotendeels onbewoonbaar geworden en verlaten.
De burgeroorlog is verhevigd door het ontstaan van de Islamitische Staat (IS), die op het grondgebied van Irak en Syrië is gesticht. De IS baseert zich op het salafisme, een strenge en gewelddadige stroming van de soennitische islam. Niet-moslims en niet-salafistische moslims worden gezien als afgedwaald van de ware leer. Zij lopen de kans door IS-strijders gedood te worden.
Voor de meeste Syriërs geldt nu dat ze nergens veilig meer zijn. Geen wonder dat miljoenen van hen het land ontvluchtten. De meeste vluchtelingen kwamen terecht in overvolle vluchtelingenkampen in de buurlanden Libanon, Turkije en Jordanië, tienduizenden probeerden naar Europa te vluchten.
Van de Arabische Lente is in Syrië niets terechtgekomen. Aan de burgeroorlog en de oorlog met de IS lijkt voorlopig geen einde te komen.
Vraag:
Kijk nog eens naar het YouTube-filmpje. Voor welke twee mensenrechtenschendingen zou het leger van Assad in een tribunaal beschuldigd kunnen worden?
Begrippenlijst
Arabische Liga
De Arabische Liga is een organisatie van 22 Arabische landen die in 1945 werd opgericht om samenwerking tussen de lidstaten te bevorderen en de gemeenschappelijke belangen te behartigen. Het hoofdkwartier van de Arabische Liga is gevestigd in Caïro in Egypte.
Arabische Wereld
Met de Arabische wereld worden 22 landen aangeduid waar men overwegend Arabisch spreekt. Het zijn de landen die zijn aangesloten bij de Arabische Liga.
Arabische Lente
De Arabische Lente is een golf van opstanden, protesten en revoluties in de Arabische wereld die begon op 18 december 2010. Het bestaat uit revoluties in Tunesië, Egypte, Libië en Jemen en verder uit protesten in Bahrein, Jordanië, Marokko, Algerije en vele andere Arabische landen. Oorzaken van de protesten zijn onderdrukking, corruptie, gebrek aan politieke vrijheid en werkloosheid.
Jasmijnrevolutie
De Jasmijnrevolutie is de benaming voor de protesten van de Tunesische bevolking tegen de hoge (jeugd)werkloosheid, de corruptie, de censuur, de hoge voedselprijzen en de politiek van president Zine El Abidine Ben Ali, volgend op de zelfverbranding van Mohammed Bouazizi op 17 december 2010.
Het arrangement Arabische lente vmbo-kgt34 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Harry Maas
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-08-26 10:43:41
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
