Grenzen
Een grens is een zichtbare of onzichtbare lijn in het landschap. Het scheidt fysiek of denkbeeldig groepen mensen van elkaar. Een zichtbare grens is bijvoorbeeld een rivier, een zee, een bergketen of een woestijn. Zo'n grens is een natuurlijke grens.
Er zijn ook grenzen die je niet kunt zien of die niet natuurlijk zijn.
Die grens is er omdat mensen hem gemaakt hebben. Zo'n grens heet een kunstmatige grens.
Een voorbeeld van een kunstmatige grens zie je in België waar een taalgrens het land in tweeën deelt. Aan de noordkant van de grens spreekt men Nederlands en aan de zuidkant spreekt men Frans.
Politieke grenzen zijn ook vaak kunstmatige grenzen. Voorbeelden van politieke grenzen zijn grenzen tussen landen, grenzen tussen provincies en grenzen tussen gemeenten.
Volk en staat
Een volk is een groep mensen die al eeuwenlang samenwoont. Ze hebben overeenkomsten op het gebied van godsdienst, kleding en muziek: ze hebben dezelfde cultuur. Elk volk leeft in een woongebied dat het graag duidelijk afgrenst. Binnen de grenzen vind je dezelfde taal, godsdienst en cultuur. Binnen de grenzen voelt een volk zich thuis.
Een staat is een gebied dat door landsgrenzen is afgebakend. Een staat onderscheidt zich van een andere staat doordat het een eigen bestuur heeft. Een ander woord voor "staat" is vanzelfsprekend "land".
In een staat kunnen verschillende volken wonen. In Kosovo wonen bijvoorbeeld Albanezen en Serviërs.
Het komt ook voor dat het woongebied van een volk verdeeld is over verschillende landen. Zo strekt het woongebied van de Lappen zich uit over de landsgrenzen van Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland.
Cultuurgebieden
Een cultuurgebied is een gebied waar mensen kenmerken met elkaar gemeen hebben op het gebied van geloof, muziek, kleding, taal en andere zaken.
De wereld telt acht cultuurgebieden:
- Westers cultuurgebied: Noord-Amerika, Europa
en Australië
- Latijns Amerika: Midden- en Zuid-Amerika
- Islamitische wereld: Noord-Afrika en Midden-
Oosten
- Zwart Afrika: Afrika ten zuiden van de Sahara
- Voormalige Sovjet Unie: delen van Oost-Europa en
het noorden van Azië
- Zuid-Azië: o.a. India
- Oost-Azië: o.a. China en Japan
- Zuidoost-Azië: o.a. Filipijnen en Indonesië
Op deze te downloaden wereldkaart zie je de grenzen van de verschillende Cultuurgebieden.
Westers cultuurgebied
Kenmerkend voor het westerse cultuurgebied is het belang dat wordt gehecht aan democratie, aan vrijheid van meningsuiting, aan gelijkheid en aan individualisme.
Een ander kenmerk is dat de westerse cultuur is ingesteld op veranderingen, openstaat voor invloeden van buitenaf, en zich snel aanpast.
De westerse wereld is het dominantste cultuurgebied sinds de West-Europese landen een groot deel van de wereld hebben gekoloniseerd. Westerlingen hebben hun sporen op verschillende plekken achtergelaten, maar nemen van die plekken ook wat mee terug. Steeds meer mensen emigreren en nemen hun eigen cultuur mee: cultuurgebieden veranderen voortdurend en de grenzen tussen cultuurgebieden vervagen.
De invloed van het westerse cultuurgebied zie je ook als je kijkt naar de ligging van de belangrijke taalgebieden op aarde. Met name Engels, Spaans en Frans worden in grote delen van de wereld gesproken. Zie de kaart: Taalgebieden wereld.
Lokale, regionale en nationale identiteit
In Nederland wonen veel mensen uit verschillende landen en cultuurgebieden. Er wonen nu bijna 3,3 miljoen mensen uit ongeveer 160 verschillende landen in Nederland. Dat is bijna 20% van de bevolking. Eén op elke 5 Nederlanders heeft zijn of haar wortels buiten Nederland.
Er is dus niet één Nederlandse identiteit. Dit komt niet alleen doordat mensen uit verschillende cultuurgebieden komen. Er zijn ook nog andere oorzaken voor.
Helmond heeft een ander dialect dan bijvoorbeeld Eindhoven. Een deel komt overeen en een deel is net even wat anders. Ook het gevoel hierbij is anders. Dit noemen we de lokale identiteit.
Zo wordt 'de Limburgse identiteit' vaak gezien als een andere identiteit dan de identiteit in de Achterhoek of in Groningen: je spreekt dan van een regionale identiteit. Tot een regionale identiteit behoren taal, economische activiteiten, feesten, religie en ook de streekproducten die specifiek voor de regio zijn. Als je op vakantie bent, zul je vaker zeggen dat je uit Nederland komt dan uit bijvoorbeeld Brabant of Helmond. Dan voel je je meer verbonden met de Nederlandse identiteit.Dit noemen we ook wel de nationale identiteit.
De bescherming van streektalen en minderheidstalen en het in stand houden van culturele diversiteit zijn onderdeel van het beleid van de Europese Unie.
