New York, Washington en Los Angeles behoren tot de centra van waaruit de wereldeconomie wordt aangestuurd. Die rol hebben ze vanaf de Industriële Revolutie gespeeld, maar is in de loop van de tijd wel veranderd.
Wat was hun rol toen de industrie opkwam in de Verenigde Staten en Europa? En hoe ziet die verandering eruit, wat was daar de oorzaak van?
Dat gaan jullie ontdekken in deze opdracht waarin de drie Amerikaanse steden als voorbeeld zijn gebruikt en er een vergelijking tussen twee van die drie steden met wereldstad Rotterdam wordt gemaakt.
Wat ga je leren?
Hoofdvraag
Hoe heeft economische globalisering de rol van New York, Washington en Los Angeles als machtscentra in de wereldeconomie veranderd?
Deelvragen
Hoe is economische globalisering in zijn werk gegaan, vanaf omstreeks 1980?
Welke rol speelden en spelen multinationale ondernemingen hierin?
Hoe was de rol als machtscentra van New York, Washington en Los Angeles tot de economische globalisering rond 1980 op gang kwam?
Hoe is hun rol nu?
Welke parallellen kun je trekken tussen enerzijds de ontwikkeling van Los Angeles en New York als machtscentrum in de wereldeconomie en anderzijds die van Rotterdam?
Zijn er ook verschillen in ontwikkeling in die rol tussen Rotterdam enerzijds en Los Angeles en New York anderzijds, en zo ja, wat zijn die verschillen?
Begrippen
Internationale dienstverlening
Mondiale financiële markten
Mainportregio
Achterland
Creatieve stad
Innovatie
Cluster (economische)
Wat ga je doen?
Activiteiten
Vooraf
Wat kun je al?
Bestudeer de Kennisbank en maak de instaptoets.
Aan de slag
Stap 1
Je leest over de invloed van New York, Washington en Los Angeles in de wereldhandel. Welke steden mainports zijn en wat hun achterland is, lees je in deze stap. Je zoekt antwoorden op internet.
Stap 2
De dienstensector speelt een belangrijke rol in deze steden en heeft de positie van de maakindustrie verdrongen. Welke redenen daarvoor zijn, lees je in deze stap. Je beantwoordt vragen hierover.
Stap 3
Bekijk een video en lees over de Rotterdam als wereldhavenstad, die de toegang tot Europa is voor internationale handel.
Afronding
Samenvattend
Omschrijf de begrippen. Vergelijk ze met een klasgenoot.
Eindopdracht A
Maak de eindtoets.
Eindopdracht B
Onderzoek vestigingsklimaat voor een Aziatische onderneming en breng advies uit.
Examenvragen
Oefen met de eindexamenvragen.
Terugkijken
Kijk terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht is de studiebelasting ongeveer 3 SLU.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Los Angeles heeft, net als
New York, een grote zeehaven
New York, Washington en Los Angeles zijn vanaf de 19e eeuw elk op hun eigen manier wereldsteden geweest, steden met grote invloed op de wereldeconomie. Ze zijn over land en door de lucht prima te bereiken (vliegvelden, knooppunten van autowegen en spoorlijnen). Ten tweede zijn New York en Los Angeles mainportregio’s dankzij de goederenhandel tussen de Verenigde Staten en Europa (via New York) en Azië (via Los Angeles). Een mainportregio heeft een haven met een groot achterland, een gebied waarvandaan goederen worden aangevoerd naar de haven of waar vanaf de haven goederen naartoe worden vervoerd. Dat gebeurt over land, via rivieren of via door mensen aangelegde waterwegen. Het achterland van New York en Los Angeles ligt geheel in de Verenigde Staten.
Net als andere steden heeft New York ook in een andere betekenis een achterland, in het gebied rondom, het verzorgingsgebied, maken de inwoners gebruik van voorzieningen in de stad.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Van de drie Amerikaanse wereldsteden hebben New York en Los Angeles hun rol in de economie mede te danken aan de opkomst van de industrie tijdens de Industriële Revolutie. Voor Washington geldt dat in mindere mate.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Centra van financiële en andere dienstverlening en innovatie
JP Morgan Chase is een van de
grootste banken ter wereld met zijn
hoofdkantoor in New York
Eerst was de maakindustrie een belangrijke sector in de economie van New York en Los Angeles en in mindere mate in die van Washington. Nu is de dienstensector heel belangrijk. In New York werkte in 2015 nog maar 2% van de beroepsbevolking in de maakindustrie. Daar zijn meerdere verklaringen voor te geven.
Economische globalisering
Multinationale ondernemingen verplaatsten in de jaren 60 en 70, en vooral na omstreeks 1980, steeds meer maakindustrie uit hun stad door uitschuiving en outsourcing van stappen in hun productie. Uiteindelijk bleven alleen hun hoofdkantoren in hun stad van vestiging over. Die zijn te vinden in het Central Business District (CBD of zakencentrum).
Opkomst van nieuwe industrielanden
Vanaf halverwege de 20e eeuw kwam er in steeds meer landen buiten het centrum van het wereldsysteem (Europa en Noord-Amerika) maakindustrie. Dat gebeurde het eerst in Japan, Hongkong (tot 1997 een Britse kolonie, daarna een deel van China) en Zuid-Korea, en daarna in landen als Taiwan en vooral China. In die landen werden nieuwe multinationale ondernemingen opgericht en die vestigden kantoren buiten hun land.
Opkomst van de internationale dienstverlening
Vooral in New York kwamen er steeds meer banken, accountantsbureaus en verzekeringsmaatschappijen die actief zijn in en buiten de Verenigde Staten. Ook in Washington kwam de internationale dienstverlening op, mede dankzij de Verenigde Naties die er enkele van haar financiële en andere instellingen vestigde. Er is zelfs sprake van een economische cluster van instellingen van de Verenigde Naties in Washington.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Een bijzondere vorm van internationale dienstverlening is handel op mondiale financiële markten in aandelen, obligaties en andere beleggingsproducten. Deze markten vormen samen een wereldomvattend netwerk.
Creatieve economische macht
Rihanna tijdens 'the Met gala
2017', een jaarlijks modegala
gehost in New York
Steden en in het bijzonder wereldsteden zijn plekken waar ondernemers en kunstenaars nieuwe ideeën uitwerken en met elkaar uitwisselen. Daarom worden ze ook wel creatieve steden genoemd. Van innovatie is sprake als nieuwe ideeën leiden tot de ontwikkeling van nieuwe producten (een nieuw model smartphone bijvoorbeeld) of een nieuwe dienst (een nieuwe streamingsdienst bijvoorbeeld).
Soms vindt een nieuw product of een nieuwe dienst veel aftrek onder gebruikers en maakt het de makers, eigenaars of investeerders vermogend. Door hun functie van creatieve en innovatie stad, houden of versterken wereldsteden hun dominante rol in de wereldeconomie.
New York (op gebied van mode bijvoorbeeld) en Los Angeles (op gebied van nieuwe technologie voor communicatie en verwerking van informatie) zijn creatieve wereldsteden waar vaak sprake is van innovatie. Dat is goed te zien in Silicon Valley, waar veel technologiebedrijven bij elkaar zitten. Het is een voorbeeld van een economisch cluster.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Rotterdam is net als New York en Los Angeles een mainportregio geworden tijdens de Industriële Revolutie. Hoe dat ging, zie je in twee videofragmenten.
Bekijk de video: van begin tot 5:16 min. “uit te groeien tot wereldhaven.” en van 6:54 min. “Pincoffs verdient absoluut de credits” tot einde.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Na omstreeks 1870 werd Rotterdam eerst over land en daarna ook door de lucht makkelijker bereikbaar, dankzij de aanleg van spoorlijnen en wegen in Nederland, de uitvinding van het vliegtuig en de aanleg van een vliegveld bij Rotterdam. Vanaf 1967, toen de eerste containerterminal werd geopend, profiteerde Rotterdam ook van de voordelen van containervervoer (zo kunnen containers bijvoorbeeld makkelijk en snel worden overgeladen).
Bekijk het gebied tussen Rotterdam en de kust met Google Earth.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
In 1987 spraken de landen van de Europese Gemeenschap (nu de Europese Unie) met elkaar af dat ze samen één markt voor goederen en diensten zouden creëren. Binnen deze markt zouden alle invoertarieven en andere handelsbelemmeringen wegvallen. Op 1 januari 1993 werd deze interne markt een feit.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Een Aziatische multinationale onderneming wil zich vestigen in Europa of in de Verenigde Staten maar het bestuur van deze onderneming kan hierover nog geen besluit nemen.
Jullie helpen de onderneming door een advies op te stellen waarin het vestigingsklimaat van Rotterdam wordt vergeleken met dat van New York en dat van Los Angeles.
Je docent deelt de klas in twee groepen in.
De ene groep onderzoekt en vergelijkt de vestigingsklimaten van Rotterdam en New York (groep 1) en de andere richt zich op Rotterdam en Los Angeles (groep 2). Je krijgt voor onderzoek en vergelijking 20 minuten de tijd.
Wijs voor je begint iemand aan die de resultaten noteert. Na het onderzoek stellen deze twee leerlingen namens beide groepen samen het advies op. De kunst is om samen de knoop door te hakken en een van de drie steden aan te wijzen als vestigingsplaats. Trek voor het opstellen van dit advies ongeveer 10 minuten uit. Iets langer mag ook, als het lastig wordt om tot overeenstemming te komen. De vertegenwoordigers presenteren het advies aan de klas.
Beoordeling
Je docent beoordeelt jullie advies op de volgende punten:
Is het advies helder en overzichtelijk?
Is de keuze van de plaats van vestiging van het kantoor onderbouwd met argumenten die geen onjuistheden bevatten en gebaseerd zijn op feiten?
Bevat jullie advies geen taalfouten?
Examenvragen
Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren. De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.
Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.
Meer oefenen?
Ga naar ExamenKracht en oefen ook met de nieuwste examens.
Terugkijken
Intro
Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
Zijn de onderwerpen uit deze intro voldoende besproken in deze opdracht?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
Hoe zijn de steden Washington, New York en Los Angeles veranderd door de economische globalisering en wat is hun positie in de wereldhandel?
Hoe ging het?
Inhoud
In de opdracht vergelijk je de rol van drie Amerikaanse wereldsteden met die van Rotterdam.
Ben je opmerkelijke feiten tegengekomen?
Eindopdrachten
Had je een goede score voor de eindtoets?
Wat is de conclusie van jullie onderzoek: zijn Rotterdam en New York gunstig om je als Aziatische onderneming te vestigen of hebben Rotterdam en Los Angeles de voorkeur?
Examenvragen
Heb je de examenvragen gemaakt? Ging het goed?
Het arrangement Motor van de economische globalisering - v456 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Motor van de economische globalisering" besproken. De steden New York, Washington en Los Angeles hebben elk hun eigen ontwikkeling doorgemaakt om wereldsteden te worden. Ze zijn goed bereikbaar via land en lucht en fungeren als mainportregio's voor internationale goederenhandel. Hoewel ze vroeger bekend waren om hun maakindustrie, is nu de dienstensector dominant, met vooral financiële diensten en innovatie. Economische globalisering en opkomst van nieuwe industrielanden leidden tot verplaatsing van maakindustrie, terwijl de groeiende internationale dienstverlening, inclusief VN-instellingen, hun economische invloed vergrootte. Deze steden zijn ook creatieve hubs en centra van innovatie, zoals in de mode- en technologie-industrie. Rotterdam profiteerde van containervervoer na de opening van de eerste containerterminal in 1967.
Leerniveau
VWO 6;
VWO 4;
VWO 5;
Leerinhoud en doelen
Globalisering;
Aardrijkskunde;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
6 uur en 0 minuten
Trefwoorden
aardrijkskunde, arrangeerbaar, economie, los angeles, new york, stercollectie, vwo456, washington, wereldindustrie
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Motor van de economische globalisering" besproken. De steden New York, Washington en Los Angeles hebben elk hun eigen ontwikkeling doorgemaakt om wereldsteden te worden. Ze zijn goed bereikbaar via land en lucht en fungeren als mainportregio's voor internationale goederenhandel. Hoewel ze vroeger bekend waren om hun maakindustrie, is nu de dienstensector dominant, met vooral financiële diensten en innovatie. Economische globalisering en opkomst van nieuwe industrielanden leidden tot verplaatsing van maakindustrie, terwijl de groeiende internationale dienstverlening, inclusief VN-instellingen, hun economische invloed vergrootte. Deze steden zijn ook creatieve hubs en centra van innovatie, zoals in de mode- en technologie-industrie. Rotterdam profiteerde van containervervoer na de opening van de eerste containerterminal in 1967.
New York, Washington en Los Angeles behoren tot de centra van waaruit de wereldeconomie wordt aangestuurd. Die rol hebben ze vanaf de Industriële Revolutie gespeeld, maar is in de loop van de tijd wel veranderd.
Hoe heeft economische globalisering de rol van New York, Washington en Los Angeles als machtscentra in de wereldeconomie veranderd?
Activiteiten
Een Aziatische multinationale onderneming wil zich vestigen in Europa of in de Verenigde Staten maar het bestuur van deze onderneming kan hierover nog geen besluit nemen.
Intro
Websites:
