Startpagina
Welkom op deze Wikiwijs!
Hier zal het onderwerp: ''Klimaat'' worden uitgelegd. Dit is hoofdstuk 3 in jullie lesboek. Gebruik deze wikiwijs ter ondersteuning bij het leren! Naast extra uitleg is op deze wikiwijs ook de mogelijkheid om in Quizlet te oefenen met de begrippen en jezelf te testen op je kennis! Dit kan in het kopje oefentoets en het kopje eindtoets. Deze toetsen tellen niet mee als cijfer maar zo kan je jezelf testen op je kennis.
Hoe werkt wikiwijs?
Links zien jullie het menu staan. Op dit menu staan verschillende kopjes. Je kunt navigeren door te klikken op deze kopjes of door te klikken op de pijlen onderaan de pagina. Zo weet je zeker dat je op de juiste volgorde doorbladert.
Begin door te klikken op de knop: Klimaat of door te klikken op het pijltje hieronder!
Klimaat
Weet jij in wat voor klimaat deze foto is gemaakt? Is dit een plek waar het weer gedurende het jaar warmer of kouder is dan Nederland?
Een tip is om te kijken naar de planten die je op de foto ziet. Je ziet namenlijk cactussen! Cactussen zijn planten die weinig water nodig hebben en goed kunnen tegen warmte. Deze plant is daarom ideaal aangepast om te overleven in een droog klimaat of op het vensterkozijn bij mensen die wel eens vergeten regelmatig hun planten water te geven.
Op Antarctica zal je geen cactussen vinden. De reden hiervoor is omdat het klimaat daar veel kouder is dan het klimaat wat je bijvoorbeeld vindt in Marokko, Spanje of Mexico waar cactussen wel in de natuur voorkomen.
Hoe het komt dat er verschillende klimaten op aarde zijn wordt uitgelegd bij het kopje: ''Klimaten op aarde''.
Klimaten op aarde
In welk land zou deze foto genomen zijn? Waarom denk je dat? Antwoord: puɐןɹǝpǝu
Weer en klimaat
Nederland; een koud kikkerland
Als je aan een willekeurig persoon het weer in Nederland moet uitleggen. Wat zou je dan zeggen? De meeste mensen (buitenlanders en Nederlanders) zullen bij Nederland vaak denken aan kou en regen. Terwijl Nederland toch vaak hittegolven heeft in de zomer. Hoe komt het dat mensen vaak een vertekend beeld hebben over het weer/klimaat in landen?
Dit zou kunnen liggen aan dat personen antwoord geven vanuit eigen beeld van Nederland. Mensen die heel lang in Nederland wonen weten dat de stranden in de zomer net zo lekker kunnen zijn als stranden bij de Middellandse Zee. Maar vraag je aan iemand die nog nooit in Nederland is geweest of hij in de zomer bij Burgh-Haamstede aan het strand wil liggen, dan is de kans groot dat dat hij liever ergens anders naartoe gaat.
Het verschil tussen weer en klimaat
Als eerste moet je weten dat er een verschil is tussen het weer en het klimaat van een land.
Weer: de toestand van de atmosfeer op een bepaald moment en een bepaalde plaats
Hiermee bedoelen we dat als je een bepaalde locatie neemt, bv. Nederland, en op een bepaald tijdstip gaat kijken naar de ''toestand van de atmosfeer'' oftwel naar de regen, wind en temperatuur.
Klimaat: het gemiddelde weer, gemeten over een periode van dertig jaar.
Als je kijkt naar het weer (dus regen, wind en temperatuur) van Nederland in de afgelopen dertig jaar dan heb je het klimaat van Nederland. Nederland heeft een (gematigd) zeeklimaat.
Het weer wereldwijd
Het weer verandert dus dag op dag. Het klimaat laat het gemiddelde zien van het weer in een bepaalde locatie. Daardoor kunnen we grote verschillen zien in het klimaat over de wereld. Als vuistregel kan je zeggen dat hoe dichter bij de evenaar je bent, des te warmer is het klimaat.
Op deze wereldbol zijn de lijnen die van links naar rechts gaan (horizontaal) de breedtelijnen aangegeven. De lijn in het midden van de aarde noemen we de evenaar.
Klimaten op lage breedte
Landen die dicht bij de evenaar zijn hebben een lage breedtegraad. Dit is zo omdat we meten vanaf de evenaar. Een stad op de evenaar ligt kan ligt dus op 0° NB/ZB. De noordpool ligt op 90° NB en de Zuidpool op 90° ZB. NB staat voor noorderbreedte en ZB staat voor zuiderbreedte.
Landen dichtbij/op de evenaar (zoals Brazilië, Indonesië) hebben een tropisch regenwoudklimaat. Het wordt hier nooit kouder dan 18°C. Omdat het zo warm is bij deze gebieden verdampt er heel veel water. Hoe warmer het ergens is, des te meer water er zal verdampen. Al dat water dat verdampt komt ook naar beneden. Het regent dus er vaak in de tropen. Vandaar de naam: tropisch regenwoudklimaat.
Het is dus heel erg warm en heel erg vochtig in de tropen. Dit kan hetzelfde benauwende affect hebben op sommige mensen als een sauna. Door de hitte en hoge luchtvochtigheid vinden veel mensen het zwaar overdag te bewegen.
30°C is een temperatuur die vaak voorkomt in de tropen.
Klimaten op hogere breedten
Gebieden verder van de evenaar af hebben vier seizoenen; lente, zomer, herfst en winter. In Nederland merken we aan het weer en aan de natuur in welk seizoen we zitten. Zo weten we dat bomen en planten in de lente een groeispurt krijgen en flink gaan bloeien. De mensen met hooikoorts hebben hebben dit vaak als eerste door.
In de gematigde breedten heb je vaak ''zachtere'' klimaten dan op lage breedten. Zo heeft Nederland een gematigd zeeklimaat en Duitsland een landklimaat. De winters en zomers in Duitsland van het landklimaat hebben een groter temperatuurverschil dan het gematigd zeeklimaat in Nederland. Dit komt door de invloed van... de zee!
Als we nog noordelijker gaan (vanaf Europa) komen we ook nog het toendraklimaat en poolklimaat tegen.
Op volgorde van lage naar hoge breedtegraad (van de evenaar richting één van de polen) komen we dus de volgende klimaten tegen:
Voor mavo 1: EVENAAR -> tropisch klimaat - woestijnklimaat - landklimaat - zeeklimaat- poolklimaat <- NOORDPOOL/ZUIDPOOL
Voor havo 1:
EVENAAR -> tropisch regenwoudklimaat - savanneklimaat - steppeklimaat - woestijnklimaat - gematigd zeeklimaat - landklimaat - toendraklimaat - poolklimaat <- NOORDPOOL/ZUIDPOOL
LET OP!
Er is namenlijk een bijzonder klimaat die zich niet houdt aan bovenstaand rijtje. En dat is het hooggebergteklimaat. Dit is een klimaat wat zich overal kan voordoen. Als het zich houdt aan de volgende regel: het is bijna nooit boven de 0°C en het is boven de 1500 meter hoog. Dit klimaat bestaat omdat een land voor het grootste deel een ander klimaat heeft maar ook bergen die zo hoog zijn dat ze door de kou eeuwige sneeuw hebben.
Ben jij wel eens in de zomer geweest bij een berg waar toch sneeuw lag? Kan je landen in Europa bedenken die dit hebben?
Antwoord (er zijn nog meer landen goed): ǝıןɐʇı ɟo puɐןɹǝsʇıʍz
Temperatuurverschillen op aarde
Waarom kunnen wij niet in wintersport in Nederland? Hoe kan het dat sommige mensen in de winter zon, zee en strand opzoeken in andere landen?
Daar komen jullie achter door te kijken naar onderstaande kennisclip!
Drie factoren die temperatuurverschillen veroorzaken
Samenvatting filmpje:
- de stand van de aarde bepaalt de invalshoek van de zonnestralen
- als zonnestralen een groter oppervlakte moeten verwarmen wordt het kouder
- de atmosfeer wordt verwarmd door het aardoppervlakte
- hoogte beïnvloedt de temperatuur
Het verschil tussen zomer en winter
Waarom zijn er seizoenen?
Als je denkt aan Nederland in de herst dan zullen de meeste mensen denken aan bomen die hun bladeren verliezen en straten die daar vervolgens vol mee liggen. Bij zomer zullen mensen aan het strand denken. Bij de lente kan je denken aan bloeiende bomen, planten en pasgeboren geitjes in de dichtsbijzijnde kinderboerderij. Bij winter zullen veel mensen denken aan regen, kou, sneeuw en soep om bij op te warmen.
Laten we nu Indonesië nemen. Dit land ligt vlakbij en op de evenaar. Als het in Nederland zomer is dan is het daar ook warm... en vochtig... en benauwd... (weten we het nog? Het tropisch regenwoud?) Maar als het in Nederland winter is dan is het in Indonesië nog steeds warm! En ook vochtig en waarschijnlijk benauwd voor sommige mensen.
In Indonesië heb je geen duidelijk onderscheid in de seizoenen zodat er een lente, zomer, herfst en winter is. Zij kennen maar twee seizoenen. Een droog en een nat seizoen.
Om te weten wat de seizoenen veroorzaakt moeten we kijken naar de aarde en de zon.
Ga er bij deze deze foto vanuit dat de zon rechts staat van de zon. Zou op deze globe het in Nederland zomer of winter zijn? Antwoord: ˙puoɹɟןɐɥ ʞɾıןǝpɹoou ʇǝɥ uɐp uoz ǝp ɾıqɹǝʇɥɔıp sı puoɹɟןɐɥ ʞɾıןǝpınz ʇǝɥ ʇuɐʍ ¡ɹǝʇuıʍ
Draaiing van de zon om de aarde
Je weet misschien al dat de aarde niet helemaal ''rechtop'' staat en zo om de zon heen draait. De as van de aarde is namenlijk schuin. Bij veel globes hebben ze dit ook zo verwerkt, net als de foto hier links.
Omdat de aarde met zijn schuine stand om de zon heen draait heeft dit erg grote gevolgen voor het weer op aarde. Het ene halfjaar staat het noordelijk halfrond dichterbij de zon en het andere halfjaar staat het zuidelijk halfrond dichterbij. Hoe dat werkt en welke gevolgen dat heeft?
- Als het in Nederland zomer is dan staat het noordelijk halfrond dichter bij de zon. Op het zuidelijk halfrond is het dan winter.
- We weten dat hoe rechter de zonnestralen op aarde vallen des te warmer het zal worden.
- Tijdens de zomer (op het noordelijk halfrond) zullen de stralen ''rechter'' op de aarde komen dan in winter.
- Tijdens de winter (op het noordelijk halfrond) moeten de stralen een groter oppervlakte verwarmen en is het dus kouder.
- Als het op het noordelijk halfrond zomer is, dan is het winter op het zuidelijk halfrond en vice versa.
Samenvatting in opsommingen: mavo 1
H3.1
- De vijf hoofdklimaten zijn:
- tropisch klimaat
- woestijnklimaat
- landklimaat
- zeeklimaat
- poolklimaat
- Het weer bepaald het klimaat
- Op lage breedte zijn klimaten warmer dan op hoge breedten
H3.2
- Breedteligging, hoogte en seizoenen hebben invloed op de temperatuur
- Seizoenen ontstaan doordat de aarde schuin staat ten opzichte van de zon
samenvatting in opsommingen: havo 1
H3.1
- breedteligging heeft invloed op de klimaten
- alle klimaten:
- tropisch regenwoudklimaat
- savanneklimaat
- steppeklimaat
- woestijnklimaat
- gematigd zeeklimaat
- landklimaat
- toendraklimaat
- hooggebergteklimaat
- poolklimaat
H3.2
- Dankzij de atmosfeer heeft de aarde een leefbaar klimaat
- je begrijpt de invloed van de stand van de zon ten opzichte van de aarde en geografische breedte heeft op de temperatuur
H3.3
- De schuine stand van de aarde is de oorzaak van de seizoenen
Oefentoets
Toets: Oefentoets klimaten
Verdieping
Klik op het menu links om te kiezen hoe je wilt oefenen om je kennis te verbeteren!
Heb je een vraag? Dan kan je dat hieronder stellen!
Oefenen met begrippen
Oefenen met begrippen (mavo 1)
Oefenen met de begrippen (havo 1)
Verdieping: klimaat in Nederland
Het klimaat in Nederland
In Nederland hebben wij een zeeklimaat. Dit heet zo omdat de zee een grote invloed heeft op ons klimaat. Om erachter te komen hoe dat werkt moet je het volgende weten.
- Nederland ligt aan zee
- De invloed van de zeestromen
- De golfstroom
Nederland ligt aan zee
Deze landen met een landkllimaat hebben minder lange (of geen) kusten dan Nederland heeft. Dit is van invloed op de temperatuur van een gebied. Landen met een landklimaat hebben vaak warmere zomers en koudere winters dan Nederland. Dit heeft te maken met de snelheid waarmee land en zee opwarmt.
Land/gesteente warmt namenlijk veel sneller op dan water. Daarom duurt het zo lang voordat mensen op het strand helemaal kopje onder water willen! Het water is in vergelijking met het zand veels te koud!
Wat water wel beter doet dan land/gesteente is warmte vasthouden. Het duurt langer voordat water is opgewarmd maar houdt de warmte wel beter vast. Dit is erg belangrijk voor het Nederlandse klimaat.
De invloed van zeestromen
Een zeestroom wordt veroorzaakt door de wind. Als wind voor een lange periode dezelfde kant op waait dan zal het de bovenkant van het water met zich meetrekken. Zo ontstaan er zeestromen.
In Nederland hebben wij aanlandige wind. Dit betekent dat de wind van zee over het land heen gaat. Een gevolg hiervan is dat de wind het water met zich meetrekt. Net zoals mensen door harde wind kunnen worden weggeblazen, zo wordt het water ook meegenomen door de wind. Dit is van grote invloed op het Nederlandse klimaat. Onthoud even dat water langer warmte vasthoudt dan land/gesteente.
Het is overdag. De zon warmt Nederland op. De zee wordt langzaam steeds warmer. Als het avond wordt en de zon weggaat wordt het land steeds kouder. Omdat de zee goed warmte vasthoudt wordt dit langzamer kouder dan het land. Omdat we in Nederland aanlandige wind hebben waait het water eerst over het relatief warme water voordat de warme wind over Nederland waait.
In landen die geen invloed hebben door de zee maar een landklimaat hebben zal het dus in de avond en nacht kouder worden dan in Nederland.
De golfstroom
De golfstroom is een zeestroom die van de Golf van Mexico over de Atlantische Oceaan naar Europa gaat. Omdat het warme water vervoert wordt noemen we dit een warme zeestroom. Als het water Europa heeft bereikt zal dit de westkust van Europa dus verwarmen. Daarom zijn de winters in Nederland erg mild.
Om duidelijk te laten zien wat de invloed is van warme zeestromen nemen we even New York in de V.S. en Portugal als voorbeeld. De stad New York zit op dezelfde breedtegraad als Portugal. New York heeft alleen niet zo'n warme zeestroom als Portugal. De gevolgen hiervan zie je duidelijk terug op onderstaande foto's. Beide foto's zijn genomen in de winter.
Central Park, New York in de winter
Portugal in de winter
Eindtoets
Maak deze toets als je denkt dat je genoeg weet over de stof. Maak deze toets zonder gebruik te maken van je schrift of lesboek.
