Welkom bij deze wikiwijs! Tijdens deze wikiwijs gaan we aan de slag met het hoofdstuk 'bronnen van energie', waar jullie al even mee bezig zijn geweest. Er komen een aantal belangrijke punten aan bod zoals fossiele brandstoffen en duurzame energie.
Per onderwerp staat er een stuk uitleg met een paar vragen waarmee je kan oefenen. Deze vragen kan je ook nakijken. Onderaan de pagina's staan pijltjes waarmee je naar de volgende pagina kan gaan. Aan het einde is er nog een 'eindtoets' waarmeer je goed kunt oefenen voor de toets.
Succes met maken!
Lesprogramma
Wat: Wikiwijs 'Bronnen van energie'.
Hoe: Zelfstandig, op de laptop / Ipad.
Hulp: Gebruik het boek, de PowerPoints, of stel je vragen via Teams.
Tijd: 50 min
Resultaat: Extra voorbereid voor de toets!
Klaar? Vul de evaluatie in aan het einde.
Lesdoelen
Aan het einde van de les weet je wat energie is
Aan het einde van de les weet je hoe fossiele brandstoffen ontstaan
Aan het einde van de les weet je wat de voordelen en de nadelen van fossiele brandstoffen zijn
Aan het einde van de les weet je wat duurzame energie is
Aan het einde van de les weet je verschillende soorten duurzame energiebronnen
Aan het einde van de les weet je wat de voordelen en de nadelen van duurzame energiebronnen zijn
Energie
Wat is energie? 'Energie is de kracht die dingen laat werken'. Bronnen van energie zijn bijvoorbeeld: aardolie, aardgas en de zon.
Waarom is er energie nodig? Niets kan bewegen, werken of veranderen zonder energie. Energie is heel belangrijk en we hebben het voor een hoop dingen nodig; vervoer, verwarming, productie van goederen, apparaten en nog veel meer!
Verschil tussen primaire en omgezette energiebronnen Primaire energiebronnen zijn energiebronnen in hun natuurlijke vorm (aardolie, aardgas, steenkool). Deze vormen van energie worden gelijk gebruikt.
Je hebt ook omgezette energie. Een groot deel van de primaire energiebronnen wordt omgezet in een andere vorm. Aardolie wordt bijvoorbeeld omgezet in benzine.Aardgas en steenkool worden omegzet in elektriciteit. Het wordt verandert in een andere energiebron.
2 soorten energiebronnen 1. Uitputbare energiebronnen ⇒ uitputbare energiebronnen kun je maar één keer gebruiken, zoals aardolie, aardgas en steenkool. Deze energiebronnen zorgen voor veel CO2 uitstoot door verbranding wat leidt tot een versterkt broeikaseffect. 2. Duurzame energiebronnen⇒ duurzame energiebronnen zijn onuitputbare energiebronnen, zoals de zon, de wind en stromend water. Het raakt nooit op. Hierbij komt geen CO2 vrij, je noemt het ook wel groene energie.
De hoeveelheid energie die men gebruikt heeft vaak een verband met de rijkdom van een land. Een land met een hoge welvaart, gebruikt vaak meer energie.
Elektriciteit
Fossiele brandstoffen
Fossiele brandstoffen zijn aardgas, aardolie en kolen. Deze brandstoffen zijn vervuilend en zorgen voor veel CO2 uitstoot. Ze zijn slecht voor het milieu. Deze bronnen kunnen uitgeput raken. Dit betekent dat je ze maar 1 keer kan gebruiken, daarna zijn de op. 80% van alle energie komt voort uit fossiele energiebronnen. Die fossiele energiebronnen zijn gevormd uit planten en plankton die miljoenen jaren geleden leefden.
Aardgas Aardgas bevindt zich onder de grond. Aardgas ontstaat uit steenkool door toename in druk en temperatuur. Het aardgas blijft in de zandsteen zitten, omdat boven de zandsteen een ondoordringbare laag zit. Ook tijdens de vorming van aardolie ontstaat aardgas. Dat aardgas wordt ook vastgehouden in een zandlaag onder een ondoordringbare laag. Hier in Nederland gebruiken we aardgas voor elektriciteit, verwarmen, koken en grondstof voor de chemische industrie.
Het winnen van aardgas brengt ook nadelen met zich mee. Zo kan het zorgen voor bijvoorbeeld aardbevingen, scheuren in huizen, bodemdaling en problemen met waterafvoer.
Steenkool Steenkool werd vroeger uit de grond gehaald. Steenkool ontstaat op plekker waar heel veel bomen en struiken groeide, dicht op elkaar. Wanneer dit verdween werden die bomen en struiken bedekt met lagen zand en modder. Een dik pakket van die afgestorven plantenresten vormt onder water een dikke laag veen of turf. Er vindt inkoling plaats (meer koolstof) als het veen afgedekt is met klei en/of zand. Het wordt eerst bruinkool. Bij nog hogere druk en temperaturen wordt het bruinkool omgezet naar steenkool.
Steenkool is het grootste deel van alle fossiele brandstoffen. Steenkool en bruinkool worden op 2 manieren gewonnen; schachtbouw (mijnwerkers) & dagbouw (graafmachines). Nederland heeft steenkool in Zuid- Limburg. Dit ligt zo diep, dat het te duur is om dit uit de grond te halen. Nederland importeert zijn steenkool.
Olie uit plankton Plankton (kwallen, algen) veranderde door hoge druk en hoge temperaturen in aardolie. Aardolie zit in de porien van zandsteen. Aardolie is een soort dikke brei die in de aarde zit.
Raken fossiele brandstoffen ooit op?
Ja! Fossiele brandstoffen raken op. Het is niet te voorspellen wanneer ze ooit opraken. Dit is afhankelijk van 2 dingen:
1. De hoeveelheid winbare voorraden (er worden nog steeds nieuwe plekker gevonden voor bijvoorbeeld aardgaswinning).
2. Hoeveel vraag er is naar fossiele brandstoffen .
Daarom is duurzame energie belangrijk!
Duurzame energie
Duurzame energie Duurzame energie, ook wel groene energie, is opgewekt uit duurzame energiebronnen. Je hoeft hiervoor niks van te natuur af te pakken. Er zijn verschillende vormen van duurzame energie;
Zonne-energie Door middel van zonlicht kun je energie opwekken. Dit kan op 2 manieren; zonnepanelen & zonnecollectoren. Zonnepanelen leveren elektriciteit doordat de zon op de zonnepanelen schijnt. Zonnecollectoren leveren warm water.
Wind-energie Doordat de wieken van een windmolen gaan draaien door de wind, wordt de beweging hiervan omgezet in energie. Nederland maakt voor 4% gebruikt van wind-energie. Windmolens kunne zowel op het land, als in de Noordzee staan (offshore windparken).
Voordelen & nadelen duurzame energie
Voordelen
Nadelen
Duurzame energie raakt niet op
Productie is niet altijd zeker (zon schijnt niet altijd, wind waait niet altijd)
Duurzame energie vervuilt niet of nauwelijks
Het is duur, duurder dan fossiele brandstoffen
Wat kan je zelf doen? Zelf kan je al een hele hoop doen om bijvoorbeeld energie te besparen, denk aan; korter douchen, lichten uit etc. Ook kan je producten kopen die niet schadelijk zijn voor het milieu. Dit noem je duurzaam consumeren. Koop bijvoorbeeld een spaarlamp of een zuinige auto. Consuminderen is het minder geld uitgeven aan producten en energie en het meer hergebruiken van goederen om zo het milieu te sparen.
Bekijk het filmpje hieronder en beantwoord de vraag:
Je kunt op twee manieren gebruik maken van energie (warmte) uit de ondergrond:
1. Aardwarmte of geothermische energie (vanaf 500 meter diepte is er heet water voor energieopwekking).
2. Bodemwarmte (water tot 100 meter diep wordt gebruikt om huizen in de winter te verwarmen en in de zomer te koelen).
Energie uit planten Biomassa (hout-, groente-, fruit- en tuinafval, plantaardige oliën en dierlijke mest) wordt verbrand in een elektrische centrale. De helft van de Nederlandse groene stroom komt van biomassa.
Bij verbranding van fossiele brandstof komt er extra C02 in de lucht.
Bij verbranding van biomassa komt er geen extra C02 in de lucht.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Evaluatie wikiwijs
Voor mij, en voor jullie misschien ook, is een Wikwijs maken nieuw. Ik wil jullie vragen om de evaluatie even in te vullen, zodat ik er weer van leer. Klik op de link hierboven om de evaluatie in te vullen (kan ook anoniem). Alvast bedankt !!
Bronnen
Aardgas. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.hartvanalmelo.nl/nieuws/algemeen/41211/hoe-verwarmen-we-almelo-in-de-toekomst-zonder-aardgas-
Aardolie. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.art.com/products/p22109953843-sa-i7595846/david-parker-a-jack-pump-used-for-oil-extraction.htm
Duim. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.google.com/search?q=duimpje+png&sxsrf=ALeKk03p8qiyvKGU780rsTzcn7HgWx8HqQ:1588355389932&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwj8zqz2nJPpAhUB_KQKHbMrDjYQ_AUoAXoECAsQAw&biw=1366&bih=625#imgrc=NlXX8PjQiDGQRM
Duurzame energie. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.ekbnederland.nl/energie-vraagstukken/energietransitie/duurzame-energie-opwekken/
Kraanwaterkennis.nl. (2012). Waarom is het belangrijk dat we meer duurzame energie gaan gebruiken? [Videobestand]. Geraadpleegd van https://www.youtube.com/watch?v=Z_OVinEfLso
Steenkool. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://logos.nl/steenkool-veel-jonger-dan-gedacht/
Wikipedia. (z.d.). Elektriciteit - Wikipedia [Foto]. Geraadpleegd van https://www.google.com/search?q=energie+elektriciteit&tbm=isch&ved=2ahUKEwj5ur_A643pAhXNKuwKHTI3B5wQ2-cCegQIABAA&oq=energie+elektriciteit&gs_lcp=CgNpbWcQA1AAWABg7AxoAHAAeACAAQCIAQCSAQCYAQCqAQtnd3Mtd2l6LWltZw&sclient=img&ei=VI6pXvnAOs3VsAey7pzgCQ&bih=625&biw=1366#imgrc=EIW-v_cTHFVEfM
Het arrangement Aardrijkskunde is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Iris Schilperoord
Laatst gewijzigd
2020-05-05 19:23:05
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0
Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Bronnen van energie
Bronnen van energie
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
