Introductie
In de jaren 80 begon men zich wereldwijd steeds meer zorgen te maken over klimaatverandering en de gevolgen daarvan op mens en milieu. Sindsdien zijn er regelmatig klimaatconferenties gehouden. Deze Wikiwijs gaat over een aantal belangrijke klimaatconferenties in de afgelopen decennia. Veel gestelde vragen over klimaatconferenties en protocollen zijn : Heeft het eigenlijk wel zin? Houden landen zich er wel aan? Ook hier gaat deze Wikiwijs op in.
Montreal protocol
Het Montreal protocol wordt gezien als een van de meest succesvolle internationale milieuverdragen. Het protocol gaat weliswaar niet over uitstoot van broeikasgassen maar over chloorfluorkoolstofverbindingen (afgekort cfk’s). Deze stoffen zitten onder andere spuitbussen en worden gebruikt als koelmiddel in koel-, vries- en airconditioninginstallaties. Als deze stoffen in de atmosfeer komen, tasten zij de ozonlaag aan. Bekijk hieronder het filmpje over het effect van cfk’s op de atmosfeer.
In het Montreal protocol zijn heel duidelijke afspraken gemaakt. In 2016 hadden 197 partijen het protocol geratificeerd (waaronder de 193 leden van de VN). Het effect hiervan is zichtbaar in het plaatje hieronder.
Opdrachten
1 – Wat betekent ratificatie?
2 – Het Montreal verdrag werd ondertekend op 16 september 1987. Bekijk de grafiek hierboven. In welk jaar denk je dat het akkoord van kracht is gegaan? Licht je antwoord toe.
3 – Wat kun je zeggen over de stoffen CH3Br (paars) en CH3Cl (groen) als je kijkt naar de grafiek.
4 – De metingen in de grafiek hierboven gaan maar tot 2008. Gebruik Google. Is de dalende trend nog steeds bezig?
Kyotoprotocol
Halverwege de jaren 90 bleek dat er verdergaande maatregelen nodig waren om schadelijke temperatuurstijging te voorkomen. Dat leidde tot het Kyoto Protocol dat tijdens de Conference of of the Parties in Kyoto in 1997 tot stand kwam. Het Kyoto Protocol legde een juridische basis voor de vermindering van broeikasgassen, met afdwingbare doelstellingen.
De 26 landen die meedoen hadden als gemeenschappelijk doel dat de uitstoot van broeikasgassen in 2012 5,2% lager zou zijn dan in 1990. Ontwikkelingslanden, waaronder China en India, waren niet meegenomen in de doelstelling. Wel hebben 126 landen het verdrag geratificeerd. Het verdrag van Kyoto is door één van de belangrijke vervuilers, de VS, niet geratificeerd. De afwijzing van de Verenigde Staten (op dat moment verantwoordelijk voor 1/3 van de CO2 uitstoot) was een tegenvaller.
Het Kyoto Protocol is tijdens de klimaatconferentie in Doha in 2012 verlengd tot 2020. Het verdrag is aangescherpt met een 18% lagere CO2 uitstoot in 2020 ten opzichte van 1990.
Is het Kyoto doel van 2012 behaald?
Ja en nee. Als je de Kyoto doelen per land bekijkt zijn er landen die hun individuele doel niet hebben behaald. In de figuur hieronder zijn dit de rode landen (Voorbeeld: als een land een -10% uitstoot doel had en de uitstoot is toegenomen met 10% dan scoort het land -20%). Gemiddeld gezien is de 5% afname wel behaald bij de 26 deelnemende landen.
Opdrachten
5 - In de figuur hieronder is te zien dat de wereldwijde CO2 uitstoot ondanks het Kyoto protocol wel is blijven toenemen tussen 1990 en 2012. Hoe komt dit? Gebruik in je antwoord de VS, China en India.
Parijs akkoord
Zoals je hiervoor hebt gelezen loopt het Kyoto protocol af in 2020. In 2015 was er een klimaattop in Parijs om een nieuw verdrag op te stellen. 195 landen, waaronder de VS, China en India, hebben het Parijs akkoord geratificeerd. Met meer dan 55% van de landen en meer dan 55% van de uitstoot is het verdrag van kracht gegaan in 2016.
Kijk het filmpje over de Parijs klimaattop hieronder.
Alle afspraken staan in de figuur hieronder
Opdrachten
6 - Sinds het van kracht gaan van het Parijs akkoord zijn er echter een aantal setbacks geweest. Wat is de rol van de VS hierin. Gebruik google!
Emissiehandel
De maatregelen die genomen worden om het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen, kun je onderverdelen in twee typen :
- Brongerichte maatregelen – maatregelen die de onderliggende oorzaak van een probleem aanpakken
- Symptoombestrijding – maatregelen die de gevolgen van emissie bestrijden
Een belangrijk instrument voor de EU om de Kyoto en Parijs doelen te halen, is het ‘Emission Trading System’(ETS). Dit systeem geldt voor zware industrie en energiebedrijven in de EU. Zij moeten in 2020 21 procent minder CO2 uitstoten dan ze in 2005 deden. Om dat te bereiken, mogen ze onderling emissierechten (uitstootrechten) verhandelen. Energiecentrales en grote bedrijven hebben 'rechten' gekregen om tot een bepaalde grens (het emissieplafond) broeikasgassen uit te stoten. Gaat een bedrijf daar overheen, dan moet het bij een ander bedrijf rechten kopen. Blijft een bedrijf onder de grens, dan kan het overtollige rechten doorverkopen.
Kijk dit filmpje over emissiehandel.
Opdrachten
7 – Behoort emissiehandel meer tot symptoombestrijding of een brongerichte maatregel?
8 – Noem een voorbeeld van een brongerichte maatregel.
9 – Bekijk de bron hieronder. Wat wordt met het cijfer 1 bedoeld in W2.
10 – Bekijk de bron nogmaals. Welk bedrijf (A of B) verkoopt zijn emissierechten? Licht je antwoord toe.
11 – Beredeneer in vier stappen dat bij een dalende prijs van emissierechten, de prijs die betaald wordt voor het milieu, een stuk hoger komt te liggen.
