Verzet tegen kinderarbeid
Leerdoelen + eindproduct
Leerdoelen
In de 19e eeuw gingen de meeste kinderen niet naar school. Ze werkten op het land, in de winkel of in de werkplaats. Kinderarbeid was normaal. Het was ook nodig, want kinderen moesten extra geld verdienen voor het gezin.
Toen kwam de Industriële Revolutie. Overal kwamen fabrieken die mensen nodig hadden. Ook kinderen gingen in de fabrieken werken. Was dat wel goed voor die kinderen?
In deze opdracht staat het verzet tegen kinderarbeid in Nederland centraal.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
- beschrijven dat kinderarbeid in de 19e eeuw normaal was.
- uitleggen waarom er in de tweede helft van de 19e eeuw steeds meer kritiek komt op kinderarbeid.
- beschrijven wat er wordt bedoeld met het 'Kinderwetje van Van Houten'.
- beschrijven dat de leerplichtwet van 1900 een einde maakte aan kinderarbeid.
Eindproduct
Je maakt samen met een klasgenoot een eindproduct met als titel 'Verzet tegen kinderarbeid'. Wat voor eindproduct jullie maken, mogen jullie zelf kiezen.
Stap 1: Verzet tegen kinderarbeid
Ga naar de website entoen.nu en lees vervolgens de tekst bij het canonvenster 'Kinderarbeid' .
Rechts naast de tekst kun je op een aantal afbeeldingen klikken.
Bekijk in ieder geval:
- de vensterplaat 'Verzet tegen kinderarbeid'
- de Canon-clip voortgezet onderwijs.
- de SchoolTV Beeldbankclip: Kinderarbeid in Nederland.
Maak tijdens het lezen en kijken aantekeningen in je schrift.
Stap 2: Cirkelschema kinderarbeid

Hiernaast zie je een cirkelschema.
Je kunt in zo'n schema in stappen uitleggen waarom kinderen niet naar school gaan en waarom kinderarbeid blijft bestaan.
Stap 1 is al ingevuld.
Neem het schema over en vul de vier nog openstaande stappen in.
Neem ook de teksten over in je schrift.
A. In de 19e eeuw waren veel arbeidersgezinnen arm.
B. Kinderen konden niet lezen en schrijven.
C. Kinderen kregen alleen slecht betaalde baantjes.
D. Kinderen konden niet naar school.
E. Kinderen moesten werken om een deel van het gezinsinkomen te verdienen.
Samuel van Houten probeerde met het Kinderwetje de cirkel te doorbreken.
Lang niet alle arbeiders waren blij met het Kinderwetje van Van Houten.
Kun je bedenken waarom ze niet blij waren? Zet het antwoord op deze vraag in je schrift.
Stap 3: Regionale canons
Via de website van entoen.nu/kinderarbeid/vo kun je ook naar de items uit verschillende regionale canons over verzet tegen kinderarbeid.
Ga naar de canon van Fryslân: Domela & Piter.
- Lees de informatie door en bekijk de video bij het verhaal.
- Is er in jullie dorp/stad/provincie iets te vinden wat jullie nog herinnert aan het verzet tegen kinderarbeid?
Stap 4: Eindproduct
Het eindproduct dat jullie gaan maken, krijgt als titel 'Verzet tegen kinderarbeid'.
Jullie mogen zelf kiezen wat voor eindproduct jullie willen maken.
Het eindproduct moet duidelijk laten zien dat er in 19de eeuw anders tegen kinderarbeid werd aangekeken dan tegenwoordig.
Jullie laten ook zien dat er vanaf ongeveer 1860 steeds meer verzet kwam tegen kinderarbeid.
Beoordeling:
Het eindproduct wordt beoordeeld op de volgende punten:
- het eindproduct legt uit dat kinderarbeid in de 19e eeuw nog veel voorkwam.
- het eindproduct bevat twee of drie passende afbeeldingen.
- het eindproduct maakt duidelijk dat de leerplichtwet een einde maakte aan kinderarbeid in Nederland.
- het eindproduct is met zorg gemaakt.