H8.5 Doping en Drugs & H9.1 Afweer van de huid

H8.5 Doping en Drugs & H9.1 Afweer van de huid

Inleiding

Hallo 3F,

Vandaag een iets andere les dan normaal. Jullie gaan voornamelijk zelfstandig aan de slag aan de hand van deze digitale les. Deze les ronden we H8 af met doping en drugs en starten we H9 met een introductie over de huid en het afweersysteem.

De les bestaat uit verschillende onderdelen waar je zelf op je eigen tempo doorheen scrollt. Mocht je de theorie nog niet helemaal snapen, dan kun je bij onder herhaling nog wat extra informatie vinden. Mocht je erg snel door de informatie gaan, dan kun je onder extra stof bij verdieping nog wat aanvullende informatie vinden.

Wanneer je deze tekst hebt gelezen, dan ga ja het introductiefilmpje kijken. Jullie gaan dan in tweetallen een opdracht maken die we klassikaal gaan nabespreken. Ten slotte gaan jullie zelfstandig door de inhoud van deze les heen.

Groetjes,

Mr. Verstoep

Kennisklip

 

Onderzoekje drugs

 

Kies per tweetal één van de soorten drugs die hieronder staan en zoek op internet:

- Hoe beïnvloeden de drugs je lichaam?

- Wat zijn de gevolgen van de drugs? (korte termijn/lange termijn)

  • Alcohol
  • XTC/MDMA
  • Cocaïne Ritalin
  • GHB
  • Poppers
  • Paddo's
  • Heroïne
  • Amfetmine
  • Ketamine
  • Wiet Hasj

Vul jullie bevindingen in op de Padlet hieronder. Jullie hebben 5 minuten de tijd!

Gemaakt met Padlet

8.5 Doping & Drugs

Waarom gebruiken sporters doping?

Als topsporter probeer je natuurlijk constant je prestaties te verbeteren. Trainen op conditie en techniek en voeding zijn misschien wel de meest belangrijke factoren om de beste van je sport te worden. Maar je kunt natuurlijk ook wat aan je uitrusting doen. Lichtere schaatsen, meer gestroomlijnde outfit, voetbalschoenen met meer profiel enzovoort.

Ondanks dat je goede voeding eet en veel traint, kun je je lichaam ook stimuleren meer en beter te presteren door het gebruik van doping.

Er zijn twee soorten doping:

  1. Gebruik van verboden stoffen.
    • Amfetamine: een stimulerende stof. Werkt op het zenuwstelsel en werkt als oppepmiddel.
    • Anabole steroïden: stoffen die zorgen dat de spieren groeien. (krachtsport en wielrensort.
  2. Gebruik van verboden methoden.
    • Bloeddoping: kunstmatig verhogen van de hoeveelheid rode bloedcellen door bv. bloedtransffusie. Of het inspuiten van EPO, wat productie van rode bloedcellen stimuleert.

Hoe beïnvloeden drugs je lichaam?

Wanneer je door Rotterdam heenloopt kun je niet om de geur van wiet heen. Mensen die het op straak roken en op meerdere plekken in de binnenstad bij een coffieshop kunnen halen. Officieel is de teelt van wiet verboden, maar de verkoop ervan wordt gedoogd (geaccepteerd) door de politie.

Het verkopen of slikken van xtc word niet gedoogd door de politie. Waarom dat de ene soort drugs wel gedoogd/legaal is hangt af van de effecten die het op je lichaam heeft en hoe dit samenhangt met de veiligheid van jezelf en de mensen om je heen.

Drugs beïnvloeden de werking van je zenuwstelsel en dit kan verschillende effecten hebben.

  1. Stimulerende middelen zoals xtc cocaïne, cafeïne en amfetamine laten je zenuwstelsel sneller werken.
  2. Verdovende middelen zoals heroïne en alcohol laten je zenuwstelsel juist trager werken.
  3. Bewustzijnsveranderende middelen zoals paddo's, lsd, hasj en truffels beïnvloeden de werking van je hersenen. Je kunt gaan halicuneren.

In de afbeelding hieronder zie je enkele soorten drugs en de invloeden die het op je lichaam heeft.

Wat zijn de gevolgen van drugsgebruik?

Sommige drugs zijn niet voor niets per wet verboden in je bezit te hebben, laat staan ze te verkopen. Het is niet altijd te zien wanneer iemand soms of zelfs regelmatig drugs gebruikt. Bij het gebruik van heroïne is dat wel het geval. Heroïne is een van de meest verslavende soorten drugs die er is. Wanneer je dit product één keer gebruikt is de kans heel groot dat je er zowel geestelijk als lichamelijk al verslaafd ben. Je kunt niet altijd zien wat een drug geestelijk met iemand doet, maar lichamelijk gezien wel. Hieronder kun je foto's zien van personen die gedurende vijf jaar verslaafd zijn geweest aan heroïne.

Mensen met een wietverslaving hebben voornamelijk een geestelijke afhankelijkheid. In wiet zit een hormoon genaamd THC dat de hersenen zelf ook producreren, maar dan in kleine hoveelheden. Bij gewenning aan grote hoeveelheden THC kunnen de hersenen bij het afkicken wiet tijdelijk ontregeld raken.

Zo zijn er drie manieren waarop je afhankelijk kunt worden van een middel.

  1. Lichamelijk afhankelijk, je lichaam werkt niet meer zonder het middel en je krijgt last van ontwenningsverschijnselen als: zweten, hoofdpijn, trillen, diaree en koorts.
  2. Geestelijke afhankelijk, je hebt het gevoel dat je niet zonder kan. Je krijgt een slecht humeur wanneer je het middel niet gebruikt en raakt eventueel vergeetachtig.
  3. Sociaal afhankelijk, in een bepaalde sociale groep wil je bepaalde drugs gebruiken. Zoals bijvoorbeeld alcohol drinken of roken.

Problemen bij drugsgebruik:

  • Gezondheidsproblemen: Lichaam raakt beschadigd (vb. alcohol beschadigd de lever en de hersenen)
  • Psychische problemen: Werking van je hersenen veranderen. Je gedrag/geheugen veranderd ook.
  • Sociale problemen: door gedragsverandering en financieële problemen je familie en vrienden verliezen.
  • Financiële problemen: Drugs kosten geld en wanneer je gedrag veranderd kan je je baan verliezen.

 

Het stoppen met een verslaving noem je afkicken.

Opdrachten

H9 Afweer en Bescherming

Inleiding

Je lichaam weet op allerlei slimme manier ziekteverwekkers van zich af te slaan. Van de huid tot je maagzuur, alles heeft zo z'n reden om ziekteverwekkers tegen te gaan voor dat ze schade kunnen aandoen. In hoofdstuk 9 ga je kijken naar verschillende ziekteverwekkers als bacteriën en virussen; en de manier waarop dat je lichaam deze bestrijd wanneer ze tich in je lichaam weten door te dringen. 

Met afweer hangen ook orgaan- en bloeddonatie samen. Wanneer je nieren falen kun je namelijk niet zo maar van iemand een nier ontvangen. Dit hangt namelijk allemaal samen met je afweer vermogen. Soa's worden ook veroorzaakt door ziekteverwekkers.

Bekijk als intro het filmpje via de link hieronder.

https://schooltv.nl/item/strijd-tegen-ziekteverwekkers-je-lichaam-heeft-mechanismen-om-ziekteverwekkers-te-bestrijden/#q=afweer

Waaruit bestaat de huid?

Heb je er wel eens bij stil gestaan dat de huid het grootste orgaan is van je lichaam? Het oppervlakte van de huis is zo'n 1,5 m2 - 2 m2. Je hebt vast wel eens je vinger aan iets opengehaald waarna het is gaan ontsteken. In je directe omgeving zitten er allerlei ziekteverwekkers die onze weefsels kunnen binnendringen, ware het niet dat we een huis hebben. Onze huis is eigenlijk onze eerste afweer tegen de nare ziekteverwekkers van buitenaf. Het is dan ook helemaal niet zo gek dat deze op bepaalde plekken dikker is dan op andere.

Je huid bestaat uit drie lagen.

  1. Opperhuid (bestaat uit 2 lagen)
    • Hoornlaag: dode cellen die afslijten ondoordringbare laag die het binnendringen van ziekteverwekkers, vuil en uitdroging voorkomt. Stevige cellen die je lichaam beschermen tegen beschadigingen.
    • Kiemlaag: Vult hoornlaag van onderaf aan door delende cellen. Hier bevinden zich ook pigmentcellen die pigment produceren. Hierdoor wordt je huid bruin.
  2. Lederhuid
    • Bevat talgkliere, zweetklieren, haren in haarzakjes, bloedvaten en zintuigen. Talg wat door de talgklieren wordt geproduceerd houd de huis en de haren flexibel. Zweetklieren en bloedvaten spelen een rol bij lichaamstemperatuur regulatie.
  3. Onderhuids bindweefsel
    • ​​Hier lopen bloevaten en zenuwen omringd door vet. Vet idoleert tegen de kou en dient als reservevoeding.

Hoe beschermt je huid tegen zonlicht?

Veel mensen weten dat de zon mede verantwoordelijk is voor het leven op aarde. Maar mensen onderschatten vaak de gevaarlijke eigenschappen die de zon ook heeft. De zon zend naast warmte en licht nog vele andere soorten straling uit zoals ultraviolette straling (uv-straling).

Uv-straling is schadelijk voor het genetisch materiaal in je huid. Je cel verbrand en sterft af, ofwel je huid gaat vervellen. Dat is in de gezonde situatie. Maar wat nu als het gentisch materiaal in je cel zo beschadigd is dat de cel niet meer dood gaat en alleen maar blijft delen? Dit noemen we een tumor ofwel kanker. 

In 2017 zijn 9250 Nederlanders met huiskanker gediagnosticeerd en zijn er 925 mensen overleden. Huidkanker is tegenwoordig een relatief goed behandelbare vorm van kanker. (bron: volksgezondheidzorg.info)

Ondanks dat er goede behandelingen zijn voor huidkanker is voorkomen beter dan genezen. De huid maakt zelf pigment aan onder invloed van zonlicht waardoor uv-straling minder diep de huid in kan dringen. We kunnen onze huid ook ondersteunen door zonnebrand te smeren.

Sommige mensen vinden het onnodig om zonnebrand te smeren omdat ze graag bruin willen worden. Helaas is pigment alleen niet genoeg om de schade aan je huid te minimaliseren. De zon heeft niet alleen het effect kankercellen te ontwikkelen, maar zorgt ook voor de veroudering van de huid.

Door de beschadiging van het DNA ontstaan er foutjes die bij elke deling mee gekopiëerd worden. Deze foutjes zorgen na enkele jaren voor een oude, minder elastische huid. 

Opdrachten

Oefentoets

Hieronder vindt je de oefentoets voor H7,H8 en H9.1. HEt is een oefentoets die niet alleen gaat over de infomratie uit deze les, maar ook over alle theorie van de afgelopen periode. TIjdens SE1 krijgen jullie een toets met examenvragen die gaan over H7 H8 & H9. Doormiddel van het maken van deze oefentoets geef je jezelf de kans te oefenen voor SE1. Je kunt deze toets zo vaak maken als je wilt, zolang je maar je naam invult.

De oefentoets is onderverdeeld in de hoofdstukken die je moet leren. Je bent niet verplicht ieder onderdeel te maken. Wil je een algemene indruk hoe je er tot nu toe voor staat, dan maak je de hele toets, kijk ik hem na en krijg je een cijfer. Dit cijfer zie je natuurlijk niet terug op je rapot.

Veel succes!

 

Extra lesstof

Verdiepend: Bloedsomloop enkele geleedpotigen

In deze verdieping vind je een aanvullende parragraaf voor hoofdstuk 8 Bloed. Dit onderdeel kun je bekijken en maken mocht je snel door de stof heen gaan en dit erg interresant vinden. Houd wel de tijd in de gaten.

Hoe komen de cellen van insecten en spinnen aan stoffen?

In de afbeeldingen hieronder ze je je een doornsede van een vlieg. Een vlieg is een insect en behoord tot de geleedpotigen, zoals je vorig jaar hebt geleerd. Een spin is geen insect, maar wel een geleedpotigen. We gaan vergelijken wat overeenkomsten en verschillen zijn.

Bloedvatenstelsel

Net zoals bij mensen hebben insecten en spinnen ook een bloedvatenstelsel. Dit stelsel bestaat slechts uit één langgerekt hart en één bloedvat dat van achterin het lichaam naar de hersenen loopt.

De hartkamers trekken achter elkaar samen en pompen het bloed richting de hersenen. Van hieruit gaat het bloed het vloedvat uit en zal vrijuit het lichaam doorgaan. Het gedraagd zich in dit geval meer als een soort weefselvloeistof dat en glucose naar de cel toebrengt en afvalstoffen wegvoert. Het bloed wordt achterin het lichaam weer opgepomt door het bloedvat en gaatjes in het hart.

We zeggen dan dat insecten een open bloedsomloop hebben. Mensen hebben een gesloten bloedsomloop omdat ons bloed door vaten door ons lichaam loopt.

Gaswisseling

Het bloed van insecten en spinnen bevat geen eiwit als hemogloine om zuurstof te kunnen vervoeren. Insecten hebben daar een gespeciliseerd ademhalingsstelsel voor ontwikkeld dat bestaat uit buisjes waar lucht doorheen stroomt. Deze buisjes heten tracheën. Door het lichaam aan te spannen en te ontspannen komt er een luchtstroom op gang die de gangen van verse lucht voorzien. De buisjes lopen door heel het lichaam door en leveren zuurstof af aan het weefselvloeistof en daarmee de cellen. Koolstofdioxide wordt ook weer afgegeven aan de lucht om uit het lichaam te worden gebracht.

Insecten maken gebruik van een open bloedsomloop en tracheën om te ademen. Als je in de afbeelding hieronder kijkt zie je dat spinnen en insecten vrij veel op elkaar lijken wat betreft de organen. Ook spinnen hebben een open bloedsomloop en tracheën, maar er is één verschil. Spinnen hebben ook nog een boeklong. Als je deze long zou vergelijken met die van de mens, is deze erg simpel. Een ruimte met veel cellen die aan gaswisseling doen. Er bestaan echter ook spinnen die zulke gespecialiseerde boeklongen hebben dat ze de tracheën verloren zijn in de loop van de miljoenen jaren.

 

Opdracht: Onder de bron staat een opdracht.

 

Herhalen 8.5

§8.5 Drugs en doping

Als je aan een topsport doet wil je altijd beter, sneller en sterker worden. Om dit sneller te kunnen zonder extra te trainen, kunnen sporters doping gebruiken. Dit zijn manieren om je lichaam sterker te maken

 

https://schooltv.nl/item/wat-is-doping-alles-wat-de-sportprestaties-kan-verhogen/#q=doping

 

Er zijn twee soorten doping:

  1. Gebruik van verboden stoffen.
    • Amfetamine: een stimulerende stof. Werkt op het zenuwstelsel en werkt als oppepmiddel.
    • Anabole steroïden: stoffen die zorgen dat de spieren groeien.
  2. Gebruik van verboden methoden.
    • Bloeddoping: verhogen van de hoeveelheid rode bloedcellen door bv. bloedtransffusie.

Naast dat sporters wel eens drugs gebruiken doen mensen dit in het dagelijks leven ook. Dit is alleen niet zonder gevaren.

Drugs beïnvloeden de werking van je zenuwstelsel en dit kan verschillende effecten hebben.

  1. Stimulerende middelen zoals xtc cocaïne, cafeïne en amfetamine laten je zenuwstelsel sneller werken.
  2. Verdovende middelen zoals heroïne en alcohol laten je zenuwstelsel juist trager werken.
  3. Bewustzijnsveranderende middelen zoals paddo's, lsd, hasj en truffels beïnvloeden de werking van je hersenen. Je kunt gaan halicuneren.

In de afbeelding hieronder zie je enkele soorten drugs en de invloeden die het op je lichaam heeft.

Bron: Nectar 4 VMBO GT, 4e editie
Bron: Nectar 4 VMBO GT, 4e editie

 

Drugs kunnen op verschillende manieren verslavend zijn. We zeggen dan dat je er van afhankelijk bent in het dagelijks leven. Je kunt niet nomaal functioneren zonder de drugs.

Je kunt op drie manieren afhankelijk zijn van drugs.

  • Lichamelijk: Je trilt, zweet of voelt je ziek wanneer je de drugs niet neemt.
  • Geestelijk: Je hebt het gevoel niet zonder de drugs te kunnen. Je krijgt bijvoorbeeld een slecht humeur of bent minder geconcentreerd.
  • Sociaal afhankelijk: Wanneer je een biertje drinkt of een sigaret rookt mis je de mensen om je heen waar je normaal deze ervaring mee deelt.

Herhalen 9.1

Hieronder vind je een animatei van bioplek.org. Bij ieder onderdeel van de huis staat uitleg.Dit is de belangrijkste basis voor het begrijpen van het takenpakket van de huid, namelijk:

  • Beschermen tegen vuil, ziekteverwekkes en uitdroging.
  • Het waarnemen van prikkels via de zintuigen in de huid.
  • Het helpen regelen van de lichaamsstemperatuur door middel van zweet.
  • Het beschermen van je weefsels tegen uv-straling.

Bekijk op je gemak de annimatie en maak dan nog eens de opgaven die bij de kern van 9.1 staan en de H9 oefentoetsvragen.

Eindtoets

  • Het arrangement H8.5 Doping en Drugs & H9.1 Afweer van de huid is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Ezra Verstoep
    Laatst gewijzigd
    2020-04-07 10:39:12
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Doping en Drugs en de Huid
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    https://www.youtube.com/watch?v=GD5s-K6bXYU&feature=youtu.be
    https://www.youtube.com/watch?v=GD5s-K6bXYU&feature=youtu.be     		Video
    https://schooltv.nl/item/strijd-tegen-ziekteverwekkers-je-lichaam-heeft-mechanismen-om-ziekteverwekkers-te-bestrijden/#q=afweer
    https://schooltv.nl/item/strijd-tegen-ziekteverwekkers-je-lichaam-heeft-mechanismen-om-ziekteverwekkers-te-bestrijden/#q=afweer     		Video
    https://schooltv.nl/item/wat-is-doping-alles-wat-de-sportprestaties-kan-verhogen/#q=doping
    https://schooltv.nl/item/wat-is-doping-alles-wat-de-sportprestaties-kan-verhogen/#q=doping     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van