Werken met de leerlijn Alfabetisering: lesmateriaal onder de loep

Jet van Os werkt als docent op ISK de Leijgraaf in Veghel. Zij geeft les aan een instroomgroep met twee analfabete leerlingen, een groot aantal semi-analfabete leerlingen en verschillende anders-alfabeten. Jet gebruikte de leerlijn Alfabetisering om haar lesmateriaal kritisch onder loep te nemen.

Jet van Os werd tijdens het volgen van de training ‘Werken met leerlijnen in de ISK’ geïnspireerd om de door haar gebruikte methodes voor lessen te bekijken. “Kritisch kijken naar lesmateriaal maakt een zorgvuldigere inzet van het materiaal mogelijk. Ik word snel enthousiast van materialen, ideeën en opdrachten die ik op het internet vind of uitwissel met collega's. Deze wil ik vaak meteen inzetten in de klas. Ik heb gemerkt dat dit tot frustratie kan leiden bij leerlingen als de opdrachten nog net wat te moeilijk zijn, beroep doen op vaardigheden die ze nog niet beheersen of uitgaan van een uitgebreidere woordenschat dan die ze al verworven hebben.”

Voortgang in kaart brengen
Het volgen van de training ‘Werken met de leerlijn Alfabetisering in de ISK’ maakte het voor Jet gemakkelijker om haar lessen te herzien. “Een leerlijn met streefdoelen structureert het taalverwervingsproces van de leerlingen. Door de informatie, omschrijvingen van de Alfa-niveaus en met name de streefdoelen op Wikiwijs ben ik beter in staat om de voortgang van de leerlingen in kaart te brengen.” Jet kan nu beter beoordelen wanneer leerlingen klaar zijn voor een volgende stap zonder daarvoor altijd toetsen in te hoeven zetten.

Vaardigheden gebruiken
Tijdens de training leerde Jet meer over welk lesmateriaal bij welk niveau geschikt is. Bij het beoordelen van haar lesmateriaal keek Jet naar welke taalvaardigheden aan bod komen in de methodes, naast de vaardigheden waarvoor zij ontwikkeld zijn. Hiermee kreeg ze een beter inzicht in welke vaardigheden een leerling nodig heeft om goed met het materiaal te werken. Ook leverde het Jet een overzicht op hoeveel elke vaardigheid aan bod kwam over haar hele lesaanbod samen gezien. Jet: “Het materiaal dat ik beoordeelde is ontwikkeld om de schrijfvaardigheid te oefenen en te vergroten. De andere taalvaardigheden zijn echter ook hard nodig om deze opdrachten voldoende te kunnen maken. Er zitten namelijk gespreksopdrachten en leesteksten in. En leerlingen oefenen hun verstavaardigheid omdat ze aan het begin van elke les met elkaar praten. De opdrachten bieden dus mogelijkheden om meer vaardigheden te oefenen dan alleen het schrijven.”

Meer differentiëren
Door het bestuderen van haar materiaal, de artikelen en informatie die Jet heeft gelezen, differentieert ze nu meer. Jet: “Eerder dacht ik vooral aan het inzetten van verschillende materialen. Nu probeer ik dezelfde materialen voor alle leerlingen te gebruiken door aanpassingen te maken in instructietijd, werkvorm, aantal vragen en bijbehorende leerdoelen. Ook laat ik leerlingen zelf doelen stellen bij het werken met de digitale alfabetiseringsmethode Diglin+. Na de training heb ik me bijvoorbeeld aangemeld bij de Facebookgroep Diglin+ en ik heb daar al verschillende nieuwe ideeën opgedaan en tips voor het gebruik gelezen.”

Tips
Ga je aan de slag met het beoordelen van lesmateriaal? Beoordeel je materiaal dan op de volgende gebieden:

• Bekijk hoe geschikt het materiaal is voor de doelgroep. Sluit het materiaal goed aan bij de belevingswereld van 12-18-jarigen in een alfaklas? Of is het meer bedoeld voor volwassenen of juist jongere kinderen?
• Bekijk dan welk niveau je nodig hebt om minimaal met deze methode te werken én welke verschillende niveaus allemaal bediend kunnen worden met je materiaal. Dit kun je goed beoordelen met de leerlijn Alfabetisering in de ISK.
• Bekijk welke (taal)vaardigheden dit materiaal nog meer bevraagt, naast die waarvoor het materiaal ontwikkeld is. Dit kunnen bijvoorbeeld ook digitale vaardigheden zijn.
• Bekijk hoe je door te variëren in werkvormen, instructie en leerdoelen kan differentiëren binnen hetzelfde lesmateriaal.