Je fietst van school naar huis en het is -10 graden. Trillend stap je van je fiets en je gaat naar binnen. Hier komt de warmte je al tegemoet. Dit voelt lekker aan en het trillen verdwijnt. De Grieken noemen deze warmte thermische energie ofwel warmte energie, dus warmte is een vorm van energie.
Maar hoe komt het dat we dit als warmte voelen? Lucht bestaat uit moleculen (hele kleine deeltjes) van gassen en waterdamp. Deze moleculen botsen tegen je lichaam aan en hoe harder ze botsen, hoe meer energie de moleculen afgeven. Als de moleculen minder hard tegen je aanbotsen is er minder energie en zal het minder warm aanvoelen.
In het filmpje zie je dat er lucht in een ruimte wordt geblazen door een fietspomp. Door deze lucht te verwarmen, ofwel je voegt energie toe, zie je dat de moleculen sneller gaan bewegen en harder tegen de wand botsen. Dit is hetzelfde wat je voelt op het moment dat je binnenkwam.
De warmte is te meten met een thermometer en wordt in celsius of Kevin (eenhied) aangegeven.
Enkele enrgiebronnen voor verwarming
Centrale verwaming met radiatoren en/of vloerverwarming zet energie van aardgas om in warmte voor het huis.
Warmtepomp is een apparaat dat warmte uit de buitenlucht of aarde haalt waarmee je een huis kunt verwarmen of afkoelen.
In de zomer wordt de aarde ook verwarmd, maar dan door de zon
Warmte op transport.
Warmte heeft de eigenschap dat het graag naar koudere omgevingen wil.
Dit transport kan op drie verschillende manieren:
Stroming
Wanneer de warme lucht naar de plaats gaat waar de lucht kouder is ontstaat er stroming. Dit werkt ook zo met water (zie afbeelding)
Geleiding
Veel materialen, vooral metalen, kunnen warmte goed geleiden. Dit is maar goed anders kun je niet koken en je huis verwarmen. Als de energie van het vuur onder de pan niet wordt doorgegeven aan het water zal het water nooit koken.
Een radiator is gemaakt van staal wat warmte goed geleid. Zo kan de energe van het warmte water doorgegeven worden aan de buiten zijde van de radiator.
Straling
Straling kun je goed voelen waar het vandaan komt. Als je om een kampvuur zit voel je de warmte van het kampvuur. Het lichaamsdeel dat richting het vuur zit wordt lekker warm, in tegenstelling van bijvoorbeeld je rug. Hier kan de starling niet komen. Dit komt doordat warmte straling in de vorm van infrarood licht is en licht kan niet afbuigen.
Maakt de centrale verwarming in je huis gebruik van alle vormen van warmtetransport?
Overal om ons heen is lucht. Je kunt het niet zien omdat het bestaat uit verschillende soorten gassen. Grafiek 1 laat zien uit welke gassen de lucht bestaat en met welke percentages .
Grafiek 1
In de grafiek zie je dat in lucht ook waterdamp zit, maar dit is overal anders. Als je hebt gedoucht zit er meer waterdamp in de lucht dan hiervoor, terwijl op hetzelfde moment dit ander is in je slaapkamer of woonkamer. Soms zie je dit als een soort mist in de badkamer. Deze waterdamp heeft ruimte nodig en duwt dan andere gassen weg. Maar genoeg gelezen, dit filmpje kan dit veel beter in beeld brengen.
De huizen van tegenwoordig zijn goed geisoleerd zodat de lucht niet zomaar het huis in of uit kan. De (mechanische) ventilatie zorgt voor schone en frisse lucht in huis. Maar waarom willen we ons huis van schone en frisse lucht voorzien?
Je familie ademen CO2 uit. Dit is een afvalgas nadat we de zuurstof hebben verbrandt. Met te veel CO2 in huis krijg je hoofdpijn en kun je minder goed concentreren. Dit merk je ook in de klas als de deur en raam dicht is en de ventilatie is uitgevallen of niet goed werkt.
Tijdens het douchen ontstaat veel waterdamp. Dit gebeurt ook bij het koken. De waterdamp zal vervolgens condenseren (waterdamp dat over gaat in vloeibaar water) op de muren waardoor giftige schimmel kan gaan groeien.
Huisdieren meubels, openhaarden en roken zorgen dat er fijstof in de lucht komt. Als je dan ook nog een gaat stofzuigen wordt de fijnstof goed door de ruimte verspreidt. Fijnstof is niet zo fijn voor je gezondheid. Heb je te veel fijnstof in huis ga je veel gaan hoesten, je krijgt het benauwd en krijg je last van je luchtwegen.
Je hebt wel eens dat iemand van je familie ziek is en snel daarna wordt iedereen ziek. Dit komt doordat bacteriën en virissen (hele kleine ziekteverwekkers) door de lucht zweven en door jou of andere ingeademt worden.
Iedereen kent het wel, je vader is naar de wc geweest en zijn creatie veroorzaak onaangename geurtjes. Ook bij het koken of het stoken van een openhaard komen onaangename geurtjes vrij.
Als deze stofjes zijn niet goed voor je en kunnen je ziek maken. Daarom is het erg belangrijk dat we goed ventileren en ervoor zorgen dat er veel schone en gezonde lucht in huis komt.
In de vorige hoofdstukken heb je kunnen lezen en zien hoe een huis verwarmt wordt. Dit is wel zo fijn in de winter als het buiten erg koud is. Om de warmte binnen te houden isoleren we ons huis erg goed. Dit is ook goed voor ons milieu en bespaard geld, want energie is kostbaar. Maar ja, je hebt ook kunnen lezen dat ventileren erg belangrijk is. Tenslotte willen we niet ziek worden.
Maar hoe kunnen we dit het beste oplossen? Het volgende filmpje zal hier antwoord op geven.
Het arrangement Warmte en lucht is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Carstian Dirks
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2019-06-06 16:16:52
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
