Droogte - oranje

Droogte - oranje

Droogte in Nederland

Intro

In Nederland is over het algemeen voldoende water beschikbaar: er valt in de meeste maanden meer neerslag dan dat er verdampt. Toch zijn er periodes waarin het droger is, zoals tijdens de zomer. En wanneer het een tijdje droger is, dan kan dit grote gevolgen hebben voor het watergebruik. Maar hoe ontstaat deze droogte? En wat kan er tegen gedaan worden?

Droogte in Nederland

Droogte ontstaat wanneer er in een periode meer neerslag verdampt dan dat er valt: er is een neerslagtekort. Door het versterkte broeikaseffect wordt verwacht dat er in de winter meer neerslag zal vallen, maar dat in de zomer langere periodes van droogte zullen zijn. Dit kan grote gevolgen hebben voor de beschikbare hoeveelheid water in die perioden.

Er zijn twee verschillende gevolgen van droogte:

1. Verdroging van de grond. Vooral in Oost- en Zuid-Nederland is er sterker sprake van verdroging. Deze gebieden liggen hoger, waardoor er minder rivier- en oppervlaktewater beschikbaar is. Om goed te kunnen groeien hebben gewassen water nodig. Bij droogte zullen de opbrengsten van de landbouwgronden minder worden.

2. Verzilting van de grond. Grote delen van West-Nederland liggen lager en dichter bij zee en krijgen te maken met verzilting. Dit houdt in dat de grond zouter wordt. Zout tast gewassen aan en dit heeft dus effect op de opbrengsten van de gewassen.

 

 

Maatregelen tegen droogte

Om de drinkwatervoorziening op peil te houden, zijn er spaarbekkens aangelegd: opslagplaatsen voor drinkwater. Het water in het IJsselmeer wordt in tijden met neerslag aangevuld met rivierwater. Hierdoor stijgt het waterpeil in het IJsselmeer, zodat het water in tijden van droogte weer gebruikt kan worden. Hierdoor is er bijvoorbeeld ook water beschikbaar voor de landbouw. Als het voor een korte periode droog is, kunnen boeren hun land irrigeren: ze besproeien het land. Zo is er toch kunstmatig water beschikbaar voor de gewassen op het land.

Droogte in Nederland

NOS - droogte in 2018

Beregenen

Gevolgen kustgebied en rivierengebied

Verzilting

Verzilting in de kustgebieden van Nederland op 2 manieren:


1. Zout water dringt de rivieren binnen. Doordat er minder water door de rivieren stroomt, kan er vanuit zee zout water de rivier instromen. Omdat het zeewater soms hoger staat dan het rivierwater, stroomt een deel van het zoute zeewater de rivier in.

2. Verzilting door grondwater. In de polders en de duinen is er zoet grondwater en zout grondwater. Het zoete grondwater "drijft" op het zoute grondwater. Tussen het zoute- en zoete grondwater zit een laag water dat halfzoet is en meer zout bevat dan zoet water: brak water. Als het een tijd erg droog is, verdampt er veel water op het grondoppervlak. Hierdoor komt het zoete grondwater naar boven. Ook het zoute water komt mee verder naar boven. Dit zoute water is tast de gewassen aan.

Om te voorkomen dat het zoute grondwater te ver naar boven komt, wordt er meer zoet water de polders ingebracht. Dit wordt gedaan door minder water weg te pompen, of door meer zoet water de polder in te pompen. Hierdoor komt het zoete grondwaterpeil hoger te staan. Zo wordt voorkomen dat het grondwater steeds zouter wordt. De grond wordt zo wel natter, wat gevolgen kan hebben voor de landbouwgewassen.

Onder de duinen bevindt zich een grote hoeveelheid grondwater. Dit heet de zoetwaterzak. Dit water  wordt gebruikt voor de watervoorziening. De duinen hebben een filtrerende werking: water wordt gefilterd als het door het zand naar beneden zakt. Op deze manier wordt het water gezuiverd en de zoetwaterzak aangevuld. Er wordt meer water gebruikt uit deze zoetwaterzak dan dat er door neerslag wordt aangevuld. Om te voorkomen dat de duinen verdrogen, wordt water uit het IJsselmeer naar de duinen gepompt.

Bekijk onderstaande figuur. In de legenda is af te lezen dat de paarse kleur het zoute grondwater is en de blauwe kleur het zoete grondwater.

https://www.waternatuurlijk.nl/water2018/wp-content/uploads/2017/02/Kwel-in-Horstermeer.png

Bekijk onderstaande video over verzilting in Laag-Nederland.

Verzilting

Rivieren

In droge periodes komt het water in de rivier lager te staan. Dit kan het gebruik van de rivier voor scheepvaart bemoeilijken. In sommige rivieren, zoals de Maas worden stuwen gebruikt om het waterpeil op niveau te houden. Sluizen maken het mogelijk voor de schepen om langs deze stuwen te varen. Bekijk onderstaande video over de werking van stuwen en sluizen in de Maas.

Sluizen en stuwen Maas

Test jezelf