In Nederland is over het algemeen voldoende water beschikbaar: er valt in de meeste maanden meer neerslag dan dat er verdampt. Toch zijn er periodes waarin het droger is, zoals tijdens de zomer. En wanneer het een tijdje droger is, dan kan dit grote gevolgen hebben voor het watergebruik. Maar hoe ontstaat deze droogte? En wat kan er tegen gedaan worden?
Droogte in Nederland
Droogte ontstaat wanneer er in een periode meer neerslag verdampt dan dat er valt: er is een neerslagtekort. Door het versterkte broeikaseffect wordt verwacht dat er in de winter meer neerslag zal vallen, maar dat in de zomer langere periodes van droogte zullen zijn. Dit kan grote gevolgen hebben voor de beschikbare hoeveelheid water in die perioden.
Er zijn twee verschillende gevolgen van droogte:
1. Verdroging van de grond. Vooral in Oost- en Zuid-Nederland is de kans op verdroging groot. Deze gebieden liggen hoger, waardoor er minder rivier- en oppervlaktewater beschikbaar is. Om goed te kunnen groeien hebben gewassen water nodig. Bij droogte zullen de opbrengsten van de landbouwgronden minder worden.
2. Verzilting van de grond. Noord- en West-Nederland liggen lager en dichter bij zee. Hierdoor is er in deze gebieden een grotere kans op verzilting. Dit houdt in dat de grond zouter wordt. Zout tast gewassen aan en dit heeft dus effect op de opbrengsten van de gewassen.
Maatregelen tegen droogte
Om de drinkwatervoorziening op peil te houden, zijn er spaarbekkens aangelegd: opslagplaatsen voor drinkwater. Het water in het IJsselmeer wordt in tijden met neerslag aangevuld met rivierwater. Hierdoor stijgt het waterpeil in het IJsselmeer, zodat het water in tijden van droogte weer gebruikt kan worden. Hierdoor is er bijvoorbeeld ook water beschikbaar voor de landbouw. Als het voor een korte periode droog is, kunnen boeren hun land irrigeren: ze besproeien het land. Zo is er toch kunstmatig water beschikbaar voor de gewassen op het land.
Droogte in Nederland
NOS - droogte in 2018
Beregenen
Gevolgen kustgebied en rivierengebied
Verzilting
Verzilting ontstaat aan de kust van Nederland op 2 manieren:
1. Zout water dringt de rivieren binnen. Doordat het waterpeil van de rivieren daalt, staat het het zeewater relatief hoger. Hierdoor kan er zout zeewater de rivier instromen. Dit zoute water kan verder landinwaarts komen dan wanneer er meer water in de rivier staat.
2. Verzilting door grondwater. In de polders en de duinen bevindt zich zoet grondwater en zout grondwater. Het zoete grondwater "drijft" op het zoute grondwater. Tussen het zoute- en zoete grondwater zit een laag water dat halfzoet is en meer zout bevat dan zoet water: brak water. Als het een tijd erg droog is, verdampt er veel water op het grondoppervlak. Hierdoor komt het zoete grondwater naar boven. Ook het zoute water komt mee verder naar boven. Dit zoute water is tast de gewassen aan.
Om dit tegen te gaan wordt er in de polders voor gekozen om meer zoet water de polders in te pompen. Dit wordt gedaan door minder water uit de polder te pompen of door meer zoet water de polder in te pompen. Zo komt er meer zoet grondwater in de polder en wordt voorkomen dat het zoute water verder naar boven komt. De grond wordt zo wel natter, wat gevolgen kan hebben voor de landbouwgewassen.
Onder de duinen bevindt zich een grote hoeveelheid grondwater. Dit heet de zoetwaterzak. Dit water wordt gebruikt voor de watervoorziening. De duinen hebben een hoge doorlaatbaarheid en filtrerende werking: water kan makkelijk door het zand de grond in zakken en wordt hierdoor gefilterd. Op deze manier wordt het water gezuiverd en de zoetwaterzak aangevuld. Er wordt meer water gebruikt uit deze zoetwaterzak dan dat er door neerslag wordt aangevuld. Om te voorkomen dat de duinen verdrogen, wordt water uit het IJsselmeer naar de duinen gepompt.
Bekijk onderstaande figuur. In de legenda is af te lezen dat de paarse kleur het zoute grondwater is en de blauwe kleur het zoete grondwater.
Bekijk onderstaande video over verzilting in Laag-Nederland.
Verzilting
Rivieren
In droge periodes komt het water in de rivier lager te staan. Dit kan het gebruik van de rivier voor scheepvaart bemoeilijken. In sommige rivieren, zoals de Maas worden stuwen gebruikt om het waterpeil op niveau te houden. Sluizen maken het mogelijk voor de schepen om langs deze stuwen te varen. Bekijk onderstaande video over de werking van stuwen en sluizen in de Maas.
Het arrangement Droogte - geel/rood is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Auteur Kunskapsskolan
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2019-03-11 21:34:51
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
