De Amerikaanse koffieketen 'Starbucks'
kom je nu overal op de wereld tegen.
Geen invloed ter wereld lijkt zo groot als de Amerikaanse. Overal kom je ze tegen: Amerikaanse merken als Coca Cola, Nike of Heinz, Amerikaanse restaurantketens als McDonald's, mensen die Engels spreken met een Amerikaanse tongval, Amerikaanse films en tv-programma’s. Er is nauwelijks een land ter wereld te vinden zonder een Amerikaans stempel.
De invloed van de Amerikaanse cultuur is na de Tweede Wereldoorlog en in de daaropvolgende Koude Oorlog sterk toegenomen. Door de globalisering is deze nog eens flink versterkt.
De vraag is of de Amerikaanse cultuur een steeds groter stempel op de rest van de wereld gaat drukken. Of kan een andere cultuur dominant worden? Welke dan? Wat verwacht je er zelf van?
Daar ga je aan het eind van deze opdracht zelf een beargumenteerd antwoord op zoeken.
Wat ga je leren?
Hoofdvraag
Zullen culturen overal ter wereld steeds meer op die van de Verenigde Staten gaan lijken?
Deelvragen
Wat is 'amerikanisering'?
Wat merk je in je omgeving van amerikanisering?
Wat voor rol speelt het christendom in de amerikanisering?
Hoe beïnvloeden Amerikaanse waarden andere samenlevingen?
Waarom zijn niet alle wereldburgers gediend van de amerikanisering van hun cultuur?
Zal de dominante rol van de Amerikaanse cultuur op den duur ophouden?
Zo ja, kan een andere cultuur die dominante rol overnemen en welke zou dat kunnen zijn?
Begrippen
Culturele globalisering
Amerikanisering
Lingua Franca
Identiteit
Cultuurgebieden
Diffusie
Cultuurelementen
Wat ga je doen?
Activiteiten
Vooraf
Wat kun je al?
Bestudeer de Kennisbank en maak de instaptoets.
Aan de slag
Stap 1
Culturen beïnvloeden elkaar door diffusie van cultuurelementen. Je leest erover alsook over culturele globalisering en amerikanisering. En wat is een lingua franca? In deze stap leer je er meer over en maakt oefeningen.
Stap 2
Je leest over de rol van de godsdienst bij de verspreiding van cultuurgebieden en de steun van Amerikaanse ngo's. Je bekijkt video's en beantwoord vragen.
Stap 3
Je leest over de Onafhankelijkheidsverklaring, die ten grondslag lag aan de Grondwet en over de waarden en mensenrechten, die daarin vastgelegd zijn. Je vergelijkt deze verklaring met de Caïro-verklaring over de mensenrechten in de islam en beantwoordt vragen erover
Stap 4
Er is ook weerstand tegen amerikanisering. Lees het artikel en maak de oefening.
Afronding
Samenvattend
Omschrijf de begrippen. Vergelijk ze met een klasgenoot.
Eindopdracht A
Maak de eindtoets.
Eindopdracht B
Onderzoek in groepen scenario's over amerikanisering.
Examenvragen
Oefen de eindexamenvragen.
Terugkijken
Kijk terug op de opdracht.
Tijd
Voor deze opdracht is de studiebelasting ongeveer 3 SLU.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De wereld heeft veel verschillende culturen. Ze worden ingedeeld in cultuurgebieden waarbinnen culturen op elkaar lijken in de zin dat ze een aantal op elkaar gelijkende cultuurelementen hebben.
Culturen beïnvloeden elkaar door diffusie van cultuurelementen van het ene naar het andere gebied, zoals bijvoorbeeld gebeurt bij de verspreiding van taal en godsdienst. Diffusie kan plaatsvinden door handel in producten die kenmerkend zijn voor een bepaalde streek, bijvoorbeeld wijnen uit de streek rond Bordeaux of auto’s uit Japan en de Verenigde Staten.
Diffusie vindt plaats door massamedia als kranten, radio, tv en internet. Er vindt ook diffusie plaats door toeristen die streken of landen buiten hun eigen gebied bezoeken en daar kennismaken met elementen uit andere culturen.
Ten slotte vindt diffusie plaats als multinationale ondernemingen zich vestigen in landen of gebieden met een andere cultuur.
Tegenwoordig vindt die diffusie plaats over grotere afstanden, vooral wanneer vanaf 1980 de globalisering in een stroomversnelling raakt. Je kunt het culturele globalisering noemen. Beïnvloeding van culturen zie je overal, maar die is over en weer niet in gelijke verhoudingen. Het zijn vooral elementen uit de Amerikaanse cultuur die in niet-westerse cultuurgebieden terug te vinden zijn. Diffusie van elementen uit de Amerikaanse cultuur naar andere cultuurgebieden noemen we amerikanisering.
Bekijk in de Bosatlas de kaart De Wereld - Globalisering:
GB55 Kaart 269C - Landen met McDonald's restaurants
Loop rond in de centra van grote steden bijvoorbeeld in Lusaka (de hoofdstad van Zambia) of in Mumbai (een stad in India) of in Asunción (de hoofdstad van Paraguay) en de kans is groot dat je herkenbare uitingen van Amerikaanse cultuur tegenkomt. Ook in Nederland.
Engels als lingua franca
Dat Amerika zijn culturele invloed wereldwijd uitoefent is onder meer aan de taal te danken. Engels is tot een wereldtaal uitgegroeid. Niet getalsmatig, het wordt in dat opzicht voorbijgestreefd door het Chinees, het Spaans of het Urdu. Het Engels is wereldwijd verspreid als gevolg van vooral politieke en militaire machtsverhoudingen en het is op die manier een lingua franca geworden, een gemeenschappelijke taal voor mensen met verschillende moedertalen.
Die status heeft het vooral aan de Britten te danken die tussen de zeventiende en halverwege de twintigste eeuw talrijke landen als kolonie hebben bestuurd en daarbij het Engels hebben ingevoerd als officiële voertaal.
Nadat deze kolonies onafhankelijk waren geworden, bleef het Engels vaak als officiële taal in gebruik. Een gemeenschappelijke taal, met militaire middelen afgedwongen, op dit moment vooral met economische macht onderhouden en uitgebreid door de Verenigde Staten, het land dat daarvoor ook de technologie in huis heeft.
Lees over de redenen waarom het Engels de lingua franca van onze tijd is de tekst ‘Hoe werd Engels de meest gesproken taal ter wereld?’, met name de paragrafen ‘Twee wereldoorlogen en de opkomst van de VS’ en ‘Wetenschap & Technology’.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Toen Engeland, Spanje, Portugal, Nederland en Duitsland vanaf de zestiende eeuw de wereld koloniseerden, exporteerden ze een belangrijk element uit het westerse cultuurgebied: het christendom.
Zendelingen gingen mee om de bewoners van de nieuwe gebiedsdelen, de kolonies, tot het christendom te bekeren.
Kijk naar de volgende video en bekijk hoe het christendom zich over de wereld verspreidde.
Na de dekolonisatie in het midden van de twintigste eeuw ging de verspreiding van het christendom naar andere cultuurgebieden buiten het westerse cultuurgebied verder. Hierbij spelen de Verenigde Staten een rol.
Lees de volgende tekst.
India gaat ondertoezichtstelling christelijke hulporganisatie heroverwegen
Het Indiase ministerie van Binnenlandse Zaken gaat de ondertoezichtstelling van de Amerikaanse christelijke hulporganisatie Compassion International heroverwegen.
Dat meldt AsiaNews. De organisatie werd in februari 2016 onder toezicht geplaatst. Compassion wordt er door de overheid van verdacht zijn gelden te gebruiken om de ontvangers van hulp, arme kinderen, te bekeren tot het christendom.
Voedsel en onderwijs
Nadat pogingen om de zaak op te lossen stuk waren gelopen en Compassion International dreigde al zijn activiteiten ten bate van 580 lokale partners op te schorten, liet het ministerie weten zijn besluit te heroverwegen. Die partners helpen ten minste 145.000 kinderen, stelt AsiaNews.
“Kinderen zal de hulp die zij zo hard nodig hebben niet worden onthouden”, zei Sajan K. George tegen AsiaNews. “Amerikaanse gezinnen zullen geld voor voedsel en onderwijs blijven sturen”, aldus de voorzitter van de Wereldwijde Raad van Indiase Christenen.
Bron: Katholiek Nieuwsblad
Global gag rule
De Amerikaanse ngo’s die geld krijgen van de Amerikaanse federale overheid verlenen soms hulp aan ontwikkelingslanden onder voorwaarden die op orthodox-christelijke opvattingen inzake seksualiteit en gezin zijn gebaseerd.
In Oeganda bekostigen de Amerikaanse ngo’s een campagne om de verspreiding van hiv/aids tegen te gaan. Die campagne begon halverwege de jaren 80 en is gebaseerd op ‘Abstinence’ (geen seks voor het huwelijk), ‘Be faithful’ (alleen seks met je partner en liefst ook alleen als je met die partner getrouwd bent) en ‘Condomize’.
Dat zijn drie manieren om te voorkomen dat je het virus dat aids veroorzaakt krijgt of aan iemand overdraagt. De campagne heet in Oeganda dan ook de ABC-campagne of de ABC-methode.
Bij die campagne werd de derde mogelijkheid nauwelijks besproken, want die campagne werd gevoerd door bepaalde protestantse kerken in Oeganda. Deze kerken wijzen het gebruik van condooms af op grond van hun geloofsleer. Bovendien zijn ze afhankelijk van het geld dat de Amerikaanse ngo’s hen voor de campagne geven.
Kijk naar de video ’Global gag rule’, een video bij een artikel in The Guardian.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Op 4 juli 1776 stelden vertegenwoordigers van de Britse en Franse koloniën in Amerika de Onafhankelijkheidsverklaring op. Hiermee was de geboorte van de Verenigde Staten van Amerika een feit. De verklaring vormde een van de inspiratiebronnen voor het schrijven van de grondwet in veel andere landen en voor de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties.
Lees van de Onafhankelijkheidsverklaring de eerste twee alineas (tot “To prove this, let Facts be submitted to a candid world”).
Hoe kijkt men buiten het Westerse cultuurgebied tegen deze waarden en tegen deze rechten aan? Op het eerste gezicht zou je zeggen dat het wat dat betreft niet uitmaakt in welk cultuurgebied je je bevindt omdat vrijwel alle landen van de wereld de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens hebben getekend (een voorwaarde om lid te mogen worden van de Verenigde Naties).
Maar lopen bijvoorbeeld Chinezen, en vooral de Chinese regering warm voor wat je hebt gelezen in de Onafhankelijkheidsverklaring? Bedenk dat begrippen als individualisme en collectiviteit in China heel anders worden gewaardeerd dan in het Westen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Hoe kijken sommige mensen in overwegend islamitische landen aan tegen wat je in de Onafhankelijkheidsverklaring hebt gelezen?
Lees over de Caïro-verklaring van de mensenrechten in de islam.
De originele tekst kun je hier lezen.
Stap 4: Tegen amerikanisering
Weerstand tegen amerikanisering
Niet iedereen schikt zich even gemakkelijk in de amerikanisering van de cultuur. Zelfs in de westerse wereld zijn er mensen die ertegen in verzet komen. Ze beroepen zich daarbij onder meer op hun eigen identiteit op gebied van culturele uitingen, godsdienst, normen en waarden, taal en omgangsvormen.
Lees over een voorbeeld hiervan de volgende tekst.
José Bové
Drie maanden cel voor Franse boerenleider José Bové
Het hof van beroep in het Zuid-Franse Montpellier heeft de Franse boerenleider José Bové donderdag tot drie maanden gevangenisstraf veroordeeld. Hij kreeg deze straf voor de verwoesting van een vestiging in aanbouw van de hamburgerketen McDonald's in de stad Millau.
Het hof in Montpellier bevestigde zo het oordeel van de rechters in Millau uit september 2000. Een week geleden werd Bové veroordeeld tot tien maanden gevangenisstraf voorwaardelijk wegens andere acties tegen de door hem en zijn vele medestanders verguisde 'globalisering van de eetcultuur'. Bové had met gelijkgezinden een veld met genetisch gemanipuleerde rijst verwoest.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Neemt de rol van de Verenigde Staten als wereldmacht af, zoals wordt beweerd? Je zou het bijna zeggen. Een kleine greep uit de argumenten die je kunt aanvoeren voor de bewering dat de hegemonie van de Verenigde Staten binnen afzienbare tijd ten einde loopt: China heeft een economie die bijna zo groot is als die van de Verenigde Staten. Bedrijven als Huawei, de maker van o.a. mobiele telefoons, worden buiten China steeds actiever. De Chinese stad Shenzhen is een geduchte concurrent geworden van Silicon Valley in Californië.
De economische macht van India wordt steeds sterker. Rusland is en blijft op militair gebied een wereldmacht en probeert zijn invloed in Europa te vergroten.
Dan zijn er nog landen als Indonesië en Brazilië die een steeds grotere rol in de wereld krijgen.
Welke kant gaat het op? Er zijn drie scenario’s denkbaar:
De Verenigde Staten zullen ook in de komende jaren wereldmacht no. 1 blijven, waardoor de amerikanisering wereldwijd doorzet.
Een ander land gaat die rol van de Amerikanen overnemen en dat zou grote gevolgen kunnen hebben voor de culturele dominantie en de lingua franca.
Op den duur zal geen enkel land een duidelijke aanspraak kunnen maken op de rol van wereldmacht no. 1, zodat er geen sprake meer is van een dominante cultuur.
Naar een van deze drie scenario’s ga je een onderzoek doen met wat je in deze opdracht geleerd hebt en door bronnen op het internet te raadplegen. Van de resultaten van dat onderzoek maak je een presentatie (digitaal of analoog).
Hoe gaan jullie te werk?
Je docent deelt de klas in drie groepen in. Iedere groep kiest een van de scenario’s om te onderzoeken.
Spreek met elkaar af wie het onderzoeksverslag maakt en wie het presenteert aan de klas.
Hoe je dit kunt aanpakken kun je zien in de Gereedschapskist hieronder.
Ten slotte presenteert iedere groep zijn onderzoeksverslag aan de klas.
Beoordeling
Als alle drie onderzoeksverslagen klaar zijn, beoordeelt je docent ze op de volgende punten:
Ziet het onderzoeksverslag er goed verzorgd uit en is het duidelijk uitgewerkt?
Ondersteunen foto’s en ander beeldmateriaal het verhaal in het verslag goed?
Komt uit het verslag of de presentatie naar voren welk scenario jullie hebben onderzocht?
Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.
Examenvragen
Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren.
De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.
Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.
Meer oefenen?
Ga naar ExamenKracht en oefen ook met de nieuwste examens.
Terugkijken
Intro
Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
Wat merk je zelf van de invloed van Amerikaanse cultuur om je heen?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
Kun je uitleggen welke nadelige gevolgen de dominante invloed van de Amerikaanse cultuur heeft?
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht staat ongeveer 3 SLU.
Had je voldoende tijd om de opdracht te maken?
Inhoud
In de opdracht vergelijk je de Amerikaanse cultuur met die van andere grote mogendheden, zoals China.
Ben je zaken tegengekomen die je hebben verbaasd of die je nog niet wist?
Schrijf twee dingen op.
Samenvattend
Was het eenvoudig om genoemde begrippen te omschrijven?
Had je klasgenoot dezelfde omschrijvingen?
Eindopdrachten
Heb je de toets gemaakt en had je een goede score?
Heb je meegewerkt aan het onderzoek naar drie scenario's? Ben je tevreden met het resultaat?
Examenvragen
Heb je de examenvragen gemaakt? Ging het goed?
Het arrangement Is de wereld aan het amerikaniseren? - v456 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Is de wereld aan het amerikaniseren?" besproken. Culturen beïnvloeden elkaar door diffusie van cultuurelementen, zoals taal en godsdienst, via handel, massamedia, toerisme en de vestiging van multinationale ondernemingen, vooral in het tijdperk van culturele globalisering. Het Engels is uitgegroeid tot een wereldtaal, dit wordt ook wel een lingua franca genoemd. Dit is grotendeels dankzij Britse koloniale invloed en latere economische en technologische macht van de Verenigde Staten. Westerse koloniserende machten zoals Engeland, Spanje, Portugal, Nederland en Duitsland verspreidden het christendom tijdens de kolonisatie, ook door zendelingen. Na de dekolonisatie zetten hulporganisaties, zoals Compassion International, zich in om arme kinderen in landen als India te helpen. Soms ontstaan er meningsverschillen wanneer overheden bang zijn dat hulporganisaties mensen willen bekeren, terwijl in andere situaties Amerikaanse organisaties religieluze ideeën promoten, zoals bij de ABC-campagne in Oeganda. Op 4 juli 1776 stelden vertegenwoordigers van de Britse en Franse koloniën in Amerika de Onafhankelijkheidsverklaring op. Hiermee was de geboorte van de Verenigde Staten van Amerika een feit. Sinds dien is Amerika onwijs veel gegroeid en vindt er zelfs Amerikanisering plaats. Maar er zijn ook mensen die in verzet komen tegen Amerikaanse invloeden in cultuur, zelfs in het Westen, om hun eigen identiteit, geloof, waarden, taal en gedrag te behouden.
Leerniveau
VWO 6;
VWO 4;
VWO 5;
Leerinhoud en doelen
Globalisering;
Aardrijkskunde;
Grenzen en identiteit;
Cultuur;
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Wereld" wordt het thema ''Is de wereld aan het amerikaniseren?" besproken. Culturen beïnvloeden elkaar door diffusie van cultuurelementen, zoals taal en godsdienst, via handel, massamedia, toerisme en de vestiging van multinationale ondernemingen, vooral in het tijdperk van culturele globalisering. Het Engels is uitgegroeid tot een wereldtaal, dit wordt ook wel een lingua franca genoemd. Dit is grotendeels dankzij Britse koloniale invloed en latere economische en technologische macht van de Verenigde Staten. Westerse koloniserende machten zoals Engeland, Spanje, Portugal, Nederland en Duitsland verspreidden het christendom tijdens de kolonisatie, ook door zendelingen. Na de dekolonisatie zetten hulporganisaties, zoals Compassion International, zich in om arme kinderen in landen als India te helpen. Soms ontstaan er meningsverschillen wanneer overheden bang zijn dat hulporganisaties mensen willen bekeren, terwijl in andere situaties Amerikaanse organisaties religieluze ideeën promoten, zoals bij de ABC-campagne in Oeganda. Op 4 juli 1776 stelden vertegenwoordigers van de Britse en Franse koloniën in Amerika de Onafhankelijkheidsverklaring op. Hiermee was de geboorte van de Verenigde Staten van Amerika een feit. Sinds dien is Amerika onwijs veel gegroeid en vindt er zelfs Amerikanisering plaats. Maar er zijn ook mensen die in verzet komen tegen Amerikaanse invloeden in cultuur, zelfs in het Westen, om hun eigen identiteit, geloof, waarden, taal en gedrag te behouden.
Zullen culturen overal ter wereld steeds meer op die van de Verenigde Staten gaan lijken?
Activiteiten
Bestudeer de Kennisbank.
Toen Engeland, Spanje, Portugal, Nederland en Duitsland vanaf de zestiende eeuw de wereld koloniseerden, exporteerden ze een belangrijk element uit het westerse cultuurgebied: het christendom.
Intro
Video’s:
