Nepnieuws is misleidende informatie die wordt verspreid om geld te verdienen of om de mening van mensen te beïnvloeden.
Mensen maken nepnieuws om geld te verdienen. Hoe meer mensen op een artikel klikken, hoe meer geld ze krijgen vanwege de advertenties die getoond worden. Een pakkende kop levert vaak veel ‘clicks’ op en dus veel geld. Ook maken mensen bewust nepnieuws om meningen te beïnvloeden, bijvoorbeeld in de aanloop naar verkiezingen.
Nepnieuws bestaat al heel lang, maar de verspreiding ervan gaat razendsnel sinds de opkomst van sociale media. Iedereen kan tegenwoordig informatie plaatsen op internet. Daardoor lijken de grenzen tussen nieuws, nepnieuws en advertenties te vervagen. Het wordt steeds moeilijker om ze van elkaar te onderscheiden en een goede mening te vormen.
Waarom maken mensen eigenlijk nepnieuws? Hoe herken je nepnieuws? En welke rol speel je zelf in de verspreiding?
Kijk onderstaand filmpje over nepnieuws:
uitleg website
In deze lessenserie maak je kennis met diverse vormen van nepnieuws. Je bekijkt filmpjes, speelt een game, beantwoordt vragen en gaat zelf aan de slag met het maken van nepnieuws en het bewerken van foto's of video's.
Je kunt in willekeurige volgorde met de lesonderdelen aan de slag.
Verschillende onderdelen moeten geprint worden en opgehangen worden op een zogenaamde 'nieuwsmuur'. Dit wordt een muur in het lokaal die door jullie worden gevuld met jullie eigen 'nepnieuws'.
Aan het einde van de lessenserie test je je kennis van nepnieuws.
Veel plezier en succes als nepnieuwsmaker! :-)
Doelen
Doelen van deze lessenserie:
Ik kan uitleggen wat nepnieuws is.
Ik kan uitleggen waarom mensen nepnieuws maken.
Ik kan benoemen hoe je nepnieuws kunt herkennen.
Ik kan uitleggen wat wordt bedoeld met een trol.
Ik kan uitleggen wat 'deep fake news' is.
Ik kan uitleggen hoe mensen je kunnen misleiden door middel van manipulatie/bewerken van foto's.
Ik kan een bericht op internet beoordelen op betrouwbaarheid.
Ik gebruik verschillende media om (nep)nieuws te bekijken en te beoordelen.
Ik hanteer een strategie om nepnieuws van echt nieuws te onderscheiden.
Ik kan een foto dusdanig bewerken dat ik een ander hiermee misleid.
Dan bedoel ik niet zo'n lelijk wezentje uit de mythologie.
Bekijk het filmpje hieronder en het zal je duidelijk worden.
Game 'slecht nieuws'
Slecht nieuws
Kruip in de huid van een nepnieuwsmaker! Wees lekker slecht en maak keuzes die je dichterbij je doel brengen: invloed en macht. Het is de bedoeling om zoveel mogelijk volgers te krijgen. Let wel op! Als je ze teleurstelt of té overduidelijk liegt, verlies je geloofwaardigheid. Als de meters te laag komen… ben je game-over!
Waarschijnlijk vroeg je je tijdens het lezen van de artikelen af of je het wel moest geloven of niet. Wat zorgt er nou voor dat je nepnieuws kunt onderscheiden van echt nieuws?
De Speld is een satirisch online nieuwsmagazine dat in 2007 is opgericht. Zeker in de beginjaren dacht men regelmatig dat het hier om een echte nieuwssite ging. Tegenwoordig weet men (meestal) wel beter.
Maar hoe kun je nu nepnieuws van echt nieuws onderscheiden?
Met deze tips kun je nepnieuws beter herkennen:
Wie is de afzender van het bericht?
Bestaat deze persoon echt? Kijk bij websites altijd in de disclaimer of bij ‘over ons’
Welk doel heeft die afzender met dit bericht?
Waarom heeft diegene het artikel geschreven? Voor wie is het geschreven? Welke (politieke, financiële of andere) belangen heeft de afzender? Of is het bedoeld als satire?
Welke techniek is gebruikt?
Hoe wordt er ingespeeld op emotie, worden er zaken weggelaten, wordt er een autoriteit aangeroepen? Welk camerastandpunt wordt gebruikt? Welke beelden worden getoond met welke muziek erbij? Worden er veel hoofdletters en uitroeptekens gebruikt in een krantenkop?
Kun je ’t controleren?
Is het alleen buzz op sociale media, of zie je het ook in de meer gerespecteerde media? Gaat het om een onderzoek? Controleer dan hoe het is onderzocht.
Welke bron is gebruikt?
Nepberichten maken vaak gebruik van fictieve bronnen, dus kijk verder dan alleen een bronvermelding. Worden tekst en foto op dezelfde manier gebruikt als in de originele bron? Of is het bericht uit context gehaald? Is er geen link naar de bron? Google dan. Bij voorkeur in een anoniem venster, om je filter bubble te omzeilen.
De hele waarheid en niets dan de waarheid
Nepnieuws kan wel degelijk waarheden bevatten. Hoe meer waarheid er in een bericht zit, hoe overtuigender het lijkt. Controleer of een bericht de hele waarheid en niets dan de waarheid bevat.
Of een interpretatie van andermans waarheid?
Zelfs feiten kunnen op verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Daarmee zijn ze nog niet fake.
Check ook foto’s
Dat kan via Google of Tineye Reverse Image Search. Google laat precies zien wanneer en op welke sites de afbeelding eerder te zien is geweest.
bron: www.mediawijsheid.nl
Opdracht
Bekijk onderstaand filmpje:
Je gaat nu zelf een nepartikel schrijven. Laat je fantasie de vrije loop en bedenk met welk 'nieuws' jij een ander voor de gek kunt houden.
Eisen:
- gebruik minimaal 200 woorden
- gebruik een foto bij je artikel
- let op spelling en interpunctie!
Gebruik bij het schrijven onderstaand schrijfplan:
Wanneer je helemaal tevreden bent over je artikel, mail je het naar je docent.
Deep fake news
De term Deep Fake staat voor audio en videobeelden die door middel van kunstmatige intelligentie zijn gecreëerd. Met deze technologie is het mogelijk echte mensen dingen laten zeggen en doen die ze nooit gezegd of gedaan hebben.
Bekijk het fragment over video- en audiomanipulatie uit De Wereld Draait Door.
Opdracht
Zoek in de Appstore of Playstore op je mobiel naar een app waarmee je een foto of filmpje kunt bewerken.
Je kunt bijvoorbeeld zoeken op: 'faceswap', 'fakeapp', 'deepfake'.
Maak nu een zo echt mogelijke bewerking van een foto of filmpje van jezelf. Probeer al je creativiteit in de opdracht te stoppen.
Als je een foto hebt bewerkt, print deze dan en hang hem op de 'nieuwsmuur'. Een filmpje mag je van je docent misschien wel aan de klas laten zien.
Misleiding in foto's
Foto's laten niet altijd zien wat jij denkt.....
Bekijk de foto's via onderstaande link en laat je niet misleiden.
Maak nu zelf een foto waarin je de kijker op een of ander manier misleidt. Bedenk een passend bijschrift bij de foto. Laat de foto ter goedkeuring zien aan je docent en print deze vervolgens. Hang de foto + bijschrift aan de 'nieuwsmuur'.
Test je kennis over nepnieuws
Oefening: Test je kennis over nepnieuws
0%
Nadat je alle lessen hebt gedaan, filmpjes hebt bekeken en opdrachten hebt gemaakt, is het nu tijd om je kennis over nepnieuws te testen.
Het arrangement Nepnieuws is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Carolien Raadgers
Laatst gewijzigd
2019-01-27 20:35:44
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0
Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Test je kennis over nepnieuws
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Gratis nieuws
