Leerdoelen Je kunt het verschil tussen chemische en mechanische vertering uitleggen. Je kunt de functie van de slokdarm benoemen en je kunt uitleggen wat peristaltiek is.
De mond: mechanische en chemische vertering
De mond bevindt zicht rondom de mondholte. De mond is begrensd door de lippen (kringspier), onder- en bovenkaak (inclusief het gebit en de wangen). In de mondholte zit de tong. De tong helpt bij de beweging van het voedsel in de mond en het slikken.
De kaken en de wangen zijn bekleed met slijmvliezen die, samen met de speekselklieren, een rol spelen bij de vertering. Het speeksel bevat het enzym amylase dat betrokken is bij de "chemische vertering" van zetmeel.
Zetmeel (amylose) wordt door het enzym amylase omgezet in maltose. Maar daardoor is nog niet alle amylose verteert. De vertering van koolhydraten gaat verder in de dunne darm.
Het gebit zorgt voor de verkleining van het voedsel ("mechanische vertering"). De tong zorgt voor de verplaatsing en vermenging met het speeksel van het voedsel en de speekselklieren produceren slijm en geven amylase af.
De tong is ook belangrijk voor het waarnemen van smaak met behulp van smaakpapillen. Wanneer het voedsel klein genoeg is, verplaatst de tong de voedselbrij naar de keelholte.
Opdracht 1
Wat is het verschil tussen mechanische en chemische vertering?
Noem een voorbeeld van mechanische vertering in de mond.
Noem een voorbeeld van chemische vertering in de mond.
Slokdarm: Eten ondersteboven Nadat het voedsel is verkleind in de mond, wordt de voedselbrij doorgeslikt en vervoerd door de slokdarm. In de slokdarm vinden geen verteringsprocessen plaats.
De slokdarm, een buis van ongeveer 25 cm lang en een diameter van 2 cm, loopt van de keelholte tot de maag. Hierin worden geen verteringssappen afgescheiden. Bovenin en onderin heeft de slokdarm twee sluitspieren. De onderste sluitspier verhindert dat er voedsel vanuit de maag terugstroomt (reflux) naar de slokdarm.
Door middel van peristaltische bewegingen wordt het voedsel door de slokdarm bewogen. Twee spierlagen zorgen voor de peristaltiek van de slokdarm: kringenspieren in de buitenste laag van de slokdarm en lengtespierende in de binnenste laag. Door afwisselende beweging van deze spieren wordt het voedsel verplaatst.
Peristaltische bewegingen komen niet alleen voor in de slokdarm, maar het gehele darmkanaal.
Opdracht 2
Als je op je kopt hangt kun je toch een bitterbal doorslikken?
Hoe komt dat? Leg uit.
Welke spieren zijn in de wand van de slokdarm aanwezig en hoe zorgen deze spieren voor de peristaltische beweging?
Opdracht 3Peristaltiek
Bekijk het filmpje:
Welke bewering is juist?
kringspieren trekken bij peristaltiek samen voor de voedselbrok
lengtespieren trekken bij peristaltiek samen voor de voedselbrok
kringspieren trekken bij peristaltiek samen achter de voedselbrok
lengtespieren trekken bij peristaltiek samen achter de voedselbrok
Opdracht 4
1. Noem twee functies van het kauwen van voedsel.
2. Constipatie is een verstopping in het darmkanaal. Leg uit dat verstopping kan worden voorkomen door veel plantaardig voedsel te eten.
3. Door de peristaltische beweging verplaats de voedselbrij zich door het darmkanaal. Is dit een voorbeeld van chemische vertering of van mechanische vertering?
Antwoorden
Opdracht 1
a. Bij chemische vertering worden de moleculen waaruit voedsel bestaat afgebroken tot kleinere moleculen die in het bloed kunnen worden opgenomen.
Bij mechanische vertering blijven moleculen waaruit het voedsel bestaat in stand.
b. Kauwen van het voedsel.
c. Enzymen uit het speeksel breken zetmeelmoleculen af tot maltose.
Opdracht 2
a. De kringspieren in de slokdarm trekken samen en voorkomen dat de bitterbal in de richting van mondholte beweegt. De peristaltische beweging is zo sterk dat de bitterbal toch in de maag komt.
b. Kringspieren trekken samen achter de voedselbrok en duwen die voedselbrok in de richting van de maag.
Lengtespieren ontspannen zich op de plaats waar de voedselbrok zich bevind. Er ontstaat ruimte waardoor de voedselbrok makkelijker kan bewegen in de richting van de maag.
Opdracht 3
C
Opdracht 4
1. Door het kauwen kan het voedsel makkelijker worden doorgeslikt. Doordat het voedsel wordt verdeeld in kleinere brokken kan het enzym uit het speeksel beter op het voedsel inwerken.
2. Plantaardig voedsel prikkelt de darmwand. Daardoor worden de peristaltische bewegingen krachtiger.
Het arrangement Mechanische en chemische vertering is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Auteur Kunskapsskolan
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2018-12-03 12:15:41
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
