Je kan het je bijna niet voorstellen...vijf jaar lang in angst leven, niet weten wat er gaat gebeuren en hoe dit zal aflopen.
Dit waren de gedachtes van bijna iedereen die in West-Europa leefde rond 1940. Zij leefde in de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijk aantal jaren gevuld met angst en paniek in bijna heel Europa en ver daarbuiten.
Er zijn veel mensen die deze verschrikkelijke tijd hebben meegemaakt, denk maar aan je eigen opa of oma. Lang is er gezwegen over de gruwelijkheden die hebben plaatsgevonden in deze oorlogsjaren maar vandaag gaan we ons verdiepen in deze gebeurtenissen. We gaan ons focussen op de Tweede Wereldoorlog maar daarvoor moeten we natuurlijk ook stil staan bij de Eerste Wereldoorlog.
Hoe heeft het zover kunnen komen? Dat is de vraag die jullie vandaag gaan beantwoorden!
De lesdoelen voor deze les:
Aan het einde van deze les kun je het verband tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog uitleggen
Aan het einde van deze les kun je uitleggen waarom bondgenootschappen belangrijk voor de Tweede Wereldoorlog
Aan het einde van deze les kun je zelf de belangrijkste gebeurtenissen benoemen in de Tweede Wereldoorlog
Aan het einde van deze les ken je de begrippen capituleren, blitzkrieg, asmogendheden, geallieerden,verzet en collaboratie
Eerste Wereldoorlog
Allianties Eerste Wereldoorlog
Bij de intro tekst lees je al het een ander over de Tweede Wereldoorlog. Bij dit onderdeel gaan we ons verdiepen in de aanleiding en eerste fase van de Tweede Wereldoorlog.
De vraag is natuurlijk: "Hoe heeft het zover kunnen komen?"
Hiervoor zullen we terug moeten naar de Eerste Wereldoorlog. Deze oorlog vond plaats van 1914 tot 1918. Aan de grond van deze oorlog liggen ook een aantal oorzaken: nationalisme, modern imperalisme en wapenwedloop.
Daarnaast worden in de Eerste Wereldoorlog ook bondgenootschappen gevormd die uiteindelijk belangrijk worden in de Tweede Wereldoorlog. Een van de belangrijkste gebeurtenissen voor het verband tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog is het ondertekenen van het Verdrag van Versailles. Hierin werd Duitsland, als verliezend land, heel erg vernederd. Duitsland moest ontzettend hoge herstelbetalingen doen, mocht nog maar een klein leger hebben en moest ook nog eens belangrijk grondgebied afstaan.Hier hielt het helaas nog niet op. In oktober van 1929 stortte heel de Amerikaanse beurs in elkaar, dit noemen wij nu de beurskrach. Dit leidde uiteindelijk tot een economische wereldcrisis. Een groot deel van de bevolking was werkloos geworden en het toekomstbeeld was erg uitzichtloos. Door de ontevredenheid kwamen er veel nieuwe extreme politieke bewegingen op: communisme, fascisme en het nationaalsocialisme.
Het communisme wilde een samenleving bereiken waarin iedereen gelijk is.De communisten wilden dat bedrijven van de staat waren en het volk de macht had over grond en grondstoffen.
Het fascisme wilde een samenleving bereiken die een sterke leider heeft. Ze gingen uit van een militaire staat met veel nationalisme en verering van geweld.
Het nationaalsocialisme ging vooral uit van Hitler's gedachtegang. Hij wilde een groot en machtig rijk met een sterk ras. Hitler nam greep in 1933 de macht in Duitsland. Hij verbood elke politieke partij behalven de nationaalsocialistische partij: de nazi's. De nazi's stonden bekend om hun antisemitische gedachten. Dit houdt in dat de nazi's deden aan Jodenhaat. Door deze gedachtengang zij er heel veel Joodse slachtoffers gevallen....
Demonstratie tegen het Verdrag van Versailles
Loopgravenoorlog
Kennisclip
We hebben het zojuist gehad over de Eerste Wereldoorlog en de aanleiding hier naartoe. Nu is het noodzakelijk dat we ons focussen op het vervolg.
Wat zijn nou de oorzaken en de aanleiding van de Tweede Wereldoorlog? In het filmpje hieronder wordt kort uitgelegd hoe de Tweede Wereldoorlog is verlopen.
De tijd van wereldoorlogen
Opdracht
Je hebt net gekeken naar een kennisclip over de tijd van wereldoorlogen. De focus bij dit filmpje werd gelegd op het verloop van de Tweede Wereldoorlog.
Nu ga je aan de slag om je kennis te checken. De gamepin is 824283.
Soms moet je de pagina even herladen om te starten.
We hebben nu het begin van de Tweede Wereldoorlog doorgenomen. Nu gaan we ons meer verdiepen in de stof. We gaan kijken naar de bondgenootschappen die zijn gevormd en wat voor impact deze hebben gehad voor het verloop van de oorlog. Ook staan we stil bij de gruwelijkheden van de holocaust en de Nederlandsebezetting. In het filmpje is hier al kort bij stil gestaan maar voor de herhaling:
Hitler had in 1939 een verdrag getekend met Sovjet leider Stalin om elkaar niet aan te vallen. Toen een aanval op Engeland mislukte, besloot Hitler dit verdrag te verbreken. Hij viel in 1941 de Sovjet-Unie binnen. Deze aanval noemen we operatie Barbarossa. Hier had Hitler verschillende redenen voor:
1. Hij wilde het grote grondgebied van de Sovjet-Unie gebruiken om zijn Duitse ras te laten groeien
2. De Sovjet-Unie was communistisch, Hitler stond hier recht tegenover met zijn nationaalsocialisme
3. De sovjet-unie had veel belangrijke grondstoffen die hij nodig had
Maar de Sovjet-Unie was niet de enige partij die zich bij de geallieerde aansloten. Een halfjaar later besloot Japan, bondgenoot van Duitsland, de Amerikaans marinebasis Pearl Harbor aan te vallen. Hierdoor werd Amerika in de oorlog getrokken die hiervoor nog neutraal waren. Zo ontstonden de twee bondgenootschappen:
De asmogendheden
De geallieerden
Duitsland
Engeland
Japan
Sovjet-Unie
Italië
Verenigde Staten
Hitler vond dat Joodse mensen een gevaar vormde voor Duitsland en de problemen in Duitsland veroorzaakte. De systematische uitroeing van de Joden noemen wij nu de holocaust. Hij wilde zoveel mogelijk Joodse mensen vermoorden. In 1942 verzon een hoge nazi officier het gebruik van vernietigingskampen waar Joodse mensen in gaskamers werden vermoord. Een van de bekendste vernietingskampen is Auschwitz-Birkenau. Het overbrengen van mensen naar zo'n vernietigingskamp noemen we deportatie. Deze gruweldaden hebben tot de dag van vandaag nog diepe wonden achtergelaten.
Ook Nederland is bezet in de Tweede Wereldoorlog. We gaan ons nu focussen op hoe de bezetting is verlopen in Nederland. Op 10 mei 1940 vielen Duitse soldaten Nederland binnen. Het Nederlandse leger besloot verzet te bieden tegen de Duitsers. De soldaten gaven zich niet over waardoor de Duitsers besloten Rotterdam plat te bombarderen. Heel het centrum van Rotterdam lag in puin waardoor de Nederlanders capituleerde. Je had in Nederland ook mensen die aan de kant van de Duitsers stonden. Deze mensen waren lid van de Nationaalsocialistische beweging (NSB). Zij collaboreerde met de Duitsers. Daartegenover stonden de mensen die fel tegen de Duitse bezetting waren: het verzet. Zij probeerde de Duitsers zoveel mogelijk tegen te werken door het stelen van voedselbonnen, aanslagen te plegen of verzetskranten te maken. Er kwam een tekort aan levensmiddelen waardoor het bonnensysteem werd ingevoerd. Je moest nu voedselbonnen krijgen om boodschappen te doen. Ook werd er een avondklok ingevoerd, na 20:00 mocht je de straat niet meer op. Voor de Joden was de bezetting door de Duitser een stuk heftiger. Alle Joodse ambtenaren werden ontslagen en vanaf 1941 moest iedereen boven de 15 jaar oud een "J" of zijn identiteitsbewijs hebben. Daarna volgde de "Jodenster" die ze op hun kleding moesten dragen. Ook kwam er een verbod voor Joden op bijvoorbeeld bioscopen, parken en zwembaden. Vervolgens werden vele Joodse-Nederlanders overgebracht naar verzamelkampen en doorgestuurd naar vernietigingskampen.
Rond 1944 kwam het einde dan eindelijk in zicht. Na lang gewacht te hebben besloten de geallieerde via Frankrijk binnen te vallen. Op 6 juni landden de Amerikanen, Engelse en Canadezen op het strand in Normandië voor een aanval. Dit noemen we ook wel D-day. In mei 1945 kwamen de geallieerden aan in Noord-Nederland. Hitler had ondertussen zelfmoord gepleegd omdat hij niet in de handen van de geallieerden wilde vallen.
Toch betekende dit niet het einde van de oorlog. Japan was nog steeds in oorlog met Amerika en wilde zich niet overgeven. Hierdoor besloot Amerika een gruwelijk wapen in te zetten, de atoombom. De eerste viel op Hiroshima,waarna de Japanners zich nog steeds niet overgaven. De tweede bom viel op Nagasaki. Nu besloten Japan zich over te geven na het vallen van zoveel slachtoffers. Japan gaf zich over in augustus 1945. Dit betekende het einde van Tweede Wereldoorlog.
Allianties Tweede Wereldoorlog
Bezetting van Nederland
Opdracht Tweede Wereldoorlog
Zojuist heb je een uitleg gekregen over het verloop van de Tweede Wereldoorlog en de bezetting van Nederland. Nu ga je aan de slag met de volgende opdracht. Klik op de onderstaande link om te beginnen.
We hebben nu gekeken naar de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Je hebt alle kennis tot je genomen en verschillende opdrachten gemaakt. Nu is het tijd voor het echte werk. Je gaat een eindtoets maken om te kijken of je alles hebt begrepen van deze paragraaf. Als je op één van de twee onderwerpen minder hebt gescoord is het handig deze nog een keer door te nemen voor je de eindtoets gaat maken. Lees de tekst nog eens of maak de opdracht opnieuw. Als je het gevoel hebt dat je de stof beheerst, ga dan aan de slag met eindtoets.
Succes!
Toets: Eindtoets tijd van wereldoorlogen
0%
Je gaat nu vragen maken die aansluiten bij de paragraaf. Het is de bedoeling dat je een voldoende haalt of hoger. Als je op een onvoldoende uitkomt lees dan de gehele pagina nog eens door en probeer het dan opnieuw. Als je tegen bepaalde vragen aanloopt lees het dan ook nog een rustig door.
Als je klaar bent en een voldoende hebt gehaald mag je door naar de verrijking!
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Wow, jij bent snel klaar! Jij hebt nu de eindtoets gemaakt. Je mag doorgaan naar de verrijking. De verrijking bevat een onderwerp wat we nog niet hebben behandeld in de les. Het gaat namelijk over de dekolonisatie na de Tweede Wereldoorlog.
Lees de volgende paragraaf goed door en ga aan de slag met de opdracht. Succes!
Van Nederlands-Indië naar Indonesië
De VOC
Nationalisme
Aan het begin van de 17e eeuw ontstond er een kleine kolonië in Oost-Azië. Deze was opgezet door de VOC, ook wel bekend als de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Hier hield het nog niet mee op. Zo ongeveer twee eeuwen verder stond het modern imperialisme centraal, alle landen wilden zoveel mogelijk kolonies hebben om hun macht uit te breiden. Nederland begon met veroveren van meerdere eilanden Indonesie en zo onstond Nederlands-Indië.
Aan het begin van de 20e eeuw waren de oorspronkelijke inwoners van Indonesië de Nederlands zat. Ze wilde dat ze weg zouden gaan en de macht terug gaven. Deze mensen noemen wij nationalisten. De leider van de nationalisten in Nederlands-Indië heette Soekarno. Hij wilde dat de macht volledig weer in handen ging liggen van de oorspronkelijke bewoners. Hij wilde een Indonesische staat oprichten met eigen taal, eigen vlag en een eigen bestuur. De Nederlanders waren bang dat Soekarno veel steun zou krijgen. Ze sloten hem in 1929 op in de gevangenis.
In 1942 werd Soekarno bevrijdt door de Japanners. Zij waren de baas geworden over Nederlands-Indië. Hun machtsovername duurde van 1942 tot 1945. De Japanners wilde net als Soekarno een groot en machtig rijk stichten. Veel Aziaten waren blijf met de komst van de Japanners. Ze werden niet meer bezet door de Nederlanders. Voor de Nederlanders was de komst van de Japanners stukken minder fijn. Zij werden opgesloten in speciale kampen, deze worden ook wel Jappenkampen genoemd.
Aan het einde van 1944 besefte de Japanners dat zij de Tweede Wereldoorlog zouden verliezen. Ze konden niks anders dan meer vrijheid geven aan de nationalisten in Nederlands-Indië want ze hadden simpelweg geen macht meer. Uiteindelijk capituleerde de Japanners na de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Dit was had ook gevolgen voor Nederlands-Indië. Daar was nu niemand meer de baas over.
Op 7 augustus 1945 greep Soekarno zijn kans aan. Hij riep de onafhankelijkheid uit van de Republiek Indonesië. Nederland liet het er niet zomaar bij liggen en probeerde alles uit de kast te halen om weer de baas te worden. Rond 1948 had Nederland weer de macht terug. Ondanks dat ze de macht terug hadden gekregen was het al te laat. De tijd van dekolonisatie was een feit. De Verernigde Staten ging zich ermee bemoeien. Zij eisten dat Nederland de onafhankelijkheid van Indonesië erkende en dreigde met consequenties als ze dit niet deden.
De Nederlanders konden weer niks anders dan toegeven. Ze lieten Soekarno weer vrij en erkende uiteindelijk op 27 december 1949 de onafhankelijkheid van Indonesië.
De leider van de Nationalisten: Soekarno
Onafhankelijkheidserkenning van Indonesië
Opdracht verrijking
Je hebt zojuist een heleboel tekst gelezen over Nederlands-Indië en het proces van dekolonisatie. Lees het gerust nog een keer door voor dat je aan de slag gaat met de volgende opdracht.
Om deze grote stukken tekst voor jezelf duidelijk te maken ga je aan de slag met de volgende opdracht. Het is de bedoeling dat je een eigen mind-map gaat maken via mindomo. Dit is handig om de stof te ordenen en te verschillende belangrijke personen en gebeurtenissen op de juiste plek te zetten. Als je op de opdracht klikt zal je doorgestuurd worden naar de online omgeving waar je de mindmap gaat maken. In het midden staat al het onderwerp Nederlands-Indië ingevuld. Om het onderwerp heen staan aparte kolommen tekst in het engels, deze kan je gewoon verwijderen en in het Nederlands overtypen. Belangrijk is dat de dikgedrukte begrippen goed naar voren komen in je mindmap.
Heel veel succes!
Opdracht
Klik op de onderstaande link om naar de mindmap opdracht te gaan.
Het arrangement De tijd van Wereldoorlogen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Amber Valerie van Jeveren
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2021-04-04 22:39:09
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
