Inleiding
Beste leerlingen,
Zoals jullie misschien misschien weten komt is de wereldeconomie net aan het herstellen van een crisis die we hebben gekend aan het begin van de 21ste eeuw. Deze staat veel mensen nog vers in het geheugen. Het leek mij dan ook interessant om te kijken naar een andere periode in de 20ste eeuw waarin Nederland zich ook in een soortgelijke crisis bevond. Deze staat bekend als de 'Grote depressie' of de 'crisis van de jaren 30'.
Tijdens deze webquest gaan jullie je oriënteren op de oorzaken en gevolgen van de crisis tijdens de jaren 30 van de 20ste eeuw. Jullie gaan onderzoeken hoe het leven tijdens deze crisis eruitzag en wat er werd gedaan om de crisis het hoofd te bieden.
Aan het einde van deze webquest kunnen jullie:
- Je kunt toelichten wat de beurskrach inhield.
- Je kunt aan de hand van een aantal bronnen je inleven in een persoon die leefde tijdens de ‘crisis van de jaren 30’
- Je kunt vertellen hoe het leven van een ‘steuntrekker’ eruitzag.
- je kunt doormiddel van bronnen vertellen welke maatregelen er werden genomen om de ‘crisis’ te stoppen en te voorkomen.
welvaart en de Beurskrach
Nederland was net als Amerika redelijk ongeschonden uit de Eerste Wereldoorlog gekomen.Tijdens de jaren 20 ging het goed in Nederland. Er was veel werk en mensen konden zich veroorloven om luxe producten te kopen. Electriciteit, winkelen en amusument zoals de bioscoop waren die paste bij deze welvaart.
Tijdens de jaren 20 was er in Amerika net als in Nederland ook veel welvaart en werden werd veel vooruitgang geboekt en bedrijven draaide volle toeren om alle burgers van zowel binnen als buitenland de voorzien van alle luxe goederen zoals koelkasten, auto's en radio's. je kon ook makkelijk geld lenen en mensen gingen zelfs investeren in aandelen. door een teveel aan goederen en doordat er mensen zonder de juiste kennis gingen investeren ging het goed mis.
bekijk onderstaande beelden en bekijk de bron en beantwoord de vragen:
https://www.youtube.com/watch?v=USXik6c1yTA
https://historiek.net/de-wall-street-crisis-van-1929/347/
Noem 2 oorzaken van 'Grote depressie' of crisisjaren in Nederland.
Leg in je eigen woorden uit wat de beurskrach inhield.
Kun je 1 gevolg van de beurskrach noemen uit de beelden die je hebt gezien?
Let op! voeg deze vragen toe aan je eindopdracht als bijlage 1.
Nederland in de crisistijd 1929-1939: Armoede en werkloosheid
Nederland raakte in een grote vanaf 1929 in een crisis. De tijd van welvaart en luxegoederen was voorbij. Veel mensen raakte door de beurskrach die ook gevolgen had voor Nederland hun baan kwijt ze werden werkloos en kwamen terecht in armoede. op het hoogtepunt van de crisisjaren in 1936 was 1 op de 4 Nederlanders langer dan een jaar werkloos. Omdat de crisis zo lang aanhield werd de kwaliteit van heel veel burgers onder de maat. Ze leefde in echte armoede.
In het begin was de overheid niet direct van plan om in te grijpen. Maar de werkloosheid liep zo hard op dat de overheid zich genoodzaakt zag om er wat aan te doen. De overheid gaf de werklozen een financiële ondersteuning in de volksmond de 'steun'.
de steun mocht volgend de overheid niet te hoog zijn, anders zouden werklozen niet willen werken dacht de overheid. de steun was net genoeg om de huur en een eenvoudige maaltijd te kopen. Voor de rest moesten de werklozen zich behelpen. Je had net genoeg om niet dood te gaan maar er was sprake van echte armoede.
bekijk de volgende beelden om een indruk te krijgen:
https://schooltv.nl/video/crisis-in-nederland-enorme-werkloosheid-en-armoede/
Fietsplaatjes en stempellokalen
Het belangrijkste vervoersmiddel in die jaren was de fiets. Net zoals nu voor de auto moest er vroeger belasting betaald worden voor het hebben van een fiets. Het fietsplaatje dat verplicht aan je fiets moest worden bevestigd kostte tweeënhalve gulden of ongeveer omgerekend €1.13
Werklozen konden het plaatje gratis krijgen: je kreeg er een met een gat in het midden.
Dat gat was bestemd voor de controle: werklozen mochten de fiets alleen gebruiken op doordeweekse dagen. Alleen dan hadden ze de fiets nodig om naar het stempellokaal te gaan.
Zes dagen per week moesten werklozen daar naar toe. Eén en soms zelfs twee keer per dag moest een werkloze een stempel halen in een stempellokaal. En als je een stempel miste dan werd je meteen gekort op je uitkering. Controleurs konden ook zomaar je huis binnenvallen om te kijken of je misschien thuis wat bijverdiende. Hoe kwam het gezin dat bezocht werd op een doordeweekse dag aan vlees in de pan? En waar kwam dat nieuwe ondergoed in de linnenkast vandaan?
vragen:
Vind je dat deze mensen in echte armoede leven? waarom vind je dat.
Veel 'steuntrekkers' vonden het fietsplaatje vernederend. Kun je uitleggen waarom ze dit vonden?
let op! voeg te vragen toe aan de bijlage
Opdracht
Als eindopdracht gaan jullie in tweetallen een deel uit een dagboek schrijven van een 'steuntrekker'. Het is 1934 je bent nu al een jaar werkloos en je hebt het samen met je vrouw en twee kinderen zwaar. in het dagboek omschrijf hoe je een dagelijkse dag eruit ziet. Je schrijft niet alleen wat je doet en wat er met jouw en je gezin gebeurt, maar ook wat de situatie met je doet en wat de werkloosheid voor jouw en je gezin betekend. Je mag dezelfde opdracht ook uitvoeren vanuit het oogpunt van bijvoorbeeld de moeder.
Een stukje dagboek schrijven is vaak iets heel persoonlijks. Zorg daarom dat je goed naar de bronnen kijkt en je echt probeert te verplaatsen in het leven van een 'steuntrekker' tijdens de crisis. Hoe zou het zijn als jouw gezin dit overkwam? welke leed zie je? Hoe verschilt het dagelijks leven van een gezin in de crisis van die van jouw gezin of die van jezelf.
Opdracht:
> Je gaat in tweetallen een stuk van 800 woorden uit een dagboek schrijven van een 'steuntrekker' uit de crisis van de jaren 30. hierbij beslis je samen vanuit welk perspectief je dit schrijft.
> Je gebruikt hiervoor de minstens 3 bronnen deze vermeld samen met de link.
> je voegt minimaal 2 foto's of andere beelden toe die een indruk schetsen van het leven tijden de crisis. Je vermeld de gebruikte bron en link.
Jullie zullen ongeveer 4 lessen de tijd hebben om aan je eindopdracht te werken tijdens het verloop van de lessen zullen we bespreken hoe alles gaat. Je kunt met vragen terecht bij de docent.
Aanpak
Hoe pak je deze opdracht aan?
- Zorg dat je iemand hebt om mee samen te werken. bedenk vanuit welk perspectief jullie je stuk dagboek willen schrijven.
- Bestudeer, lees en bekijk de bronnen en ga zoeken op het internet naar informatie die je kunnen helpen bij het vormen van een goed beeld van het leven van een 'steuntrekker' tijdens de crisis.
- Bedenk een goede manier om je tekst te gaan opschrijven. bekijk ook de toegevoegde bronnen over het schrijven van een dagboek. Zorg dat het een verhaal wordt waar de gestelde eisen in verwerkt zijn. Hoe werdt deze periode beleeft. (zie beoordeling)
- Probeer eerst een paar keer een stuk te schrijven voor je het eindproduct inlevert. Bespreek het met elkaar of andere klasgenootjes.
- Zorg dat je eindproduct voldoet aan de beoordeling. Zorg dat je de opdrachten van deze webquest toevoegd in de bijlage.
Bronnen
Bronnen die je kunt gebruiken
hoe schrijf je een dagboek:
https://writersplaza.wordpress.com/2014/12/08/dagboekschrijven-in-tien-stappen/
https://nl.wikihow.com/Een-dagboek-schrijven
Algemene bronnen:
https://www.schooltv.nl/files/Infoblok/Bovenbouw_PO/2013_d_WO_NTR_404226_venz_crisistijdindejaren30.pdf
https://nl.wikipedia.org/wiki/Crisis_van_de_jaren_30
https://www.entoen.nu/nl/crisisjaren
https://anderetijden.nl/programma/1/Andere-Tijden/aflevering/302/Crisis (met beelden)
Bronnen over het leven van een 'steuntrekker'
https://seniorplaza.nl/historie/de-jaren-30-45-de-crisisjaren/
https://isgeschiedenis.nl/nieuws/rij-werkelozen-in-een-stempellokaal
https://www.delpher.nl/?cid=cn:NL-S-NB-Kranten_c:ps_sc:adwords&gclid=EAIaIQobChMIvaXmxL7E3gIV1-d3Ch2OSg3GEAAYASAAEgIir_D_BwE (aanrader je kunt hier orginele krantenartikelen vinden uit de crisis van de jaren '30).
Beelden:
https://schooltv.nl/video/vroeger-zo-crisistijd-in-de-jaren-dertig/
https://www.youtube.com/watch?v=pG-UZnIycI4
https://schooltv.nl/video/de-wederopbouw-regering-van-de-dertiger-jaren-bestrijdt-crisis/
https://schooltv.nl/video/crisis-in-nederland-enorme-werkloosheid-en-armoede/playlist/165/
https://schooltv.nl/video/histoclips-crisis-in-de-jaren-dertig/
Beoordeling
het eindproduct moet aan de volgende eisen voldoen:
- Het fragment uit het dagboek moet duidelijk geschreven zijn en bestaan uit 750 - 800 woorden.
- Het fragment uit het dagboek moet een waarheidsgestrouw beeld geven van het leven, werken en de omstandigheden van het leven van een 'steuntrekker' tijdens de Grote Depressie.
- Het fragment is gebaseerd op miminaal 3 bronnen waarvan minimaal 1 op een website gebaseerd is.
- Je hebt de bronnen vermeld en de link die je hebt gebruikt toegevoegd aan je eindproduct.
- Je hebt een bijlage toegevoegd met de vragen die in de webquest voorkomen.
- Het eindproduct heeft een voorkant met je naam, school, inleverdatum en klas. tevens is het eindproduct netjes verzorgd en duidelijk ingedeeld.
let op! hebben jullie vragen ga dan naar de docent.
Op een rij
Wat hebben jullie geleerd.
- Je hebt geleerd je te verplaatsen en in te leven in het leven van een 'steuntrekker'. Hierdoor heb je nu een betere kijk hoe het is om te leven in een crisis en werkloos te zijn.
- Je hebt een beter beeld gekregen van de geschiedenis tijdens de crisis in de jaren 30. Je hebt kunnen zien hoe deze is ontstaan en wat er b.v. werd gedaan om de crisis om te draaien.
- Je hebt geleerd om van meerdere bronnen gebruik te maken, deze te beoordelen en te kijken hoe deze van toegevoegde waarde zijn voor de opdracht.
- Je hebt gezien en gelezen wat het met je kan doen als je werkloos bent en moet leven in armoede.
- Jullie hebben geoefend met het schrijven van een historische tekst en nagedacht over enkele grote historsiche gebeurtenissen.
Docentenpagina
Taal van de website:
Nederlands
Trefwoorden:
Grote depressie, Crisis, werkloosheid en armoede, Beurskrach, Steun
Opbrengst van dit arrangement:
Bijlage met vragen en antwoord, fragment dagboek.
Extra benodigde materialen:
pc's met internetaansluiting
Webquestmaker:
Stefan Kuppen
Dit arrangement is goed te gebruiken bij:
lessen over de crisis tijdens de jaren 30
niveau:
4VMBO
Dit arrangement gaat over de Grote depressie. Ter inleiding hebben de leerlingen een alflevering gezien van het programma Andere tijden: Van arm naar rijk. Waarin wordt gekeken naar de grote verschillen tussen arm en rijk in het begin van de 20ste eeuw en wat er aan werd gedaan om deze verschillen naar elkaar toe te brengen. In dit arragement gaan de leerlingen inzoomen op de jaren crisis tijden de jaren 30. Ze zien hoe deze in ontstaan en gaan zelf interactief aan de gang om te kijken hoe het leven was tijdens deze crisis. Het is als docent van belang om een sturende rol aan te nemen tijdens deze oriënterende webquest. De leerlingen horen zelf zoveel mogelijk te onderzoeken.
De leerlingen zullen een dagboek fragment gaan schrijven over een gezin dat 'steun' ontvangt tijden deze crisis. hierbij zullen ze zich goed moeten inleven hoe het was om werkloos, arm en weining geld te hebben om je gezin te verzorgen. Ze kunnen zelf uit geselecteerde bronnen informatie halen om een zo goed mogelijk beeld te krijgen.
Het arrangement is bestemd voor VMBO 3 of 4
Het arrangement zal zo’n 3 a 4 lessen in beslag nemen (uitgaande van lessen van 60 min.)
er is een pc nodig met internetverbinding. Het dagboekfragment wordt zelf door de leerlingen in word gemaakt.
De docent heeft een begeleidende/coachende rol.
Leerlingen kunnen hun opdracht in Word uitwerken maar kunnen het dagboekfragment ook met hand schrijven.
Het eindproduct kan beoordeeld worden met een cijfer.
