Wat is de Renaissance? Wat is de Renaissance volgens ons?
De Renaissance, wat daadwerkelijk 'wedergeboorte' betekent, is de periode die wij beschrijven als een periode tussen ongeveer 1400 en 1600. De Renaissance overstijgt een aantal tijdsvakken. Voor dit onderwerp focussen wij ons vandaag alleen op de Renaissance in Italië, omdat het begrip daar geboren is. We gaan het hebben over kunstenaars, zoals de schilders Rafaël en Michelangelo, over wetenschappers, zoals Leonardo da Vinci en over politici, zoals Niccolo Machiavelli.
In het nederlandse schoolsysteem beperken wij de Renaissance tot het tijdvak 'ontdekkers en hervormers', maar vandaag nemen we het begrip iets breder.
Omdat de Renaissance een best wel breed onderwerp is, is het niet te doen om in één les alles te behandelen. Vandaag gaan we dan ook een korte overvlucht maken over de belangrijkste punten van deze periode. De lesdoelen daarbij zijn:
- de leerling kan de belangrijkste personen uit de Renaissance en hun rol/baan benoemen.
- de leerling begrijpt het begrip 'Wedergeboorte' en kan uiteenzetten wat dit begrip betekent.
- De leerling kan uitleggen wat de rol van de paus(en) was in de Renaissance.
Om alvast in te kunnen komen, staat hieronder een link die naar een Padlet gaat. Die padlet moet gevuld worden, door jullie! Iedereen heeft een ander beeld bij de Renaissance, misschien uit een boek, van tv of van familie of vrienden. Vul elkaar aan, help elkaar en creër jullie beeld van wat jullie denken dat de Renaissance is.
Het begrip Renaissance is een brede, veel omvattende term. Binnen deze Renaissance vallen een enorm aantal onderwerpen, zoals Humanisme, Filosofie etc.
Volgens de eerste beginselen, begon de Renaissance in Italië al in de 14e eeuw. Om precies te zijn, in Florence. In de 13e en 14e eeuw was Italië nog hopeloos verdeeld. Het 'land' bestond uit meerdere onafhankelijke Republieken, de Pauselijke staten en nog was losse mini-koninkrijken. Voornamelijk het zuidelijke gedeelte van Italië was erg arm en er heerste geen vaste hierarchie om hier iets aan te doen.
Nadat in 1378 het Westers Schisma het christelijke landschap in Europa verscheurde en het voor de Paus in Rome ook steeds lastiger werd om invloed uit te oefenen in Italië, kwamen er een aantal grootmachten op het toneel. De Republieken Florence en Venetië en het hertogdom van Milaan begonnen allen een prominente rol te spelen binnen de Italiaanse politiek en elkaar steeds meer naar het leven te staan.
Machtige families en hertogen werden steeds rijker en begonnen geld te investeren in het werk van kunstenaars en wetenschappers. De kunsten uit de oudheid, zoals het natuurgetrouw afbeelden van mensen in beelden en op schilderijen werd steeds meer gewaardeerd. Schilders en beeldhouwers werden langzamerhand gezien als ware artiesten, in plaats van als gewone alledaagse werklui.
Florence, als een van de grootste en rijkste steden van Italië (door onder andere de wolhandel) nam hierin met zijn leiders, de Medici's het voortouw,
Mede door de grootscheepse problematiek in Europa op gelovig gebied, begonnen de pausen in Rome zich ook steeds meer te gedragen als koningen, in plaats van als spiritueel leider. Er was heftige discussie over of de paus alleen de spirituele, of toch ook de wereldlijke macht moest hebben.
Al deze onderlinge verhoudingen tussen hertogen, republieken en pausen zouden in de komende 2 eeuwen leiden tot vergaand conflict en verschillende oorlogen.
Dit schilderij is 'de school van Athene' uit de handen van de schilder Rafaël. Hij maakte dit schilderij tussen 1509 en 1510. Op het schilderij zie je een groot aantal figuren staan. De mensen op het schilderij zijn geschilderd naar het evenbeeld en als eerbetoon aan een aantal grote filosofen uit de oudheid. In het midden staan Plato en Aristoteles. Links daarvan in het groen, staat ook de grote Socrates. DIt fresco is een van de bekendste eerbetonen aan de oudheid van de Renaissance.
Want dat is waar de Renaissance grotendeels omdraait. De wedergeboorte van de liefde en interesses voor en van de oudheid.
Michelangelo
Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni
De volgende naam op het 'lijstje' van grootheden, is de kunstenaar, schilder, beeldhouwer en dichter: Michelangelo. Michelangelo was een voornaam artiest in Italië in het begin van de 16e eeuw. Hij werkte in zijn vroege jaren voornamelijk onder de vleugels van de rijkste en machtigste familie van Florence, de Medici's. Over hen, later meer. Michelangelo was een koppig, maar zeer vroom man, die een groot deel van zijn werken ook maakte voor de kerk. Zijn bekendste werken, zijn de Piéta , een beeld van de heilige maagd Maria die het geschaadde lichaam van Jezus Christus vasthoudt en de David. Dat beeldje dat je in iedere winkel in Italië kan kopen.
Naast zijn voornaamste verdienste, beeldhouwen, had Michelangelo nog vele andere talenten. Een daarvan was bijvoorbeeld schilderen. De allerbekendste daarvan, wordt nog dagelijks bezocht door duizenden toeristen. Het laatste oordeel, dat het plafond van de Sixtijnse kapel siert.
Piëta
David
Het laatste oordeel
De Medici's
Al in 1282 werden de familie de Medici voor het eerste genoemd in de boeken van Florence. Een boerenfamilie, die rond 1200 van het omringende platteland naar de stad was getrokken om daar hun geluk te beproeven. De Medici familie is misschien wel de rijkste en machtigste familie die ooit bestaan heeft. Uiteindelijk zouden zij over een periode van 200 tot 300 jaar, op een kleine tussenliggende periode na, regeren over Florence en zou onder het toeziend oog van hun familieleden de Italiaanse renaissance voor het eerst echt tot bloei komen. (Schevill, 1964)
Twee van de belangrijkste familieleden van de Medici, zijn ten eerste Cosimo de Medici, de eerste grote leider uit de familiebloedlijn. Nadat hij in 1432 aan de macht kwam in Florence, zou hij meer dan 30 jaar over de stad regeren, onderhandelen met pausen en hertogen en was persoonlijk verantwoordelijk voor de bouw en inwijding van de koepel van de Santa Maria del Fiore, de Kathedraal van Florence.
De tweede belangrijke Medici, staat bekend als 'Il magnifico' , Lorenzo de Medici I. Lorenzo de Medici stond bekend als een man van het Florentijnse volk, iemand die veracht werd door de adel, omdat hij hen uitsluitte van de macht in de stad. Hij was de vader van de Renaissance kunst en spendeerde enorm veel tijd en geld aan het helpen en ondersteunen van grootse kunstenaars, zoals bijvoorbeeld Michelangelo en Leonardo da Vinci.
Na de dood van Il Magnifico in 1492, werd de overheersing van de Medici tijdelijk verstoord. De familie werd de stad uit gejaagd door Girolamo Savaronella en zijn volgelingen. Een dominicaner monnik. Savaronella voerde de 6 jaar daarna een schrikbewind uit over Florence, tot hij 1498 geëxecuteerd werd door het volk nadat hij was geëxcommuniceerd door de paus.
In 1512 namen de Medici de republiek weer over, na het verslaan van een vijandig leger.
De Medici's hebben een naam voor zichzelf gemaakt, die nu nog steeds doorklinkt in boeken, maar ook series en films. De grondleggers van een nieuwe wereld, een rol die uiteindelijk later in de Renaissance zou verschuiven naar de Pausen en de stad Rome, in plaats van Florence.
Assassins creed tegen de realiteit
Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci, de grootste van alle renaissancemeesters. In het kort!
Da Vinci, de eerste Uomo Universale (Alleskunner)
Leonardo da Vinci, staat bekend als het grootste multitalent dat de wereld ooit gekend heeft. Hij kon schilderen, beeldhouwen, uitvinden en ontdekken. Hij creërde de eerste schetsen voor een duikboot, voor een vliegmachine, katapulten etc. Zo iemand als da Vinci, heet dan een Uomo Universale, wat betekent: iemand die alles kan.
verdieping
Machiavelli
Verdieping Machiavelli
Belangrijke termen:
Machiavellistisch: voor alles instaan, alles doen om de macht te hebben en behouden
Virtú: Een flexibel moraal hebben, snel van alliantie kunnen wisselen
Als laatste oefening voor de toets, gaan jullie nu zelf een filmpje opnemen!
In het vorige kopje kregen jullie uitleg over Niccolo Machiavelli. Maar zelf zo een filmpje maken is heel simpel! Jullie gaan nu zelf aan de slag met geschiedenis en screen-o-matic.
We doen het als volgt:
1. Kies een partner in de klas.
2. Kies een van de historische personages uit de les (Niet Niccolo!)
3. Zoek zelf naar meer informatie over die persoon
4. Maak met al die nieuwe informatie zelf een powerpoint.
5. Neem jezelf op, terwijl jij verteld over die persoon, ondersteunt door de powerpoint.
6. Upload het resultaat en deel het met je klasgenoten!
Het arrangement De les van docent Damon over de Renaissance is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Damon de Greeve
Laatst gewijzigd
2020-01-16 20:00:57
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0
Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Eindtoets
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
