BB Profielmodule 3: Groen 2018/2019

BB Profielmodule 3: Groen 2018/2019

Oriëntatie

Waar gaat de profielmodule 'Vergroening stedelijke omgeving' over? In de stad kom je op verschillende plekken 'groen' tegen. Dat begint al bij jou thuis, als je huisdieren hebt, of in de achtertuin. Wie heeft jullie tuin ontworpen en aangelegd? Als je verder de buurt in gaat of in de omgeving van het dorp kijkt zijn er vaak parken en bijvoorbeeld een kinderboerderij.

Mensen willen van al dit groen in de buurt en het dorp genieten, ze recreëren en ontspannen zich in de natuur, maar weten ze ook waarom het belangrijk is planten en dieren te houden in de stad?

 

Logo's uit het groen:

       

  • VHG: Branche vereniging hoveniers
  • Groenkeur: staat voor: • Onafhankelijkheid • Aantoonbare kwaliteit • Vakmanschap • Communicatiekracht • Ketencertificering
  • De levende tuin: site voor hulpmiddelen en toepassingen van duurzaamheid in de tuin
  • FSC: hout uit verantwoordt en duurzaam beheerde bossen

En wat voor beroepen kun je dan uitvoeren? Wat kun je na een opleiding gericht op aanleg en onderhoud. Je zult je verbaen de keuze is reuze:

  • Gemeente,
  • Architecttuur,
  • Hovenier,
  • Boomverzorger,
  • Golfbaan,
  • Begraafplaats,
  • Tuincentrum,
  • Kwekerij,
  • Loonbedrijf,
  • Organisaties als staatsbosbeheer, natuurmonumenten, landschapsbeheer, PWN
  • .........

     ​             

 

En binnen deze bedrijven heb je weer functies van medewerker tot .........

Relatie met andere profielmodules:

Onderstaande powerpoint geeft de relatie weer tussen profielmodules en keuzevakken.

Wat ga ik doen?

Opdracht: Vooruitkijken

Waar moet je aan denken bij vergroening van de stedelijke omgeving? Wat voor bedrijven en beroepen horen daar bij en welke competenties heb je nodig om deze beroepen uit te kunnen voeren?

Van daktuin tot landgoed
Hoveniers weten alles over het aanleggen en verzorgen van tuinen. Of het nu gaat om een landgoed van vele hectaren of om een kleine daktuin. Hoveniers luisteren naar de wensen van hun klanten en komen met een oplossing. Ze weten wat er mogelijk is en welke materialen nodig zijn.

Van alle markten thuis
Hoveniers planten niet alleen bomen en planten, maar kunnen ook muren metselen, paden en terrassen aanleggen en vijvers en fonteinen en watervallen maken. Ze zijn dus van alle markten thuis.

Veel opdrachtgevers
Hoveniers werken voor particulieren, maar ook voor gemeenten. Ze leggen sportparken en parken aan en zorgen voor het onderhoud daarvan. Hoveniers zijn vaak zelfstandig ondernemers.

 

1 Ontwerpen van de tuin

Voordat er een een tuin aangelegd wordt, is er een ontwerptekening van de tuin gemaakt. Daarin zijn de wensen van de klant zo goed mogelijk verwerkt. Hierbij ga je als volgt te werk:

  1. Wat heb ik?
  2. Wat wil ik?
  3. Wat moet ik ervoor doen?

Een tuintekening is een plattegrond op schaal. Je gaat verderop leren werken met tekenen op schaal.

Op de ontwerptekening staat precies waar een pad of boom moet komen. De tekening is altijd van bovenaf getekend. Je leest de tekening dus alsof je vanuit een vliegtuig naar beneden kijkt. Voor het maken van een ontwerptekening worden symbolen gebruikt.

Met een ontwerptekening krijgt de klant een beeld van het eindresultaat. Het ontwerp kun je bespreken met de klant en je kunt makkelijk wijzigingen aanbrengen. Ook kun je op basis van een ontwerptekening een kostenberekening maken.

Je gaat een tuintekening leren ‘lezen’.

Het is natuurlijk niet te doen om alle plantjes, stenen en andere details te tekenen in een schets. Een schets is een ‘vluchtige’ tekening die een idee geeft van het ontwerp. Voor het intekenen van tuinelementen als bomen, bestrating, planten en het gazon, worden symbolen gebruikt en standaardpatronen. Zo begrijpt iedere vakman wat je bedoelt.

We gaan de meest algemene symbolen en patronen bekijken.

Bekijk de video:

Video: Tuin ontwerpen, van het maken van een schets tot de uitvoering

 

 

1.1 theorie tuintekenen

Er zijn verschillende tuinstijlen, klik op de lijst die hieronder staat, dan zie je een aantal verschillende tuinstijlen. Er zijn er veel meer.

De verschillende fasen van ontwerp tot tuin:

https://www.youtube.com/watch?v=qCV4aptqF7M
video tuinontwerp

Schrijf de verschillende fasen uit de film op.

Bij het tuintekenen heb je verschillende soorten tekeningen. Kijk hier voor voorbeelden.

Duurzaamheid.

We moeten bij een tuinen ontwerpen en aanleggen rekening houden met het klimaat. De tuinen die we  ontwerpen en aanleggen zijn gericht op de toekomst, wat inhoud dat er meer groen in gebruikt wordt dan stenen (harde materialen), voordelen zijn dat er bij de grote hoosbuien die er door de klimaatsveranderingen zijn beter in staat zijn om het water weg te laten lopen, heb je alleen bestrating dan kan het water geen kant op en komt in het riool terecht met alle problemen van dien. Door het gebruik van meer planten komen er weer meer bijen, vogels en andere insecten in de tuin. Op deze manier kan iedereen zijn steentje bijdragen aan het milieu en een duurzame tuin. Er zijn in Castricum ook een aantal voorbeelden van.

Bakkersplein Castricum
Verticaal tuinieren, Bakkersplein Castricum

Duurzaam materiaal.

De duurzame tuin is een milieuvriendelijke tuin, je kiest voor verantwoorde producten en materialen. De verhouding tussen groen ( heesters, bomen en planten) en grijs (bestrating en overkappingen etc. ) is groen 60% en grijs 40%.

Duurzaam materiaal is materiaal dat de natuur zo min mogelijk belast als het gemaakt of bewerkt wordt en als het transport zo min mogelijk belastend is. Een voorbeeld hiervan is dat hardsteen niet uit b.v. China geïmporteerd wordt maar uit Europa. Er zijn dan veel minder vervoerskosten aan verbonden.

De levende tuin.

Het ontwerpen van een tuin heeft de nodige voeten in de aarde, je gaat onderzoeken wat er allemaal nodig is om een tuin te ontwerpen en aan te leggen, waarbij het heel erg belangrijk is dat je bekijkt welke vernieuwingen er zijn op het gebied van tuinen, hierin moet duurzaamheid en milieu een grote rol spelen.

 

De tuintrend was er de laatste jaren op gericht om:

  • van de tuin een tweede woonruimte te maken
  • veel bestrating
  • weinig groen
  • weinig plek voor insecten en dieren in de tuin.

Het klimaat verandert, de temperatuur van de aarde stijgt nog sneller dan verwacht, meer en zwaardere hoosbuien komen veel vaker voor. Bij een hoosbui valt in heel korte tijd heel erg veel regen en het riool kan dat vaak niet aan, het water loopt de huizen binnen.

Hierdoor is het belangrijk geworden om naar andere oplossingen te zoeken. zo is er de slogan “beter 2 egels dan 1000 tegels”.

Doordat er overal zoveel bestrating is kan het water niet meer de grond intrekken en wordt het overtollige regenwater afgevoerd naar de rioleringen, die deze hoeveelheden water niet meer kunnen verwerken en daardoor overstromen.

Je kan dit door simpele aanpassingen verminderen:

  1. meer groen in de tuin en minder tegels,
  2. Regenwatervijver
  3. Aanleg geveltuin
  4. Regenton
  5. Infiltratiekratten
  6. Grindpalen in de tuin
  7. Dakgoot schoonhouden
  8. Daktuin
  9. Wateropvang en waterhergebruik voor toilet, wasmachine, tuin
  10. je gaat dit allemaal onderzoeken en meenemen in je tuinontwerp.

Hergebruik van materialen en het gebruik van slijtvaste en duurzame materialen zijn van groot belang.

We zien hieronder een paar  voorbeelden van tuinen voor het maken van een tuinontwerp en een beplantingsplan.

Welke tuintrends en duurzame vernieuwingen er zijn en te ontdekken op het gebied van tuinaanleg en beplantingen.

In de tuin die jullie gaan ontwerpen is een tuin waar het voor mens en dier een prettige omgeving is, iedereen heeft zijn eigen smaak, maar de volgende vijf punten zijn in iedere tuin van belang, zo creëer je een toekomstgerichte tuin:

  1. Een tuin waar mensen en dieren zich thuis voelen
  2. Een tuin voor vlinders en vogels
  3. Een tuin die opgebouwd is uit gerecyclede materialen
  4. Een tuingemaakt van duurzame materialen
  5. Een tuin die gelijk milieubesparend is ( zonne-energie, wind- energie, water)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.2 Een tuintekening lezen

Bij het maken van een tuintekening kun je gebruik maken van symbolen. Met deze symbolen maak je duidelijk wat iets voorstelt in de tekening. Hieronder zie je een aantal vorbeelden van symbolen.

 

Opdracht A: Introductie tuinontwerp maken

Maak de opdrachten

 

Opdracht B: Leren op schaal tekenen

Maak de opdrachten.

Als je nog moeite hebt met sommige opdrachten dan kun je in deze video nog uitleg krijgen.

1.3 Huiswerk opdrachten

Huiswerkopdracht A: Plattegrond maken

tijdsduur ongeveer 20 minuten

Een deel van de grond rondom de winkel is nog niet ingericht. Jij gaat met behulp van een plattegrond een ontwerp voor de inrichting maken. In het ontwerp neem je op: een kas, een terras met windscherm, een kippenverblijf, een border, een dierenweide en een composthoop.

Voor deze opdracht heb je het bestand plattegrond_kb.xlsm nodig.

1       Maak het ontwerp voor de grond rondom de winkel.

Voordat je aan de opdracht begint

  • Het bestand staat met een link onder deze opdracht in Wikiwijs.
  • Open het bestand plattegrond_kb.xlsm.
  • Sla het bestand op
  • .Lever het bestand in via ELO

Uitvoering van de opdracht

  • Lees de instructie in het digitale bestand.
  • Plaats de elementen op de goede plek in de plattegrond.
  • Houd rekening met de eisen aan de plek die in het digitale bestand staan en met de schaduw gedurende de dag.

In het kippenverblijf komen 20 kippen. Hoe groot moet de oppervlakte van het kippenverblijf zijn in m2? Rond af op een heel getal.

Als je klaar bent met de opdracht lever je het bestand plattegrond_kb.xlsm in via de ELO

Huiswerkopdracht B: Duurzaamheid

In de tuin die jullie gaan ontwerpen is een tuin waar het voor mens en dier een prettige omgeving is, iedereen heeft zijn eigen smaak, maar de volgende vijf punten zijn in iedere tuin van belang, zo creëer je een toekomstgerichte tuin:

  1. Een tuin waar mensen en dieren zich thuis voelen
  2. Een tuin voor vlinders en vogels
  3. Een tuin die opgebouwd is uit gerecyclede materialen
  4. Een tuingemaakt van duurzame materialen
  5. Een tuin die gelijk milieubesparend is ( zonne-energie, wind- energie, water)

Beantwoord de vragen in de opdracht en zoek een sitautie in jouw omgeving waaraan je kan zien dat duurzaamheid wordt toegepast in een tuin.

Huiswerkopdracht C:  Begrippenlijst.

Zet in het bestand dat hieronder zit de betekenis achter de begrippen die vetgedrukt zijn.

Sla deze lijst op in je one-drive in de map PM3.

Deze lijst vul je elke keer aan.

1.4 Een tuintekening ontwerpen

Bij het definitieve ontwerp zit ook een legenda, de legenda is een uitleg van symbolen die in het ontwerp staan, in principe spreekt het ontwerp voor zich, maar is een verklaring van de symbolen toch prettig.

 

De noordpijl staat op elk tuinontwerp en wijst het noorden aan. Let op dat de pijl in de goede richting staat. De noordpijl moet: • Duidelijk, eenvoudig en niet te opvallend zijn.

De legenda geeft een extra uitleg over het tuinontwerp. De stempel staat aan de onderkant van de tekening en geeft aan waar de tekening over gaat, wie de tekening heeft gemaakt en wanneer de tekening is gemaakt, hij staat altijd rechts onderaan het papier.

 

Als je nog inspiratie nodig hebt om tot een ontwerp te komen kun je de volgende 2 filmpjes gebruiken.

Het verhaal in de 2 filmpjes is hetzelfde, maar de beeldende uitleg gaat verschillend:

  1. verhaal aan de hand van een tuintekening; film 1
  2. verhaal aan de hand van een tuin waar beeldende voorbeelden worden getoond. film 2

Opdracht A: Maak een ontwerp

Je gaat een tuinontwerp maken. Hierbij werk je op A3 papier. Deze deel je in zoals is aangegeven in het volgende bestand. Je ziet een kaderlijn (is een lijn rondom, 1 cm uit de kant) en een kaderhoek / stempel (is het vak rechtsonderin waarin je naam, klas, schaal en dergelijke komt).

Zorg ervoor dat het tuinontwerp vrij ligt van de kaderlijn en kaderhoek!!

Maak nu het ontwerp volgens de voorwaarden die staan bij de opdracht op dit A3 papier

Maak de opdracht.

Let op, de opdracht kostenoverzicht is extra. Deze maak je als je de andere opdrachten af hebt en er tijd over is.

Opdracht B: Maak een beplantingsplan voor een border

Maak de opdracht beplantingsplan maken. Volg de aanwijzingen uit de opdracht en gebruik het bestand catalogus_kb.pdf

2. Theorie aanleg van de tuin

Bij het aanleggen van een tuin is dit een logische volgorde:

  1. uitzetten van de tuin
  2. grondwerk
  3. kabels en leidingen (ook licht)
  4. erfafscheiding plaatsen (haag of schutting)
  5. verhardingen
  6. beplantingen (van groot naar klein)
  7. gazon

Het kan zo zijn dat je afwijkt van deze volgorde omdat de situatie daarom vraagt. Bij beplanting hou je niet alleen rekening met groot en klein, maar ook de bereikbaarheid. Zo kan het zijn dat je van achter naar voor werkt.

2.1 Uitzetten

Uitzetten

Bij het uitzetten van een tuin zet je als eerste de omtrek van de tuin uit.

Daarna maak je de verschillende onderdelen duidelijk met behulp van piketten en pootlijnen.

Een rechte lijn is heel gemakkelijk te maken door een draad tussen paaltjes te spannen. U kunt de richtingslijn van een muur dus in de hele tuin overbrengen, door deze met draad en paaltjes te verlengen.

Landmeters werken met speciale hulpmiddelen. De twee meter lange, stokken met afwisselend rood en witte strepen heten jalons.  De echte piketten zijn gepunte, ronde of vierkante paaltjes van 40 tot 60 cm.

Wanneer je vanaf een uitgezette lijn een rechte hoek (90°) wilt maken, kan dat heel eenvoudig met een haakse hoek. Als dit op de lijn gebeurt, dan noemen we dit ook wel een loodlijn

Gereedschappen voor het uitzetten, NAP, PP, Laser:

Gereedschappen voor het uitzetten.

Lengtes kun je meten met verschillende hulpmiddelen. Dit kan met :

  • Duimstok;
  • Zakrolmaat;
  • Meetlint.     

 

​Bij een meetlint met eindmaat is het einde van het meetlint 0,0. Bij een ringmaat is het eind van de ring 0,0.

Bij het meten van lange afstanden wordt vaak een meetlijn uitgezet.

Hierdoor weet je zeker dat je een rechte lijn meet. Hulpmiddelen bij het meten van een meetlijn zijn:

  • Piketten
  • Jalons
  • Pennen
  • Lijn.

Bij het meten van hoogten in een tuin wordt gebruik gemaakt van:

  • Piketten;
  • Rijlatten
  • Timmermanswaterpas
  • Laser.

​      piketpaal                  

Hoogten worden uitgedrukt in meters boven of beneden N.A.P.

N.A.P. staat voor Normaal Amsterdams Peil. Overal in Nederland liggen peilmerken waarvan de hoogte ten opzicht van N.A.P. bekend is.

In een tuin werk je vaak met een P.P, is Plaatselijk Peil. Bijvoorbeeld de hoogte van de tuin ten opzichte van de straat.

Het echte uitzetwerk is een nauwkeurige klus. De meetlijn kun je uitzetten door middel van tussenzichten en vooruitzichten. Wanneer een loodlijn moet worden uitgezet wil dat zeggen dat de ene lijn loodrecht op de andere lijn moet worden gezet. Dit kan met behulp van het menselijke lichaam. Maar dit kan veel nauwkeuriger met een lijn worden bepaald. Om bijvoorbeeld een pad op de juiste hoogte te maken, wordt gebruik gemaakt van zichtlatten. Wanneer de tuin compleet is uitgezet, kun je beginnen met de aanleg van de tuin.

Bij het uitzetten wordt tegenwoordig vaak gebruik gemaakt van een laser.

Een laser is een lichtbron die een smalle lichtbundel uitzendt. Dit kan een zichtbare of onzichtbare straal zijn. Deze straal kan in één lijn uitgezonden worden:

een lineaire laser.

De laser is dus een zender. Als je de laser rond laat draaien en hij staat waterpas, dan ontstaat er een horizontaal laservlak. Bij de laser hoort ook een ontvanger. Deze ontvanger geeft een signaal als hij de straal van het laservlak opvangt. Als je het geluid- of lichtsignaal hoort of ziet, weet je dat de ontvanger zich in het laservlak bevindt.

2.2 Grond

Grondsoorten

In Nederland vind je drie grondsoorten die veel voorkomen, namelijk:

  1. zandgrond
  2. kleigrond
  3. veengrond

De verhouding van de bestanddelen is bepalend voor de naam van de grondsoort.

Zandgrond bestaat voor het merendeel uit zand. Deze grondsoort bevat (bijna) geen humus (verrotte plantenresten). De grond heeft een lichte kleur en voelt scherp aan. Zand laat gemakkelijk water door en droogt snel uit.

Kleigrond voelt zacht en vettig aan. Kleigrond bestaat voor het merendeel uit heel fijne deeltjes die aan elkaar kleven. Er zit slechts een beetje humus in. Een eigen­schap van klei is dat deze bij langdurige regen dicht slibt en bij langdurig droog weer open scheurt. Kleigrond is voedselrijk. De kleur van een kleigrond kan grijs (zeeklei), grijsgeel (kiss), geel (leem) of bruin (rivierklei) zijn.

Veengrond bevat veel humus (ten dele verrotte plantenresten). Humus geeft de grond een donkere kleur. In humus zitten voedingsstoffen. Een andere eigenschap van humus is dat het vocht vasthoudt. Het is dus belangrijk voor een plant dat er humus in de grond zit.

De meeste planten houden van een grond die bestaat uit:

  • veel humus (voedsel en vocht)
  • klei (voedsel en vocht) en
  • zand/grint (lucht).

GRONDBEWERKING

Grondbewerking gebeurt in de natuur door:

  • het klimaat (droogte, nat regenen, bevriezen, ontdooien, opdrogen etc.)
  • natuurlijke organismen (mollen, wormen en andere diertjes, schimmels).

De mens kan de grond bewerken middels spitten, ploe­gen, frezen, schoffelen, cultiveren, hakken. Een aantal van deze manieren van grondbewer­ken zal nader besproken worden. Al deze methoden van grondbewerking maken dat de grond losser wordt. De grond droogt nu minder snel uit, en er bevindt zich meer lucht in de grond. Een pas gespitte grond is lekker rul (luchtig), waardoor de planten makkelijk wortelen. Alle vormen van grondbewerking hebben altijd invloed op de lucht- en waterhuishouding.

In het bestand hieronder kun je meer lezen over spitten.

 

2.3 Bestraten, dood en levenloos materiaal

Dood en levend materiaal

Wat is levend, wat is dood?

In de groenvoorziening werk je  met levend materiaal werken. Levend zijn bijvoorbeeld de grasvelden, de struiken, de bomen en de planten. in het park komen ook elementen voor die dood of levenloos zijn.

Voorbeelden hiervan zijn houten banken of hekken, verharde wandel- en fietspaden, afvalbakken en bloembakken.

Dode materialen zijn materialen die eerst geleefd hebben en nu dood zijn, zoals hout. Levenloze materialen zijn materialen die nooit geleefd hebben, zoals baksteen, staal of PVC. Vooral van levenloze materialen heb je vele soorten.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vroeger werd voor de bestrating natuursteen gebruikt. Deze natuurstenen werden zonder ze te bewerken in een zandbed neergelegd. Later ging men over tot het hakken van blokken natuursteen. Deze komen we hier en daar nog steeds tegen en noemen we kinderkopjes.

In oude gedeeltes van steden en dorpen kom je nog vaak straatstenen tegen die gebakken van rivierklei. Als je ze tegen elkaar aan tikt, klinken ze helder. Vandaar dat we ze klinkers noemen.

Tegenwoordig worden de meeste straatstenen van beton gemaakt, de zgn betonstraatstenen. Behalve straatstenen worden er ook van beton de bekende tegels voor stoepen en opsluitbanden en trottoirbanden gemaakt. Dit zijn de meest gangbare materialen. Daarnaast zijn er tal van materialen in diverse formaten bestemd voor sierbestrating.

Door de duinen kan een wandelpad van kleine fijngemalen schelpen. Dit zijn schelpen uit de zee of uit een rivier komen. Langs de straten liggen tegels van beton.

Wandelpaden van houtsnippers en schelpen zijn voorbeelden van half-verharde wandelpaden.

Wandelpaden van beton of bakstenen zijn verharde wandelpaden.

halfverharding en verharding
halfverharding en verharding

Straten met afschot

Tegelpaden of paden van bakstenen moeten goed vlak aangelegd worden. Je gebruikt hiervoor een waterpas.

Afschot wil zeggen dat de tegels niet waterpas liggen. Over een stuk van 2 meter liggen de tegels bijvoorbeeld 2 cm lager. Dit doet men om bij regen het water één kant op te laten lopen. Zou je het getegelde pad naar de garage niet met afschot tegelen dan loopt je garage onder water bij een fikse regenbui. Wanneer het tegelpad naast je huis geen afschot heeft loopt er steeds veel water tegen de buitenmuur, waardoor deze langer vochtig zal blijven. Je krijgt zonder afschot ook sneller plassen op je tegels. Met afschot zorg je er dus voor dat regen wegloopt naar een goot, put, tuin, etc. Een straat loopt bijvoorbeeld altijd wat bol naar het midden toe zodat het regenwater makkelijk naar de goot loopt. Ook dit is afschot.

Verbanden.

Tegels en betonstraatstenen straat je in verband. Dat betekent dat je ze in een vast patroon straat. Je straat ze rij voor rij.

Om tegels en betonstraatstenen in verband te leggen wordt er soms gebruikt gemaakt van zgn. bisschopsmutsen. Door gebruik te maken van deze speciale stenen is het in verband leggen van een stukje straat een stuk gemakkelijker. Je hoeft nu namelijk geen of nauwelijks stenen op maat te hakken of te snijden. Juist het pas knippen of snijden is een tijdrovend werkje.

Tegels

Voor het leggen van trottoirs worden over het algemeen tegels gebruikt. Deze hebben als regel een afmeting van 30 x 30 cm met een dikte variërend tussen de 4 en 8 cm.

Je kunt tegels in verschillende soorten verbanden leggen:

  • halfsteensverband
  • blokverband
  • diagonaalverband.

Betonstraatstenen

Bij betonstraatstenen zijn er meer verbanden mogelijk. Omdat ze verschillende formaten hebben, kun je ze goed gebruiken om sierbestrating mee te maken. Je kunt rondjes, driehoeken of andere motieven leggen. Je kunt natuurlijk ook meerdere kleuren of klinkers van verschillend formaat gebruiken.

Straten

Als we willen verharden met behulp van stenen, spreken we van (be)straten. Dit straatwerk kom je vooral tegen in stoepen, voetgangerspaden, oprijpaden, terrassen en fietspaden. Straatwerk wordt aan de kanten altijd opgesloten. Dit kan doorvopsluitbanden. Dit voorkomt dat de bestrating aan de zijkanten gaat weglopen of verzakken.

Bij het straten begin je dus eerst met het stellen van de opsluitbanden. Wanneer er niet genoeg zand op het te bestraten stuk ligt, moet je eerst een laagje zand erbij gooien. Afhankelijk van het gebruik in ieder geval ± 10 cm zand, maar bij een oprit is dit al 20cm.

Je moet nu eerst zorgen dat je het zandbed weer wat losmaakt en er eventueel nog meer zand aan toevoegt. Bij dehoogte van het zandbed moet je ervan uitgaan dat de bestrating altijd 2 cm hoger moeten komen dan de opsluitbanden. Dit omdat de bestrating nog altijd iets gaan verzakken door inwateren of aantrillen. De bestrating mag uiteindelijk niet onder de opsluitbanden komen te liggen vanwege de afwatering.

Egaliseer hierna het zandbed met een rei. Zie hieronder een schets van zo'n rei.

Nadat je alle bestrating hebt gelegd kun je ze eventueel aantrillen met een trilplaat. Dit zorgt ervoor dat je bestrating nog vaster komen te liggen.

het stellen van opsluitbanden

Bestraten deel 1

Bestraten deel 2

2.4 Plantgroepen

Plantgroepen

Bij de aanleg en bij het onderhoud in tuinen pas je vak planten toe. Planten kun je onder verdelen in verschillende groepen. Je moet deze verschillende groepen kennen.

Je kan planten in een aantal groepen/rubrieken verdelen.

Je kan 2 grote groepen onderscheiden.

 

 

 

 

Bomen, heesters en coniferen hebben houten takken. Daarom behoren ze tot de houtachtige gewassen.

Er zijn ook planten die geen houten stam of takken hebben. We noemen dit de kruidachtige gewassen. Hun stengel is vaak groen en makkelijk met een mesje door te snijden.

De meeste soorten kruidachtige planten sterven in de winter boven de grond af

Als je naar een landschap kijkt, zie je veel verschillen tussen de planten van verschillende soorten, bijvoorbeeld verschil in:

  • grootte;
  • vorm;
  • kleur.

Houtachtigen.

Bomen

Een boom bestaat uit een stam, takken, bladeren en wortels.

Hierboven zie je een afbeelding van een boom. Bijna iedereen herkent een boom onmiddellijk aan de vorm. Een boom bestaat uit een stam, takken en bladeren boven de grond en wortels onder de grond. Door de wortels blijft de boom vaststaan in de grond. De takken en bladeren vormen samen de kroon.

We kunnen de bomen in groepen indelen. Je kunt daarbij letten op de grootte van de boom en de groeivorm.

Op hoogte krijg je de volgende verdeling:

  • 1e grootte: hoger dan 15 meter
  • 2e grootte: 10 - 15 meter
  • 3e grootte: kleiner dan 10 meter

 

Daarnaast kun je bomen indelen in loofbomen en naaldbomen (coniferen). Een aantal naaldbomen houdt in de winter zijn naalden vast.

 

 

 

2.5 Heggen planten

Een haag is een dichte rij struiken die minimaal een keer per jaar geschoren wordt.

Natuur

Heggen en hagen zijn soms al honderden jaren oud en van onvervangbare waarde voor planten en dieren. Hoe ouder de heg, hoe gevarieerder gewoonlijk de plantensamenstelling. In hagen komt een grote rijkdom aan zaden en vruchten voor. De natuurwaarde is vaak nog groter doordat op bepaalde plaatsen opgaande bomen of knotbomen in de haag of heg zijn opgenomen.

Ecologische betekenis

Niet alleen zorgt een heg voor een goede afscheiding, in de heg vinden allerlei vogels, insecten, zoogdieren en reptielen een plek. Vanuit de heg vinden allerlei roofinsecten hun weg naar de gewassen en zorgen voor een stukje biologische bestrijding. Ook functioneren heggen als ecologische verbindingszone. Hagen die meermaals per jaar gesnoeid worden, komen niet tot bloei en dragen bijgevolg geen vruchten.

Tuinhaag.

Tuinheggen worden vooral gebruikt als erfafscheiding. De liguster, de berberis, laurierkers en de thuja zijn daarvoor veel aangeplante heesters. Klassiek is het gebruik van meidoorn, buxus, haagbeuk en taxus. Een moderne variant is een haag van klimplanten die groeien langs op palen gespannen gaas.

Snoei

Een heg wordt zo gesnoeid dat de onderkant breder is dan de bovenkant, ook de onderkant van de heg blijft dan groen. Niet elke heester wordt op dezelfde manier geknipt; liguster bijvoorbeeld moet fors teruggesnoeid worden om lage vertakkingen te stimuleren.

Regels

Voor het plaatsen van heggen en andere erfafscheidingen zijn allerlei regels die er vooral op neerkomen dat het plaatsen en het onderhoud van een heg optimaal gaat wanneer dit in goed overleg met de buren gebeurt.

De regels zijn opgenomen in een gemeentelijke verordening. Stelregel, voortuin maximaal 1m hoog, achtertuin maximaal 2m hoog.

In de video zie je hoe een heg met 1 rij wordt geplant.
nadat een sleuf wordt gegraven, zet je de planten aan 1 kant.
De sleuf is mooi recht afgestoken en de planten druk je tegen de afgestoken kant.
De grond heb je naar de andere kant gegooid en kun je nu aanvullen.
Daarna druk je de grond aan en zet de planten rechtop.
 
Wil je een dubbele rij planten, maak dan de sleuf iets breder.
Zet de planten aan beide zijden in de sleuf.
Het is wel lastiger om de grond weer aan te vullen.....
 

Machinaal heggen planten.

Hieronder een plantmachine die speciaal is ontworpen voor het planten van hagen.

Zie video.

Hieronder een film over het ontstaan van een kant en klaar haag.

kant en klaar heg

Deze kant en klaar heg kan geplant worden met behulp van een kraan.

Je kan ook kiezen voor handwerk, maar vergis je niet in het gewicht!!

2.6 Bomen planten

Hieronder de werkvolgorde bij het planten van een boom met 1 paal:
  • Graaf een ruim plantgat.
  • Plaats de paal op het zuidwesten
  • Zet de boom op de juiste diepte.
  • Houdt tussen paal en stam boven een vuist afstand, onder een voet (als je 1 paal gebruikt).
  • Gooi het plantgat dicht
  • Druk de grond aan
  • Plaats de boomband.
 

Meestal zie je dat hoveniers en groenvoorzieners een lange paal gebruiken. Zie afbeelding links boven. Men vindt het mooi staan. Een paal staat bij een boom, zodat de boom in de eerste jaren goed kan wortelen. Zonder paal vangt de boom veel wind als de boom in het blad zit. Zonder paal zal de boom in de grond gaan wiebelen en zich niet goed kunnen vastzetten. Omwaaien is dan goed mogelijk.

Een kniepaal is te gebruiken of extra te plaatsen  zodat de stam minder snel wordt beschadigd bij maaiwerkzaamheden. De persoon die gras maait, wordt gedwongen om ruimer om de boom heen te maaien.

Kijk voor nog meer informatie over het planten van een boom in de powerpoint.

Planten van een boom

2.7 Huiswerk opdrachten

Huiswerkopdracht A: Foto's maken

Maak van 2 planten uit verschillende groepen houtachtigen en 2 planten uit verschillende groepen kruidachtigen een foto. Upload de foto in het word document. Zet de naam van de plant erbij en zet erbij in welke groep de plant hoort. Vermeld ook de kenmerken, zoals bloeitijd, wel of niet wintergroen, hoogte en andere kenmerken die ertoe bij jouw plant.

Huiswerkopdracht B: Hagen.

Bekijk de video haag planten van tuinieren.nl.

Welke voorbeelden van haagplanten worden hier gegeven.

Vul deze in op het formulier en zorg dat je een plaatje erbij krijgt als voorbeeld. Kies zelf ook nog 1 ander voorbeeld van een plant die geschikt is als haag.

Huiswerkopdracht C:  Begrippenlijst.

Zet in het bestand dat hieronder zit de betekenis achter de begrippen die vetgedrukt zijn.

Sla deze lijst op in je one-drive in de map PM3.

Deze lijst vul je elke keer aan.

3. Praktijk aanleg van en tuin

3.1 Uitzetten van de tuin, beginners

Je gaat nu met een tuintekening aan de slag. Als je een tuintekening hebt begint het met het uitzetten. Dit kan met behulp van een piket, meetlint en een pootlijn. Dit moet je ook zelf kunnen.

Opdracht: uitzetten en haagplanten

Ter voorbereidinng kun je de video planten van een haag bekijken.

  1. In deze opdracht leer je om de gegevens vanuit een tekening om te zetten.
  2. Maak de opdracht.

Opdracht: Boom kiezen, uitzetten, boom planten

Ter voorbereiding kun je de video planten van een boom bekijken.

  1. In deze opdracht leer je om met de gegevens uit de tekst de juiste keuze te maken in een catalogus.
  2. In deze opdracht leer je om de gegevens vanuit een tekening om te zetten. Je gaat een boom planten met 1 boompaal!
  3. Maak de opdracht.

3.2 Bestraten

In de tuin kun je levenloze en dode materialen toepassen. Wat is het verschil? Dat ga je uitzoeken door een interactieve module door te werken op de computer. Verder ga je in twee praktische opdrachten leren hoe je dit kunt toepassen. Je gaat een straatje leggen en een maairand. Op het plaatje zie je een aantal mogelijke bestratingsverbanden.

Opdracht A: Straten langs een bandje

  1. Maak deze op dracht individueel.
  2. Met deze opdracht werk je aan de competentie vakdeskundigheid toepassen.

 

Opdracht B: Uitzetten en maairand aanleggen

Je gaat tijdens deze opdracht nog een keer uitzetten om deze vaardigheid beter onder de knie te krijgen. Verder ga je een maairand aanleggen. Dit is een verharding van klinkers die een afscheiding kan vormen tussen een gazon en een plantvak.

  1. Maak deze opdracht samen. 
  2. Tijdens deze opdracht werk je aan de competentie met mensen samenwerken en overleggen en beroepshandelingen uitvoeren en vakdeskundigheid toepassen.

3.3 Uitzetten van de tuin, gevorderden

Je gaat nog een keer uitzetten. Maar nu is de opdracht iets lastiger doordat:

  • de tuin geen rechthoekige vorm heeft;
  • er een blokhaag of dubbele haag of ronde haag in voorkomt;
  • een boom met 2 boompalen geplaatst moet worden.

​Opdracht A: Tuin met ronding en haag.

  1. Voer de opdracht individueel uit.

 

Opdracht B: Uitzetten en boom met 2 boompalen planten voor gevorderden

  1. Voer de opdracht samen met een klasgenoot uit.
  2. Tijdens deze opdracht werk je aan de competentie met mensen samenwerken en overleggen en beroepshandelingen uitvoeren en vakdeskundigheid toepassen.

​Opdracht C: Uitzetten en bestraten voor gevorderden

4. Theorie onderhoud in de tuin

4.1 Bemesting

Bemesten van de tuin en bodemverbetering

Planten hebben voedingsstoffen nodig om te kunnen groeien en om sterk en gezond te blijven. Planten met een gebrek aan voedingsstoffen zijn gevoeliger voor ziekten en bloeien minder en dragen minder vrucht. Belangrijk bij het geven van mest is het tijdstip waarop je het doet, en de soort en hoeveelheid mest die je geeft. Zandgrond en kleigrond hebben heel andere wensen wat betreft de bemesting. Het is dus eerst zaak om te weten wat voor een grond je gaat bemesten. Bemesten kan met kunstmest gebeuren of met organische mest. Kunstmest geeft direct resultaat maar is snel verdwenen, organische mest zorgt voor verbetering van de grond, heeft tijd nodig om opgenomen te worden en werkt langer door.

Aan welke factoren voldoet een grond voor plantengroei?

  • Juiste bodemstructuur
  • Goede zuurgraad
  • Voldoende voedingsstoffen
  • Gezond bodemleven

Water en lucht zijn net zo belangrijk als de samenstelling van de grond.

Wat kun je zoal doen om de bodem te verbeteren?

Organische stof toevoegen

Door de toevoeging van organische stoffen wordt het bodemleven gestimuleerd. Er komen insecten en wormen in de grond, die de bodem verbeteren. Je kunt hiervoor compost gebruiken, of gecomposteerde kokosnootvezels, maar je kunt ook plantenresten onderwerken. Tot 30 cm is diep genoeg.

Kalk toevoegen

Als je kalk toevoegt wordt de grond luchtiger. Het heeft ook invloed op de zuurgraag van de grond. Kalk bindt de deeltjes in zandgrond, terwijl het de binding in klei juist vermindert.

Mulchen

Je verbetert de grondlaag door mulch toe te voegen. Het zorgt voor een daling van de zuurgraad van de grond, het houdt de groei van onkruid wat tegen en beschermt in de zomer tegen verdamping uit de grond en in de winter houdt het de wortels van planten warmer. Voor organisch mulchen kun je gebruiken tuinafval wat gecomposteerd is, verteerde stalmest, houtsnippers, gecomposteerde kokosnootvezels, gesteriliseerde champignonmest, en compost.

Bemesten van de grond

Als je de grond gaat bemesten zijn er een aantal zaken waar je op moet letten;

Geeft de juiste hoeveelheid mest

Bemest op het goede moment. In het voorjaar gaan planten weer groeien en zullen dan grote behoefte hebben aan voedingsstoffen. Zandgrond en een moestuin hebben vaker mest nodig dan een voedselrijke grond.

Organische stoffen zijn naast voedingsleveranciers ook bodemverbeteraars en zijn dus beter dan kunstmest. Het is ook minder belastend voor het milieu.

De zuurgraad van de grond moet goed zijn

Bemesting (N-P-K-Mg-etc.)

Kijk maar eens op elke willekeurige zak/pak mest, kunstmest of organische mest. Het zijn allemaal voedende elementen die je planten, of het nu bloemen, groenten, bomen of onkruid zijn, nodig hebben om te groeien, bloeien, etc. Een beetje zoals wij eten nodig hebben. Wij hebben de schijf van vijf. En planten, van welke aard dan ook, hebben ook een soort eigen schijf van voedingsstoffen die ze in bepaalde hoeveelheden nodig hebben. En net als bij mensen zijn er stoffen waar je ziek van wordt als je er te weinig of juist te veel van binnen krijgt.

 

Wat zijn dan de bouwstenen die een plant nodig heeft om te leven? Eerst maar de opsomming, en dan daarna de uitleg ervan.

Koolstof = C                                     Stikstof = N                        Magnesium = Mg

Waterstof = H                                   Fosfor = P                          Calcium = Ca

Zuurstof = O                                     Kalium = K                         Zwavel = S

Nou, dat zijn al aardig wat letters . En dan nog de onmisbare sporenelementen:

  IJzer = Fe      Mangaan = Mn      Zink = Zn      Boor = B       Molybdeen = Mo       Koper = Cu

En dan nog wat sporenelementen waarvan het nog niet helemaal duidelijk is (of in ieder geval niet wetenschappelijk bewezen) dat ze nuttig zijn voor planten:

  Silicium = Si     Kobalt = Co     Natrium = Na     Chloor = Cl     Iodium = I     Aluminium = Al

 

Al deze bouwstoffen worden opgenomen door de plant en hebben een bepaalde functie. Hieronder dan de beschrijving wat deze stoffen zijn en wat deze stoffen doen of laten bij een plant.

 

Koolstof, waterstof en zuurstof (C, H en O)

Dat zijn de 3 gemakkelijkste elementen. Het zijn de drie essentiële bouwstoffen voor de plant waar je weinig of niets aan hoeft te doen. Een plant is voornamelijk uit deze 3 elementen opgebouwd. Het gaat dus om koolstof en zuurstof, dat wat in de lucht aanwezig is. En water, dat wat vanzelf naar beneden komt vallen.

Het enige wat je hoeft te doen om te zorgen dat planten via de wortels deze stoffen kunnen opnemen, is zorgen dat de plant in de grond is geplant, ze niet wordt verstikt door plastic of ander niet-lucht-doorlatend materiaal, en geef ze water wanneer dat niet in voldoende mate vanzelf uit de lucht komt vallen (en zorg voor een goed afwatering zodat er bij teveel regen dat water wel weer voldoende weg kan lopen, want er zijn maar weinig plantenwortels die graag in kletsnatte grond blijven staan .

Sommige mensen pakken hun vorstgevoelige planten -bij gebrek aan overwinteringsplaats- in plastic noppenfolie, maar die gaan dan vervolgens wel vaak dood. En dat komt ongetwijfeld omdat de planten geen adem meer konden halen. Mocht je voor hetzelfde dilemma komen te staan, gebruik dan iets wat luchtdoorlatend is, bijvoorbeeld jute zakken en wat stro. Maar pak ze niet in in verstikkend plastic materiaal. En laat ze vervolgens dan weer niet een winter lang in jute zitten, want een plant heeft ook licht nodig, vrij veel zelfs, maar dat is dan weer een ander verhaal, licht is geen scheikundig element. Oftewel, houd jute en stro bij de hand en pak de planten voor een paar dagen in als de vorst streng dreigt te worden.

Stikstof (N)

Wat doet het

-  Stikstof is een component van chlorofyl, de stof die bladeren en stengels de groene kleur geeft. Stikstof bevordert de groei van de plant: de stengels en de bladeren, de zogenaamde vegetatieve groei. Het maakt ook planteiwitten aan in de plant.

Fosfor (P)

Wat doet het

-  Speelt een belangrijke rol bij de ademhaling en energievoorziening van de plant

-  Bevordert de wortelontwikkeling van de jonge plant

-  Bevordert de bloei, zaadvorming en afrijping

-  Bevordert de houdbaarheid van de oogst

-  Bevordert de knolvorming bij knolgewassen

Kalium (K) (wordt ook wel Kali genoemd)

Wat doet het

-  Nodig voor het transport van water en koolhydraten

-  Bevordert de stevigheid van de plant

-  Bevordert de vorming van wortels en knollen

-  Bevordert de vorming van vruchten

-  Vermindert de gevoeligheid voor droogte en vorst

-  Verhoogt de weerstand tegen schimmelziekten

-  Bevordert de smaak en houdbaarheid van de oogst

Magnesium (Mg)

Wat doet het

-  Speelt een rol bij de fotosynthese (opname zonlicht en omzetting van licht in energie).

-  Speelt een rol bij verschillende chemische reakties in de plant

Calcium (Ca)

Wat doet het

-  Speelt een rol bij voedselopname en verschillende chemische reacties in de plant (o.a. zuurverbinding)

-  Verbetert de bodemstructuur

-  Bevordert de opname van voedingsstoffen, zeker op zure gronden

 

Het is onverstandig om tegelijk te kalken en te bemesten. De kalk zorgt ervoor dat de meststoffen te overvloedig aangeboden worden aan de plant, wat schadelijk is. Zorg dat er altijd een aantal weken tussen bemesten en kalken zitten.

 

Sporenelementen

Sporenelementen zijn, als ze nodig zijn, in slechts heel kleine hoeveelheden nodig voor een plant. Maar die kleine hoeveelheden zijn dan wel onmisbaar voor de plant. In een goed onderhouden biologische tuin zul je tekorten aan sporenelementen zelden zien omdat alle sporenelementen voorkomen in compost, stalmest en andere organische materialen die gebruikt worden bij biologisch tuinieren.

Tot slot

Als je bovenstaande hebt gelezen en alles bij elkaar optelt zie je ongetwijfeld dat er meestal niet 1 gebrek is, en ook niet 1 oplossing. Soms kun je denken dat een plant te weinig stikstof krijgt, maar is er dan te weinig stikstof in de grond, of is het er wel maar kan de plant het niet opnemen, door een gebrek aan een ander element, bijvoorbeeld? Het duurt even maar je moet vooral je eigen grond leren kennen, leren wat een bepaalde groente nodig heeft (bijvoorbeeld, prei groeit niet zonder voldoende stikstof), leren wat een bepaalde groente niet wil (bijvoorbeeld, bonen worden groot en slap en ziekelijk bij veel stikstof).

Je moet dus zorgen dat je grond in orde is, door een goed humusgehalte toe tevoegen. Door alle compost en oude stalmest is er veel humus, veel bodemleven, meer luchtigheid, veel noodzakelijke sporenelementen. En dat is de allerbeste basis voor de moestuin. Het zorgt ervoor dat wanneer we meststoffen gebruiken, die ook daadwerkelijk kunnen worden opgenomen door planten. En bedenk daar dan wel bij: te weinig voeding is niet goed, maar teveel voeding is ook niet goed, je zult zelf het juiste evenwicht in je tuin moeten vinden.

 

Verschillende soorten mest

Compost en dierlijke mest

Verbeteren beiden ook de bodem. Compost maakt zanderige grond beter bewerkbaar en zorgt voor het beter vasthouden van vocht. Kleigrond wordt door toevoeging van compost luchthoudender en beter bewerkbaar. Aan kleigrond kan het best in de herfst compost worden toegevoegd, aan zandgrond in het voorjaar. Een laagje van 1 à 1,5 cm is voldoende, teveel compost is niet goed voor de planten. Dierlijke mest bevat meer voedingsstoffen dan compost. Het is te koop in korrels of poeder. Het geeft niet direct zijn voedingsstoffen af. Stalmest moet minstens één jaar oud zijn, koemest bevat ammoniak, wat slecht is voor de planten. Dierlijke mest wordt bij zandgrond in het voorjaar gegeven en bij kleigrond in de herfst.

 

Kunstmest

Je hebt samengestelde en enkelvoudige meststoffen.

Een bekende samengestelde messtof (bevat meerdere stoffen) is NPK. Dit bevat Stikstof, fosfor en Kalium, meestal in de verhouding 12-10-18. Het is direct op te nemen door de planten, maar verbetert de grond niet. Gebruik niet teveel kunstmest of buiten het groeiseizoen, want dan spoelt het weg in de grond, zonder zin te hebben. Teveel kunstmest zorgt voor zwakke planten, die kwetsbaarder zijn voor plagen en ziekten en de wortels kunnen verbranden.

 

Heeft een plant alleen behoefte aan N, dan kun je volstaan met een enkelvoudige meststof.

 

Natuurlijke meststoffen

Worden wel gebruikt als aanvulling op bemesting met compost of dierlijke mest. Ze stimuleren het bodemleven. Enkele natuurlijke meststoffen zijn beendermeel, bloedmeel, basaltmeel, lavameel, bentoniet.

 

Kalkmeststof

Een belangrijk voedingselement en verbetert de grond. Het verhoogt de zuurgraad van de grond. Het maakt voedingsstoffen vrij in de grond. De meeste planten gedijen goed op een PH waarde tussen 5,5 en 7,5. Op zandgrond kan teveel kalk de humusvoorraad in de grond te sterk laten dalen. Het is het best om eerst de zuurgraad van de grond te bepalen met een test, voor kalk te strooien.

4.2 Snoeien

Check het filmpje!

algemene tips snoeien

Het onderhouden van een tuin bestaat niet alleen uit onkruid bestrijden. Vaak moet er ook gesnoeid worden. Je kan om meerdere redenen snoeien:

  1. De begroeiing is te groot geworden of zit in de weg.
  2. De begroeiing heeft een strakke vorm, deze moet bijgehouden worden.
  3. Je wilt de groei/ bloeiwijze van een plant houden.

Na het snoeien heb je vaak nogal wat afval, dit wordt gescheiden afgevoerd.

 

HET SNOEIEN VAN BOMEN

Algemeen

Bomen in de natuur hoeven niet gesnoeid te worden. Bomen langs wegen, parken en tuinen worden daarcntegen vaak wel gesnoeid. Het snoeien van deze bomen gebeurt om zo:

  1. ecn bepaalde vorm tc geven (bij bijv. laanbomen);
  2. gezond te houden (beschadigde bomen in parken en tuinen);
  3. meer hloemen en vruchten te laten krijgen (bij vruchtbomen).

SNOEIEN VAN HEESTERS

Snoeien van heesters is een veel voorkomende klus in de groenvoorziening. Dit komt omdat heesters behoorlijk snel kunnen groeien in één jaar. Snoeien is noodzakelijk om de heester niet te groot te laten worden. Het zorgt er ook voor dat er weer jonge scheuten ontstaan.

Vooral in de plantsoenen maar ook in siertuinen worden heesters gebruikt voor verschillende doeleinden. Dit vereist ook verschillende manieren van snoeien.

Onderhoudssnoei van heesters

  • Dode takken geheel verwijderen. Dode stukken tot op het gezonde hout wegnemen zonder zgn. kapstokken te maken.
  • Bij geënte heesters de scheuten uit de onderstam verwijderen tot op de stam.
  • Gebroken takken verwijderen.
  • Elkaar kruisende en/of schurende takken wegsnoeien.
  • Teveel naar binnengrociende takken wegsnoeien, zodat er voldoende licht in de heester kan komen.
  • Hinderlijke overhangende takken verwijderen, vooral als ze de verkeersveilig­heid in gevaar brengen.

Je moet bij heesters goed in de gaten houden dat wanneer je een tak terugsnoeit, deze des te meer groeit. Heesters waarvan je dus veel wegsnoeit hebben de eigen­schap om snel weer jonge uitlopers of scheuten te vormen.

Het snoeien van bloemheesters moet op verschillende manieren gebeuren, afhankelijk van de bloeiwijze van de heester. Er zijn heesters die:

  1. die bloeien op hout dat zich in de loop van den jaar gevormd heeft (bloei op de scheuten);
  2. die bloeien op eenjarig hout (bloei op de twijgen);
  3. die bloeien op twee- of meerjarig hout (bloei op de takken);
  4. die bloeien op de eindknop.

De beste regel om te bepalen wanneer heesters of struiken gesnoeid moeten worden is hun bloeiseizoen. Heesters die in het voorjaar bloeien zoals de Forsythia of die bloeien voor 21 juni, moeten allemaal direct gesnoeid worden nadat hun bloemen zijn uitgebloeid.

Heesters die vanaf het midden van de zomer bloeien zoals de bekende zomerbloeiende Vlinderstruik, moeten in het vroege voorjaar gesnoeid worden.

Weet je toch niet wanneer een heester gesnoeid moet worden. Kijk dan op een snoeilijst van de meest bekende heesters. Dit kan bijvoorbeeld via de volgende link:

Klik op een heester. Je krijgt vervolgens te zien wanneer hij gesnoeid moeten worden en hoe je hem moet snoeien.

snoeien van een heester
snoeien van een heester

4.3 hoe snoeien we? basisregels.

  • Maak gladde wonden. Regelmatig het mes slijpen dus!
  • Zaag de wond iets schuin af. Water kan op een wond blijven staan en kan leiden tot inrotting.
  • Knip de tak niet te schuin af. Een te scheef afgeknipte tak geeft een hele grote wondoppervlakte. Des te groter de wond, des te meer kans op infecties en ziekten.
  • Geen kapstokken.
  • Snoei zo natuurlijk mogelijk.
  • Snoei niet bij vorst/ijzel/sneeuw.
  • zware takken kun je beter in 2 keer zagen. Op stomp. Dit zie je vaak bij (laan)bomen.
 
Als je een zieke plant hebt gesnoeid dan is ontsmetten van het blad van het snoeimes soms noodzakelijk. Als sporen van de ziekte op het mes achterblijven, kun je de ziekte bij een volgende klant verspreiden.

Groeivorm of habitus

Struiken met een mooie groeivorm (Habitus) worden zo weinig mogelijk gesnoeid.

Alleen takken die de vorm aantasten worden afgezaagd.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Afbeelding28.jpg
Afbeelding28.jpg

Doorgaande heesters.

Sommige struiken kun je afzetten, soms mag je ze alleen uitlichten en soms wordt er zo weinig mogelijk gesnoeid. Struiken die heel moeizaam takken vanuit het hart maken noemen we doorgaande heesters. Deze struiken worden verder ook zo weinig mogelijk gesnoeid.
Een goed voorbeeld is de Syringa (sering) op de foto.
 
We onderscheiden in het snoeien 2 groepen: doorgaande heesters en verjongingsheesters. Zie volgende hoofdstuk.
De verjongingsheesters kunnen we weer onderverdelen in scheut, twijg en takbloeiers. Zie tekst verderop.
 
 
 
 

Verjongingsheesters.

Struiken die veel jonge takken van uit het hart maken noemen we verjongingsheesters. Bij deze struiken worden oude takken bij de grond weggehaald om de struik te verjongen.
 
 

Scheutbloeiers.

De Buddleja of vlinderstruik maakt bloemen op eerstejaars hout oftewel op scheuten.
De bloemen zitten aan het eind van de scheut. De plant bloeit na de langste dag, dus na 21 juni.
Als je de hele struik in de lente net boven de grond afknipt, zal deze toch bloeien in de zomer. De vlinderstruik is een scheutbloeier. Je kunt scheutbloeiers dus vlak boven
de grond afknippen in het voorjaar of in de herfst.
De plant wordt dus in 1 groeiseizoen wel 2 meter hoog en bloeit.....
Wist je dat de meeste vaste planten ook scheutbloeiers zijn? De meeste vaste planten sterven bovengronds af en overwinteren onder de grond. Vanuit de wortel worden nieuwe scheuten gemaakt en hierop bloeit de plant. Voorbeelden zijn Lysimachia punctata (puntwederik), Sedum spectabile (vetkruid) en Echinacea (zonnehoed)

struik snoeien najaarsbloeier

afbeelding 29.jpg
afbeelding 29.jpg

Twijgbloeiers.

Bloeiend hout/chinees klokje/Forsythia bloeit op tweedejaars hout. Wanneer je deze struik helemaal afknipt, dan zal de struik wel weer uitlopen, maar het eerste jaar niet bloeien. Bloeiend hout is een twijgbloeier. De bloemen zitten op de zijkant van de jonge takken, op tweedejaars hout. Twijgbloeiers worden net na de bloei gesnoeid. Meestal worden een paar oude takken weggehaald, om de struik te laten verjongen.

struik snoeien voorjaarsheester

Takbloeiers.

Sommige struiken bloeien alleen op oude takken. De toverhazelaar (Hamamelis) en de
dwergkwee (Chaenomelis) zijn voorbeelden van takbloeiers. Deze struiken worden zo weinig mogelijk gesnoeid.

Afbeelding32.jpg
Afbeelding32.jpg

4.4 Onderhouden gazon

Theorie: Gazononderhoud

Lees de theorie en beantwoord de vragen.

4.5 Onderhoud in een plantvak

Het onderhouden van borders is noodzakelijk. Op plaatsen waar geen tuinplanten groeien zal onkruid ontstaan. Deze onkruiden storen de groei van de tuinplanten en moeten verwijderd of beheerd worden.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen houtige plantenborders en kruidachtige plantenborders.
Bij de houtige plantenborders wordt aandacht besteed aan onkruidbestrijding en -beheer, bladruimen, afdekken tegen de winterkoude, verzorging van bomen, water geven en bemesten.
Bij de kruidachtige plantenborder wordt aandacht besteed aan opbinden, afdekken, rooien en scheuren, onkruidbestrijding, gewasbescherming, water geven en bemesten.

 

Onkruidbestrijding
Onkruiden zijn planten die niet gewenst zijn op een bepaalde plaats.Onkruiden zijn onder te verdelen in twee groepen: de zaadonkruiden en de wortelonkruiden. De eerste groep, de zaadonkruiden, ontstaan vanuit zaad, groeien, bloeien, vormen zaad en sterven af. De wortelonkruiden ontstaan vanuit penwortels of worteluitlopers. De zaadonkruiden zijn veel makkelijker te bestrijden dan de wortelonkruiden. De achtergebleven wortels hebben niet het vermogen om opnieuw uit te schieten.
De wortelonkruiden moeten met wortel en al uit de grond gehaald worden, om te voorkomen dat ze opnieuw uitlopen. Met een riek kan de grond opgebroken worden, waardoor de wortels los komen liggen en opgeruimd worden. Alle wortels in een keer verwijderen is niet mogelijk, zodat dit werk enkele malen achtereen gedaan moet worden.

Wieden

In een tuin zal het vaak voorkomen dat het onkruid er met de hand uitgetrokken moet worden. Dit kan tijdens het schoffelen als er onkruid dicht bij de plant staat. Maar ook als er geen ruimte is om met de schoffel tussen de planten te komen.

 

Met de schrepel
De schrepel is een kleine handhak, een hak in miniatuurvorm. Het blad is smal zodat makkelijk tussen de planten gehakt kan worden. Net als bij het wieden betreft het hier planten die dicht op elkaar staan.

Onderspitten
Bij vochtig weer, veel klein onkruid en veel bladafval, of mest, is het verstandig om te kijken of onderspitten een snelle methode kan zijn.

Alternatieven

Thermische onkruidbestrijding.

Onkruid kan met warmte bestreden worden, het zal verbranden. Een onkruidbestrijdingsmethode die hoofdzakelijk op bestratingen en halfverhardingen toegepast wordt.

Chemische onkruidbestrijding
Een andere methode is het chemisch bestrijden van het onkruid. Nadeel daarbij is
dat de tuinplanten niet met het spuitmiddel geraakt mogen worden. Ze sterven
anders ook af.

Borstelen.

Borstelen van de grond met een borstelmachine, waarbij de borstels van staal zijn. Of het afmaaien met een bosmaaier met draad.

Afdekken van de grond

Naast de onkruidbestrijding kan de vorming van onkruid beperkt worden door de bodem af te dekken. Dit kan door gewenste onkruiden te zaaien, bodembedekkers of vaste planten te planten of de bodem af te dekken met schors, houtsnippers of grind.

 

Extra bronnen:

5. Praktijk onderhoud in de tuin.

5.1 Onkruid verwijderen

Je gaat samen in een plantvak onderhoud uitvoeren, en wel onkruid verwijderen. Dit onderhoud is nodig omdat niet altijd alleen de planten in het plantvak staan die jij er in wilt hebben.

 

Opdracht: Onkruid bestrijden

Het onderhoud van een border is niet elk seizoen hetzelfde. In het groeiseizoen is onkruidbestrijding een veel voorkomend onderhoud.

  1. Maak in overleg met je docent de praktijkopdracht "Onkruid bestrijden". 
  2. Gebruik eventueel de extra bronnen.
  3. Bij deze opdracht werk je aan de competenties vakdeskundigheid toepassen en/of samenwerken en overleggen.
  4. Vul het LOB-formulier in, plaats het in Qompas.

5.2 Snoeien

Afhankelijk van het seizoen ga je één van de volgende opdrachten doen:

Opdracht A: Opkronen van bomen / snoeien langs paden

  1. Je docent wijst je de plek aan waar je gaat snoeien.
  2. Voer het benodigde onderhoud uit en maak een foto van je begin en eindsituatie.
  3. Je werkt bij deze opdracht aan de competenties materialen en middelen inzetten en (bij samenwerken aan) samenwerken en overleggen.

 

​Opdracht B: Snoeien van een haag

  1. Je docent wijst je de plek aan waar je gaat snoeien.
  2. Voer het benodigde onderhoud uit en maak een foto van je begin en eindsituatie.
  3. Je werkt bij deze opdracht aan de competenties materialen en middelen inzetten en (bij samenwerken aan samenwerken en overleggen.

 

Opdracht C: Wilgen knotten

  1. Je docent wijst je de plek aan waar je wilgen gaat knotten.
  2. Voer het benodigde onderhoud uit en maak een foto van je begin en eindsituatie.
  3. Je werkt bij deze opdracht aan de competenties materialen en middelen inzetten en (bij samenwerken aan) samenwerken en overleggen.

 

Opdracht D: snoeien van en heester

  1. Je docent wijst je de plek aan waar je wilgen gaat knotten.
  2. Voer het benodigde onderhoud uit en maak een foto van je begin en eindsituatie.
  3. Je werkt bij deze opdracht aan de competenties materialen en middelen inzetten en (bij samenwerken aan) samenwerken en overleggen.

5.3 Gazononderhoud

Jij gaat deze les onderhoud uitvoeren aan het gazon. Wat je gaat doen hoor je van de docent. Een gazon heeft regelmatig onderhoud nodig. Dit onderhoud bestaat voor een groot deel uit maaien. Ook de kanten van het gazon moeten worden bijgehouden.

 

Opdracht: Gazon onderhouden

  1. Je docent wijst een stuk gazon aan en vertelt je wat voor onderhoud je gaat uitvoeren.
  2. Raadpleeg vervolgens een bron voor meer uitleg (zie Extra bronnen onderaan de pagina).
  3. Je overlegt met je collega/klasgenoot wat er moet gebeuren. Hierna verdeel je het werk zo dat je tegelijk klaar bent.
  4. Met deze opdracht werk je aan de competenties vakdeskundigheid toepassen en/of (bij samenwerken aan) samenwerken en overleggen.

 

Extra bronnen:

Test je kennis!

Laten zien

Reflectie

Opdracht: Reflectie

Wat heb je gedaan in deze module over vergroening stedelijke omgeving? Heb je nieuwe dingen geleerd en hoe vond je dat? Hoe vond je het om na te denken over het ontwerp van een tuin of hoe je informatie overbrengt op mensen? Vond je het moeilijk of juist leuk om zo creatief bezig te zijn?

 

Klik hier om de opdracht te maken in Qompas bij stap 2: Reflectie Proefiel Groen

  1. Beantwoord de vragen.

Voor de docent

Beste collega,

Dit arrangement is ontwikkeld voor leerlingen van de kaderberoepsgerichte leerweg die profiel Groen volgen.

Het arrangement beoogt alle leerstof voor profielmodule 3 vergroening stedelijke omgeving, het groendeel af te dekken zoals omschreven in de (deel)taken van profielmodule 3 Vergroening stedelijke omgeving van conceptsyllabus profiel Groen.