Het Middellandse Zeegebied heeft bijna alles in huis: hoge, steile bergen met sneeuw, gletsjers en snelstromende beken, zee en strand, actieve vulkanen, weidse laagvlakten en rivierlandschappen die sterk lijken op die in Nederland en een aangenaam klimaat waar het ’s winters zelden koud wordt en het ’s zomers zelden regent. Nadelen? Oké, misschien wordt het ’s zomers plaatselijk wel wat te warm.
Het meeste in deze opdracht komt je waarschijnlijk bekend voor maar hier ga je er wat dieper op in. Aan het eind van de opdracht maak je een speciale reisfolder voor het Middellandse Zeegebied om toeristen meer dan het gebruikelijke reclameverhaal te vertellen.
In deze opdracht komen diverse onderwerpen uit voorgaande opdrachten nog een keer kort terug: bergen en gebergtevorming, weer en klimaat, water, landschappen, stenen en verschillende bijbehorende begrippen. Alles komt samen rond de Middellandse Zee.
Wat ga je leren?
Hoofdvraag
Welke klimaten zijn er in het Middellandse Zeegebied?
Deelvragen
Hoe wordt het klimaat in de verschillende regio’s in het Middellandse Zeegebied beïnvloed door hun afstand tot de Atlantische Oceaan?
Hoe wordt het klimaat in de verschillende regio’s in het Middellandse Zeegebied beïnvloed door hun afstand tot de Middellandse Zee en/of de Zwarte Zee?
Welke invloed heeft het reliëf van de regio’s in het Middellandse Zeegebied op het klimaat van die regio’s?
Welke invloed heeft de breedteligging van de regio’s in het Middellandse Zeegebied op het klimaat van die regio’s?
Welke invloed heeft de verdeling tussen zones met hoge en zones met lage luchtdruk op het klimaat in de regio’s die zich bevinden rond de Middellandse Zee? Hoe is de atmosferische circulatie in deze zones?
Waarom is die invloed ’s zomers anders dan tijdens de winter?
Begrippen
Atmosferische circulatie / grote windsystemen:
ITCZ / Zone van equatoriale lage luchtdruk
Wet van Buys Ballot
passaat en moesson
Klimaatgebied
Klimaatsysteem van Köppen
Klimaatdiagram
Wat ga je doen?
Activiteiten
Aan de slag
Stap 1
Je leest over wind en hoge- en lagedrukgebied in het algemeen. Door het maken van de oefening pas je alles wat je geleerd hebt in de vorige opdrachten toe voor het Middellandse Zeegebied: weer en klimaat, bergvorming, water, landschappen etc.
Afronding
Samenvattend
Maak een omschrijving bij alle begrippen.
Eindopdracht
Maak een bijdrage voor een reisgids over het Middellandse Zeegebied.
Examenvragen
Oefen de eindexamenvragen.
Terugkijken
Kijk terug op de opdracht.
Tijd
De studiebelasting voor deze opdracht is ongeveer 1 SLU.
Aan de slag
Stap 1: Het Middellandse Zeegebied
Weer en klimaat in het Middellandse Zeegebied
Winden waaien uit allerlei richtingen, maar elke plek op aarde heeft wel een dominante windrichting. Ze zijn vastgelegd in zogenaamde circulatiecellen. Het werkt als volgt: de streek rond de evenaar vangt het meeste zonlicht en wordt het sterkst verwarmt. De verwarmde lucht stijgt op, koelt in hogere luchtlagen weer af en wordt richting de polen weggedrukt tot de 30e breedtegraad. Daar daalt de lucht weer naar het aardoppervlak om terug te vloeien naar de evenaar. Die circulatie van subtropische cellen wordt de Hadleycel genoemd; in deze zone waaien de passaatwinden.
Op de polen stijgt de lucht niet op maar de koude lucht wordt over het aardoppervlak weggeduwd richting evenaar. Langzaamaan warmt de lucht op om bij de 60e breedtegraad op te stijgen. Op zo’n 8 kilometer hoogte wordt de luchtstroom weer in de richting van de polen geduwd om daar weer te dalen. Daarmee is de polaire circulatiecel rond. In deze zone waaien de poolwinden.
Tussen de Hadleycel en de polaire cel - tussen 30o en 60o - ligt de Ferrelcel. Deze atmosferische circulatiecel is niet als de andere twee een gesloten systeem, maar kent een meer ingewikkelde en onregelmatiger luchtcirculatie, met meer variatie in het weer.
De wind waait van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied maar door de draaiing van de aarde waaien de winden niet in een rechte lijn. Ze worden afgebogen, op het noordelijk halfrond naar rechts en op het zuidelijk halfrond naar links.
In het Middellandse Zeegebied kan het weer in korte tijd veranderen. Dat gebeurt telkens als er een lagedrukgebied langskomt dat gevolgd wordt door een hogedrukgebied.
Bekijk de afbeelding en beantwoord de onderstaande vragen.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bij 'Wat ga je leren?' worden de volgende begrippen genoemd.
Geef zelf een omschrijving van deze begrippen.
Atmosferische circulatie
Zone van equatoriale lage luchtdruk
Wet van Buys Ballot
Passaat
Moesson
Klimaatgebied
Klimaatsysteem van Köppen
Klimaatdiagram
Bespreek de begrippen met een klasgenoot.
Eindopdracht: Reisgids
In Stap 1 heb je aan de hand van het voorbeeld van het Middellandse Zeegebied je kennis opgefrist van de atmosferische, hoge- en lagedrukgebieden en andere zaken die van invloed zijn op het klimaat. Die kennis ga je nu toepassen door een reisgids te maken waarmee je toeristen nét iets meer informatie geeft over het weer en het klimaat in het Middellandse Zeegebied. Dat doe je zó:
Je docent deelt de klas in acht groepen in. Iedere groep krijgt een van de volgende acht gebieden in het Middellandse Zeegebied om te onderzoeken:
Barcelona en omgevingDe Sagrada Familia is een beroemde toeristische attractie in Barcelona. De stad en de streek Almería: aan de oostkust van SpanjeEen cowboystadje nabij Almería, nu vooral bedoeld voor de toeristen. De Sierra Nevada en het gebied tussen dit gebergte en de Middellandse ZeekustHet is moeilijk voor te stellen dat de Sierra Nevada vlak bij de Spaanse kust ligt en ook nog helemaal in het zuiden. Bolzano en de autonome provincie Bolzano-Zuid-TirolEen deel van Bolzano, omringd door heuvels en bergen. De omgeving van de stad is hier en daar sprookjesachtig mooi. De Rhône-delta en de Côte d’Azur met de stad NiceNice met een deel van de haven. De stad is een van de mooiste en rijkste van de Franse zuidkust. Israël met de steden Tel Aviv en Jeruzalem
Gizeh bij Caïro in EgypteDe wereldberoemde piramide van Cheops, geflankeerd door de niet minder beroemde Sfinx. Griekse eilanden: Lesbos en ChiosVluchtelingen op het Griekse eiland Lesbos hebben het zwaar, vanwege het extreme weer. Wat moet je in je reisgids vermelden?
Een omschrijving van de ligging in het Middellandse Zeegebied;
Antwoorden op de deelvragen, zie stap ‘Wat ga je leren’;
Een bijzonder kenmerk van het weer in de regio. Dat kan bijvoorbeeld een wind zijn die gedurende een bepaalde tijd in het jaar waait;
De uitwerking van dat kenmerk op de bewoners en de natuur van de regio;
De klimaataanduiding van Köppen waarmee het klimaat in de regio het best wordt omschreven. Deze combinaties van maximaal vier letters wordt wereldwijd gebruikt om klimaten mee aan te duiden. Waar toeristen die je reisgids raadplegen ook vandaan komen, ze kunnen met die codes een indruk krijgen van het te verwachten klimaat in de regio.
Maak jouw deel van de reisgids als document, Prezi of PowerPointpresentatie. Zodra je klaar bent, lever je je bijdrage aan de reisgids in bij de docent.
Beoordeling
De docent beoordeelt jouw bijdrage op de volgende punten:
Ziet je reisgids er verzorgd uit en nodigt de inhoud uit om te lezen of door te bladeren?
Heb je gelet op het taalgebruik (goed Nederlands, heldere formuleringen, niet te veel taalfouten)?
Heb je foto’s en ander beeldmateriaal gebruikt? Ondersteunt dit materiaal jouw verhaal?
Jezelf op een goede manier presenteren is een belangrijke vaardigheid in deze maatschappij. Je laat zien waar je mee bezig bent geweest, waar je je in hebt verdiept en welke kennis je hebt opgedaan. Powerpoint of Prezi zijn programma's die jou kunnen helpen om informatie te presenteren.
Examenvragen
Op deze pagina vind je examenvragen van ExamenKracht van vorige jaren. De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond.
Maak bij het beantwoorden ook gebruik van dat wat je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je deze zelf nakijken en je score aangeven.
Meer oefenen?
Ga naar ExamenKracht en oefen ook met de nieuwste examens.
Terugkijken
Intro
Lees de Introductie van de opdracht nog eens door.
Geeft de intro een duidelijke uitleg over de inhoud van deze opdracht?
Kan ik wat ik moet kunnen?
Lees de hoofdvraag en deelvragen nog eens door.
Kun je uitleg geven over het klimaat en weer in verschillende regio's van het Middellandse Zeegebied?
Hoe ging het?
Tijd
Voor deze opdracht staat ongeveer 1 SLU.
Heb je de opdracht binnen de geschatte tijd kunnen doen?
Inhoud
In de opdracht vergelijk je weer en klimaat, speciaal in de gebieden rond de Middellandse Zee.
Ben je opmerkelijke verschillen over weer en klimaat tegengekomen? Licht je antwoord toe.
Eindopdracht
Vond je het leuk een bijdrage te maken voor de reisgids? Op welke manier heb je net iets meer aandacht geschonken aan weer en klimaat in het Middellandse Zeegebied?
Examenvragen
Heb je de examenvragen gemaakt? Ging het goed?
Het arrangement Klimaten in het Middellandse Zeegebied - v456 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Aarde" wordt het thema ''Klimaten in het Middellandse Zeegebied" besproken. Elke locatie op aarde wordt beïnvloed door overheersende windrichtingen die voortkomen uit circulatiecellen. Deze cellen, zoals de Hadleycel rond de evenaar, worden aangedreven door zonlicht en aardrotatie. Subtropische passaatwinden zijn kenmerkend voor de Hadleycel en beïnvloeden het Middellandse Zeegebied. Op de polen en tussen 30° en 60° bevinden zich respectievelijk de polaire en Ferrelcellen, die een complexere luchtcirculatie hebben. De aardrotatie zorgt ervoor dat de winden worden afgebogen, naar rechts op het noordelijk halfrond en naar links op het zuidelijk halfrond, terwijl ze van hogedruk naar lagedrukgebieden bewegen
Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor VWO leerjaar 4, 5 & 6. In het domein "Aarde" wordt het thema ''Klimaten in het Middellandse Zeegebied" besproken. Elke locatie op aarde wordt beïnvloed door overheersende windrichtingen die voortkomen uit circulatiecellen. Deze cellen, zoals de Hadleycel rond de evenaar, worden aangedreven door zonlicht en aardrotatie. Subtropische passaatwinden zijn kenmerkend voor de Hadleycel en beïnvloeden het Middellandse Zeegebied. Op de polen en tussen 30° en 60° bevinden zich respectievelijk de polaire en Ferrelcellen, die een complexere luchtcirculatie hebben. De aardrotatie zorgt ervoor dat de winden worden afgebogen, naar rechts op het noordelijk halfrond en naar links op het zuidelijk halfrond, terwijl ze van hogedruk naar lagedrukgebieden bewegen
Welke klimaten zijn er in het Middellandse Zeegebied?
Activiteiten
Winden waaien uit allerlei richtingen, maar elke plek op aarde heeft wel een dominante windrichting. Ze zijn vastgelegd in zogenaamde circulatiecellen. Het werkt als volgt: de streek rond de evenaar vangt het meeste zonlicht en wordt het sterkst verwarmt. De verwarmde lucht stijgt op, koelt in hogere luchtlagen weer af en wordt richting de polen weggedrukt tot de 30e breedtegraad. Daar daalt de lucht weer naar het aardoppervlak om terug te vloeien naar de evenaar. Die circulatie van subtropische cellen wordt de Hadleycel genoemd; in deze zone waaien de passaatwinden.
De wind waait van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied maar door de draaiing van de aarde waaien de winden niet in een rechte lijn. Ze worden afgebogen, op het noordelijk halfrond naar rechts en op het zuidelijk halfrond naar links.
Intro
