Vermogensmarkt
Aanbod en vraag op de vermogensmarkt
Op de vermogensmarkt komt de vraag naar en het aanbod van geld bij elkaar. De vragers naar geld zijn gezinnen en bedrijven die meer willen uitgeven dan hun inkomen groot is. De aanbieders van geld zijn gezinnen en bedrijven die een deel van hun inkomen niet uitgeven en bereid zijn hun besparingen aan te bieden op de vermogensmarkt.
Op de vermogensmarkt is de rente de prijs waartegen geld wordt aangeboden of geld wordt gevraagd. De evenwichtsprijs is dus die rente waarbij de vraag naar geld en het aanbod aan van geld elkaar gelijk zijn.
Net als op andere markten zal bij een toename van de vraag of het aanbod de rente zich aanpassen en zal er nieuw evenwicht ontstaan.
Voor aanbieders van geld is de rente dus de vergoeding voor het uitstellen van consumptie. De rente moet voldoende hoog zijn om de opofferingskosten van sparen en uitlenen te compenseren. Rente is daarnaast een vergoeding voor inflatie en risico dat je het geld niet terugkrijgt.
Aandelen
Een aandeel is een eigendomsbewijs van een onderneming. Alle aandeelhouders samen zijn de eigenaren van de onderneming.
Een aandeel geeft recht op een winstuitkering in de vorm van dividend. Vanzelfsprekend is de uitkering afhankelijk van de hoogte van de winst. Meestal wordt maar een deel van de winst uitgekeerd (de 'pay-out ratio'). De rest van de winst wordt dan opnieuw in het bedrijf geïnvesteerd om in de toekomst nog meer winst te maken.
Als je het hebt over de waarde van een aandeel wordt er onderscheid gemaakt tussen de nominale waarde en de beurswaarde. De nominale waarde van een aandeel is het bedrag dat voor het aandeel is betaald bij uitgifte. De gezamenlijke nominale waarde van alle aandelen vormt het aandelenkapitaal dat aanvankelijk ook het eigen vermogen van de onderneming is. Wanneer een onderneming winst maakt en die winst in het bedrijf investeert, neemt de beurswaarde van de aandelen toe.
Een aandeel kan verhandelbaar zijn op een effectenbeurs. De prijs van het aandeel wordt nu koers genoemd. Publicatie van de jaarcijfers, toekomstverwachtingen en berichtgeving over de onderneming zullen de koers beïnvloeden.
Obligaties
Een obligatie is een schuldbekentenis voor een beschikbaar gestelde lening.
Als een bedrijf of de overheid geld nodig heeft, kan zij geld lenen door een obligatielening uit te geven. De looptijd van een obligatie is altijd langer dan twee jaar. De koper van de obligatie ontvangt aan het eind van de looptijd het uitgeleende bedrag terug. Tijdens de looptijd ontvangt de koper een rentevergoeding.
De nominale waarde van een obligatie is het bedrag waarvoor de obligatie is gekocht en waarover de rente betaald wordt en dat de koper aan het eind van de looptijd terugontvangt.
Veel obligaties zijn verhandelbaar op de beurs. Op de effectenbeurs komen vraag en aanbod samen en en daardoor komt er een koers tot stand.
De hoogte van de koers is afhankelijk van:
- de rente op de obligatie
- de huidige rentestand
- de betrouwbaarheid (kredietwaardigheid) van de uitgevende instelling
- de resterende looptijd
Een obligatielening kan bijvoorbeeld worden aangegeven met 5,25% Ned 05/15. Dit staat voor een lening van de Nederlandse Staat met een jaarlijkse rente vergoeding van 5,25%, die is uitgegeven in 2005 en loopt tot 2015. De koers van een obligatie wordt uitgedrukt in procenten van de nominale waarde. Bij een koers van 98% moet je € 980,- betalen voor een obligatie van € 1000,-.
Effectenbeurs
Een effectenbeurs is een organisatie die het mogelijk maakt om effecten te verhandelen. Effecten is een een verzamelnaam voor verhandelbare rechten die een financiële waarde vertegenwoordigen, zoals aandelen, obligaties en opties.
Voorheen was de effectenbeurs een fysieke locatie waar kopers en verkopers effecten verhandelden. Tegenwoordig worden de meeste effecten via internet verhandeld en is de handel niet langer gebonden aan een fysieke locatie. Toch wordt nog vaak gesproken van de London Stoch Exchange of de Deutsche Börse en de Amsterdamse effectenbeurs.
Aandelenindex
Een aandelenindex is het gewogen gemiddelde van de koersen van een aantal belangrijke aandelen. Een voorbeeld van een aandelenindex is de AEX index waarin de 25 meest verhandelde aandelen op de Amsterdamse effectenbeurs zijn opgenomen.
Een aandelenindex maakt het mogelijk koersniveaus over het verloop van tijd te vergelijken. Daarnaast biedt een aandelenindex de mogelijkheid prestaties van een aandeel te vergelijken met het gemiddelde beursresultaat. De index fungeert zo als een benchmark (objectieve maatstaf).
De grafiek geeft de ontwikkeling van de AEX weer tussen 1982 en 2008. Je ziet dat de index in bepaalde perioden sterk gestegen is, maar ook dat er perioden met grote dalingen zijn geweest.
Risicospreiding
Als je in aandelen handelt, loop je risico. De koers van het aandeel kan sterk fluctueren. De hoogte van de koers wordt bepaald door de vraag naar en het aanbod van de aandelen. De vraag naar en het aanbod van aandelen worden beïnvloed door de prestaties van het bedrijf, maar ook door allerlei (macro-)economische ontwikkelingen en de aantrekkelijkheid van alternatieve mogelijkheden om je geld te beleggen.
Als je belegt op de beurs kun je aan risicospreiding doen door te kiezen voor een aandelenportefeuille die bestaat uit aandelen van verschillende bedrijven. Je krijgt een grotere risicospreiding door te kiezen voor bedrijven uit verschillende sectoren of bedrijven uit verschillende landen.
Natuurlijk hoef je niet al je geld in aandelen te beleggen, maar kun je er ook voor kiezen een deel van je geld te beleggen in obligaties, onroerend goed, of ...
