Genetica - kopie 1

Genetica - kopie 1

Genenparen

A of a?


Genenparen

Veel eigenschappen die jou maken zoals je bent, heb je geërfd van je ouders. Zo kan het zijn dat allebei jouw ouders bruin haar hebben en jij ook, terwijl je kleine broetjes juist blond is.
Hoe zit dat?

 

Dat heeft allemaal te maken met genenparen. Genenparen hebben informatie over een bepaald deel van informatie wat in de chromosomen ligt. Er zijn genen die bepalen of je dik of dun haar hebt, krullend of juist steil, maar ook haarkleur zit in deze genenparen verstopt.

ge

Dominante of recessieve genen
Genenparen wordten aangegeven met twee letters, je hebt namelijk altijd twee genen in een paar zitten. In deze twee letters wordt een verschil gemaakt in twee groepen. Dominante genen of recessieve genen.


Dominante genen zijn genen die heel sterk zijn en daardoor juist sneller worden overgenomen. donkerke oog- en haarkleur zijn hier voorbeelden van. Dit heeft als gevolg dat er over het algemeen meer mensen zijn met donker haar dan mensen met blond haar. Van dominante genen heb je er maar één nodig om deze eigenschap tot uiting te laten komen. 
Andere voorbeelden van dominante genen zijn: krullend haar, donkere ogen en rechtshandig zijn.


Recessieve genen zijn juist genen die zich sneller later onderdrukken en dan niet te zien zijn. Bijvoorbeeld blond haar, blauwe ogen en een heel bekend voorbeeld: rood haar.
Kijk maar om je heen, hoeveel klasgenoten hebben blond haar en hoeveel hebben er donker haar. Over het algemeen zal de meerderheid donker haar hebben, omdat dit gen dominanter is. Recessieve genen moeten in een paar voorkomen om tot uiting te komen, een homozygoot recessief genenpaar wordt dit genoemd. 

Ook zijn de meeste erfelijke ziektes recessief. Dit betekend dat als er één gen wel het gezonde allel bevat en één gen met het afwijkende of ziekmakende allel bevat, je uiteindelijk wel gezond blijft omdat gezond dominant is en dus overneemt. Iemand die dus heterozygoot is voor een ziekte wordt een drager genoemd. 

Homozygoot
Maar hoe komen die mensen met een recessief gen dan toch aan die oog of haarkleur? Het antwoord hierop is homozygoot zijn. Dit betekend dat in jouw genenpaar twee zelfde genen liggen, homo betekend hetzelfde. Dit wordt opgeschreven als AA of als aa, waarin de hoofdletter a (A) staat voor een dominant gen, en de kleine letter a (a) staat voor een recessief gen.

 

Heterozygoot
Maar er is nog een mogelijkheid in combinaties tussen genen. Deze groep wordt hetrerozygoot genoemd. Hetero staat voor ongelijk en dit klopt ook, want mensen die heterozygoten genenparen hebben hebben zowel een grote als een kleine a. Aa wordt voor hun dus de code voor hun haar- of oogkleur.

Je hebt dus, als je een heterozygote eigenschap hebt, zowel een recessief als een dominant gen van die eigenschap. Over het algemeen neemt het dominante gen de eigenschap over, maar er is ook de mogelijkheid om een combinatie van deze twee genen te krijgen.

Dit gebeurt bijvoorbeeld als je een combinatie hebt tussen het domiente gen van krullend haar en het recessieve gen van stijl haar. Het kan gebeuren dat je  dan geen echt stijl haar hebt maar ook geen echte drullen. Meestal krijgt je haar dan een beetje slag.

 

  • Het arrangement Genetica - kopie 1 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Auteur Kunskapsskolan
    Laatst gewijzigd
    2018-08-07 10:33:46
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Dit hoofdstuk gaat over het onderwerp: genetica. We gaat het hebben over genen, chromosomen, stambomen en waarom jij er zo uitziet zoals je bent terwijl je broer of zus heel anders er uit kan zien.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Anker, Eva. (2016).

    Genetica

    https://maken.wikiwijs.nl/89092/Genetica

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van